برنامه ریزی برای ساخت پتروپالایشگاه در دولت چهاردهم ادامه دارد

پتروپالایشگاه ها در انتظار سرمایه گذاری

پتروپالایشگاه ها، مجموعه های اتصالی بین مجتمع های پالایش و پتروشیمی هستند که افزون بر تولید انواع سوخت اعم از گاز مایع (LPG)، بنزین، نفت سفید، نفت گاز و نفت کوره، می توانند محصولات دیگر و خوراک مورد نیاز مجتمع های پلیمری و شیمیایی را تولید کنند.

وزارت نفت در این مسیر، مواردی مثل امکان استفاده از تسهیلات بانکی، اوراق مشارکت، تهاتر نفتی، استفاده از توان سرمایه گذاران خارجی و ... را برای شرکت های متقاضی اجرای پتروپالایشگاه ها فراهم کرد. در همین خصوص، کنسرسیومی از بانک ها برای تامین مالی پتروپالایشگاه ها شکل گرفت که در تعامل مستقیم با وزارت اقتصاد بودند. از این رو  درخواست نزدیک به ۱.۵ میلیون بشکه (یک میلیون و ۲۲۰ هزار بشکه مربوط به نفت خام و ۲۴۰ هزار بشکه مربوط به میعانات گازی) برای ساخت پتروپالایشگاه ها معرفی شد که همه صلاحیت ها را داشتند و طرح های آنها نیز قابل توجیه فنی و اقتصادی بود و به تایید رسید. بر این اساس هم طرح پتروپالایش لاوان با ۱۲۰ هزار بشکه نفت، شرکت سرمایه گذاری غدیر با ۳۰۰ هزار بشکه، شرکت پالایش پارسیان تدبیر، شرکت پالایش نگین مکران، شرکت پالایش گاز هویزه خلیج فارس، پتروپالایشگاه بندر جاسک با ۳۰۰ هزار بشکه و یک پروژه بخش خصوصی با ۲۰۰ هزار بشکه، جزو پروژه های پتروپالایشی تایید شده هستند که تا امروز نام های مختلفی برای آنها اعلام و مراحل اجرایی آنها تا حدی طی شده است.

بر این اساس، پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، پتروپالایشگاه مکران، پالایشگاه مهر خلیج فارس، پالایشگاه آدیش جنوبی و پالایشگاه های کوچک با ظرفیت پالایش روزانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه در حال طراحی و احداث هستند و امسال (1403 ) آدیش جنوبی و سال آینده مهر خلیج فارس به بهره برداری خواهند رسید.

در میان مجموعه پروژه های اعلام شده به عنوان پتروپالایشگاه، تعدادی از آنها مراحل اجرایی را بخوبی پشت سر گذاشته اند. از جمله شرکت پالایش هویزه خلیج فارس که فاز اول خود را طی کرده و در پایان راه خود قرار دارد و با تکمیل نهایی آن، اهداف بزرگ تر و بیشتری در مجموعه شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس به ثمر می نشیند. برخی طرح ها  مثل پتروپالایش شهید سلیمانی نیز در مراحل ابتدایی قرار دارند و پیگیری برای ادامه آنها در جریان است.

شرکت پالایش گاز هویزه خلیج فارس در انتظار اجرای فاز دوم

افشین کیان، مدیرعامل شرکت پالایش گاز هویزه خلیج فارس با اشاره به دستاوردهای این پالایشگاه در تولید پنتان پلاس و C2 پلاس، بر ضرورت تکمیل فاز دوم این پروژه تاکید کرد. کیانی با بیان اینکه شرکت پالایش گاز هویزه خلیج فارس از اردیبهشت 1402 به بهره برداری رسیده، گفت: با وجود مشکلات فنی و کمبود تجهیزات توانستیم تولید اتان پلاس را آغاز و آن را به پتروشیمی بندر امام ارسال کنیم.  وی با اشاره به اینکه با تکمیل فاز دوم این پالایشگاه، ظرفیت تولید افزایش یافته و هزینه های خرید خوراک کاهش می یابد، افزود: با صرف حدود ۸۰ تا ۹۰ میلیون دلار می توان فاز دوم پالایشگاه را تکمیل کرد و به سودآوری بالاتری رسید.

مدیرعامل شرکت پالایش گاز هویزه خلیج فارس در ادامه با تاکید بر اهمیت تکمیل خط لوله دارخویین و غرب کارون گفت: با تکمیل این خط لوله مشکلات تامین خوراک برطرف شده و ظرفیت تولید افزایش می یابد. همچنین با کاهش هزینه های حمل ونقل، سودآوری پالایشگاه افزایش خواهد یافت.

وی در عین حال از مسئولان درخواست کرد، برای تامین مالی فاز دوم و تکمیل خط لوله، حمایت های لازم را انجام دهند.

