در اوج مصرف زمستان 250میلیون مترمکعب کسری گاز داریم

ناترازی ردی از گذشته

مشعل      موضوع ناترازی گاز که از همان نخستین روزهای استقرار دولت چهاردهم به عنوان یکی از دغدغه های اصلی مطرح شد، تنها در حد طرح مساله باقی نماند و ضرورت حل آن با در دستور کار قرار گرفتن انجام اقدام های مختلف از کلیدواژه ها و برنامه های اصلی محسن پاک نژاد به عنوان وزیر نفت دولت چهاردهم، در نزدیک به سه ماه اخیر بوده است. وزیر نفت که نخستین موضوع در حوزه ابرچالش های پیش روی صنعت را ناترازی در تولید و مصرف گاز اعلام کرده، گفته است: پیش بینی می شود در اوج مصرف طی زمستان امسال، با ۲۵۰ میلیون مترمکعب ناترازی گاز روبه رو باشیم و این یعنی معادل تولید حداقل ۸ تا ۹ فاز پارس جنوبی.

در حال حاضر متوسط تولید گاز غنی کشور از مجموع میادین فعال در خشکی و دریا به حدود 1000میلیون مترمکعب در روز می رسد که این میزان تکافوی نیازهای بخش خانگی، تجاری، صنایع، نیروگاه ها، پتروشیمی ها و تزریق گاز به میادین نفتی را نمی دهد؛ به نحوی که در ماه های اوج مصرف، با متوسط کسری حدود 250 میلیون مترمکعب در روز مواجه خواهیم بود.

در صورت ادامه روند کنونی شکاف میان توان تولید و مصارف مورد نیاز، بیش از این افزایش پیدا خواهد کرد، زیرا افزون بر رشد مصارف بخش های مختلف بویژه بخش های خانگی و صنایع با افت توان تولید در میادین گازی نیز روبه رو خواهیم بود؛ از این رو با توجه به اهمیت رفع تراز منفی تولید، این مهم باید با اقدام های کوتاه مدت و بلندمدت مدیریت شود.

 

اقدام های کوتاه مدت و میان مدت

وزارت نفت ماموریت ها و به تبع آن اقدام های مختلفی را در بازه های زمانی یک ساله و چهارساله برای بخش های مصرف در جهت کمک به رفع ناترازی گاز در دستور کار قرار داده است.

آنچه در برنامه محسن پاک نژاد، وزیر نفت در زمینه حل ناترازی تولید و مصرف گاز در مقطع یک ساله مورد توجه قرار گرفته است که اجرای مستمر پروژه های نگهداشت میادین گازی از جمله حفاری های تعمیراتی و درون میدانی در میدان گازی پارس جنوبی به منظور افزایش تولید نهایی روزانه 6 میلیون مترمکعب گاز، احداث مجموعه های جمع آوری و تفکیک تابناک دی و آغار، راه اندازی کارخانه

NGL-3100 با هدف جمع آوری گازهای مشعل منطقه دهلران، راه اندازی ایستگاه های تقویت فشار در حال ساخت شامل ایستگاه های تقویت فشار هما، وراوی و ایستگاه های پیش تراکم 900 و 1000، تکمیل فاز 11 پارس جنوبی، اجرای طرح های زودهنگام میادین دی، آغار، توس، خارتنگ با ظرفیت 23 میلیون مترمکعب در روز، همچنین انعقاد قرارداد آغاز فعالیت اجرایی واحدهای نم زدایی پالایشگاه فراشبند و شیرین سازی پالایشگاه پارسیان با ظرفیت 40 میلیون مترمکعب در روز و برنامه های کوتاه مدت جمع آوری گازهای مشعل با ظرفیت چهار میلیون مترمکعب در روز را شامل می شود.

افزون بر تدوین اقدام های یک ساله برای حل ناترازی گاز که در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار دارد،

اقدام های بلندمدت برای مقطع زمانی چهارساله نیز در نظر گرفته شده است که با اجرای آنها مجموع تولید گاز غنی کشور در پایان دولت چهاردهم به حدود یکهزار و 250 میلیون مترمکعب در روز خواهد رسید.

این اقدام های چهارساله شتاب گیری روند اجرای طرح راهبردی فشارافزایی پارس جنوبی را در سرفصل خود دارد.

 

اقدام های راهبردی جلوگیری از افت تولید گاز

70 درصد گاز تولیدی و 40 درصد بنزین کشور از میدان مشترک گازی پارس جنوبی تامین می شود و از آنجا که این میدان هم اکنون با کاهش فشار مواجه است، برآورد می شود که از سال 1406 تولید گاز و میعانات گازی آن کاهش یابد؛ از این رو طرح فشار افزایی میدان گازی مشترک پارس جنوبی با سرمایه گذاری تقریبی20 میلیارد دلار به عنوان راهبردی ترین طرح دولت چهاردهم شناخته شده است.