پتروپالایش شهید سلیمانی در مرحله طراحی بنیادی

احداث پتروپالایشگاه شهید سلیمانی، یکی دیگر از پروژه هایی بود که عملیات اجرایی آن آغاز شده است و شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران، طراحی بنیادی واحدهای لیسانس و غیرلیسانس این پروژه را به عهده دارد. سرمایه گذاری این طرح ۹ میلیارد یورو است که در مراحل مختلف به بهره برداری می رسد و منابع حاصل از مراحل پیشین، صرف تکمیل مراحل بعدی خواهد شد. پیش بینی این است که این پروژه طی ۵ سال تکمیل شود. گام های اولیه در طراحی بنیادی این پتروپالایشگاه برداشته شده و تا پایان سال 1403 طراحی بنیادی آن تکمیل و فازهای اجرایی، یکی پس از دیگری عملیاتی خواهد شد. سهام داران این پروژه را تدبیر انرژی( ۱۵ درصد)، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس

(۱۵ درصد)، شرکت سرمایه گذاری اهداف (۱۵ درصد)، شرکت ملی پالایش و پخش(۱۰ درصد)، بانک ملی( ۱۵ درصد)، بانک رفاه کارگران( ۱۵ درصد)، بانک ملت( ۷.۵ درصد) و بانک تجارت (۷.۵ درصد) تشکیل می دهند.

اهمیت پیگیری پتروپالایشگاه های فرامرزی

موضوع ساخت پتروپالایشگاه ها و توانمندی ساخت آنها، یکی از موضوعات مطرح در مذاکرات ایران با کشورهای همسو طی چند سال اخیر هم بود. در مذاکراتی که پیش از این با تعدادی از کشورهای آمریکای جنوبی انجام شد، موضوع ساخت و انجام تعمیرات اساسی پالایشگاه های نفت ونزوئلا از سوی ایران مطرح  شد و مورد توافق قرار گرفت. بر این اساس، قرار است انجام تعمیرات اساسی و تکمیل ظرفیت عملیاتی پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشکه ای ال پالیتو ونزوئلا به ارزش ۱۱۰ میلیون یورو، صدور خدمات فنی مهندسی در پالایشگاه های فراسرزمینی به علاوه فروش ۳ میلیون قلم کالای سازندگان ایرانی، اورهال پالایشگاه ال پالیتو، احیای ظرفیت و بازسازی پالایشگاه کاردون و اورهال پالایشگاه پدرو سدنیو طی چند قرارداد از سوی شرکت های ایرانی و مجموعه های دانش بنیان انجام شود.

تعهد فرادولتی اجرای پتروپالایشگاه های داخلی و فرامرزی

طبق لایحه برنامه هفتم توسعه، مقدار نفت کوره تولیدی کشور با اجرای طرح های کیفی سازی در پالایشگاه ها، با کاهش ۵ درصدی به ۱۲.۹ درصد (معادل ۴۹ میلیون لیتر در روز) خواهد رسید. همچنین بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۲، شرکت های پالایشی باید ۴۰ درصد از سود پالایشی خود را به اجرای طرح های بهینه سازی اختصاص دهند تا همچنان بتوانند از تخفیف ۵ درصدی قیمت خوراک خود استفاده کنند. براساس این برنامه تنظیمی، برای تولید و دیپلماسی انرژی با هدف تولید حداکثری، همچنین به منظور توسعه دیپلماسی انرژی و حضور در بازارهای بین المللی، وزارت نفت مجاز شده است از طریق شرکت های تابعه خود یا شرکت های متقاضی غیردولتی، مشروط به اخذ تضامین لازم، نسبت به مشارکت در احداث پالایشگاه یا پتروپالایشگاه جدید خارجی یا تملک سهام آنها از محل تحویل نفت خام مازاد بر تعهدهای بودجه ای با تصویب شورای اقتصاد اقدام کند.

بر این اساس می توان گفت که موضوع توسعه فعالیت پتروپالایشگاه ها در داخل کشور و حوزه های فراسرزمینی، موضوعی مرتبط با یک دولت نیست و در دولت چهاردهم نیز این موضوع مورد تاکید قرار گرفته است. محسن پاک نژاد در ذیل برنامه هایی که در زمان رای اعتماد خود به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد، گفت که برنامه وزارت نفت در دولت چهاردهم ایجاد ارزش افزوده بیشتر با افزایش ظرفیت پالایش نفت خام و میعانات گازی است. با این برنامه ریزی برای افزایش ظرفیت پالایشی ، در عین پاسخ به نیاز داخلی و پرهیز از خام فروشی که با اهداف برنامه هفتم منطبق است ، از صنایع پایین دستی نیز حمایت و فضای مناسبی برای سرمایه گذاری بخش خصوصی فراهم می شود.

بر اساس آنچه وزیر نفت در دولت چهاردهم تاکید دارد، استفاده از ظرفیت های قانونی تخفیف پلکانی خوراک برای هدایت تولیدات پتروشیمی به سمت محصولات پر ارزش در دستور کار است و ظرفیت های پتروپالایشگاهی در کشور با چشم انداز تولید محصولات پتروشیمی افزایش می یابد.