در همین زمینه وزارت نفت دولت چهاردهم بنا دارد با انعقاد موافقت نامه تامین مالی طرح با صندوق توسعه ملی و انعقاد قراردادهای تامین توربوکمپرسورهای فشارافزایی حداکثر تا پایان مهرماه 1403، همچنین انعقاد قراردادهای دیگر اقلام دیرتحویل و مهم طرح ، انعقاد قراردادهای GC با پیمانکاران اصلی فشارافزایی، انعقاد قراردادهای ساخت سکوهای فشارافزایی با سازندگان ایرانی و خارجی حداکثر تا پایان آذرماه 1403، پیگیری مستمر و روزانه طرح به عنوان راهبردی ترین طرح دولت چهاردهم، از راه اندازی اولین واحدهای فشار افزایی تا پایان سال 1406اطمینان داشته باشد.

برنامه ریزی وزارت نفت برای حل ناترازی گاز تنها محدود به پارس جنوبی نمی شود و افزون بر آن در میان فهرست ماموریت های مهمی که در برنامه محسن پاک نژاد به آن اشاره شده است، می توان به انعقاد قراردادهای مربوط به آغاز توسعه بزرگ ترین میدان های گازی کشور پس از پارس جنوبی با سرمایه گذاری افزون بر 15میلیارد دلار شامل توسعه میدان گازی پارس شمالی به ظرفیت 100 میلیون مترمکعب در روز، توسعه میدان گازی کیش به ظرفیت 85 میلیون مترمکعب در روز، توسعه میادین گلشن و فردوسی به ظرفیت 56 میلیون مترمکعب در روز، توسعه میادین فرزاد-الف و ب با ظرفیت 42 میلیون مترمکعب در روز، توسعه میدان گازی فرزاد- ب با ظرفیت 28 میلیون مترمکعب در روز، توسعه میدان گازی لاوان با ظرفیت 15 میلیون مترمکعب در روز اشاره کرد.

از دیگر موارد، توسعه مخازن خامی مناطق نفت خیز جنوب با ظرفیت تولید 30 میلیون مترمکعب گاز در روز است.

 

اجرای طرح های ضربتی

در بخش دیگری از اقدام های برنامه ریزی شده، انعقاد قراردادهای مربوط به اجرای پروژه های توسعه میادین گازی طرح ضربتی نفت مناطق مرکزی و مخازن خامی با هفت میلیارد دلار سرمایه گذاری شامل توسعه میادین گازی که 11میدان از جمله سفید زاخور، هالگان سفید باغون، گردان، خارتنگ ارم، پازن، مدار، آغار-  فاز2، دی و توس را شامل می شود که در ماموریت های مهم شرکت نفت مناطق مرکزی ایران به عنوان یکی از شرکت های اصلی تولیدی شرکت ملی نفت ایران و در زمره بزرگ ترین تولیدکننده گاز کشور قرار دارد.

افزون بر آن در این برنامه توسعه مخازن خامی مناطق نفت خیز جنوب با ظرفیت تولید 30 میلیون مترمکعب گاز در روز در دستور کار قرار دارد.

تکمیل طرح های بلندمدت احداث کارخانه های ان جی ال و تاسیسات جمع آوری گازهای مشعل بالغ بر پنج میلیارد دلار شامل تکمیل ظرفیت کارخانه های ان جی ال خارگ، 3100، 3200 به ظرفیت 29 و نیم میلیون مترمکعب در روز، همچنین بهسازی و احداث تاسیسات جمع آوری گازهای مشعل شرق کارون در قالب دو طرح عمده به ظرفیت 24 میلیون مترمکعب، از دیگر تمهیدات انجام شده برای حل ناترازی گاز در کشور است.

ناترازی گاز، ردی باقی مانده از گذشته است؛ ردی که برای جلوگیری از ایجاد آن می بایست اقدام های پیگیرانه ای در نظر گرفته می شد، اما سهل و ممتنع بودن نگاه مسئولان وقت به آن، موجب شد شکاف میان تولید و مصرف به حدی برسد که به یک ابرچالش بدل شود. این موضوع آنقدر اهمیت یافته است که وزارت نفت دولت چهاردهم با همه توان وهمت نیروهای متخصص و تلاشگر خود در بخش های بالادست و پایین دست در جهت رفع آن تلاشی پیگیرانه را آغاز کرده است، اما این نکته راهم باید در نظر داشت که رفع کامل این موضوع در شرایط کنونی نیازمند همدلی و همگرایی همه بخش هاست؛ بی تردید همسویی دیگر دستگاه ها در کنار فعالیت های تبلیغی و فرهنگی می تواند کمک شایان توجهی به این موضوع کند و راه را برای تحقق این هدف هموارتر سازد.