شرحی بر مظلومیت کارکنان و محدودیت ها

حمیدرضا برزوکی، رئیس پایانه شناور صادراتی خلیج فارس: اجازه دهید یک سوال مطرح کنم؛ چقدر حاضرید ماهیانه پول اضافه از دولت بگیرید ولی اجازه دهید مثلا 10 بشکه بنزین و 10 کپسول بزرگ گاز به همراه چند کپسول خاموش کننده آتش در حیاط مجتمع مسکونی یا خانه شما باشد؟ با دریافت چقدر پول ریسک این قضیه را به جان می خرید؟ توجه دارید که در منزل و شهر خود هستید، شرایط کنترل شده است، روی کمک همه اهالی شهر و نیروهای آتش نشانی می توانید حساب کنید و فقط آن مقدار در گوشه ساختمان شماست. حال تجسم کنید در۱۱۰ کیلومتری خشکی و روی حدود ۲ میلیون بشکه نفت، هزاران لیتر گازوییل، هزاران لیتر سوخت مازوت، حدود ۲۵ متر زیر آب و در محوطه ای که ۱۴ روز نور آفتاب را نمی بینید و در مکانی که دیواره های آن مخازن مازوت ۱۲۰ درجه ای است و میانه آن بویلر چند ده تنی با دمای بالای ۳۰۰ درجه است، کار و زندگی می کنید و خودتان و خدایتان هستید. به شما می گویم که اتاق مسکونی کارکنان دقیقا در کنار دومیلیون بشکه نفت است.

متاسفانه چندین سال قبل به پرداخت های قانونی کارکنان و ارکان اساسی این صنعت عظیم کم لطفی شد. کارکنان، چرخانندگان صنعت عظیم نفت بوده و هستند. اینکه کشور باید از وابستگی به نفت نجات پیدا کند، حرف و کلام صحیحی است، اما حقیقت این است که بخش زیادی از اقتصاد ما هنوز وابسته به نفت است. از سال های گذشته نفت و نفتی ها به خاطر ماهیت شغل خود، وضعیت اقتصادی بهتری داشتند که بنا به اقتضای سختی بسیار بالای کار و کار کارشناسی بود. اما با گذر زمان این ذهنیت در ذهن ها شکل گرفت که نفتی بودن، یعنی رفاه، امنیت و آسایش!

البته به نظر می رسد به خاطر حساسیت بالای این شغل در شرایط کشور نهایت کم لطفی را در حق کارکنان نفت روا داشتند و از شناخته شدن این صنعت عظیم و حساسیت آن و نیاز کشور به آن جلوگیری کردند و باعث وارد شدن هجمه زیاد به کارکنان نفت شدند.

نقطه عجیب آن است که کشورها در مسیر پیشرفت، سعی می کنند به شغل های کلیدی مملکت بهای بیشتری دهند، در گذشته هم شغل های مرتبط با نفت در کشور ما اهمیت زیادی داشت، اما در سال های گذشته سعی در کوچک کردن آن شده است. سال هاست این جمله که نیروی انسانی سرمایه اصلی یک شرکت و کشور است، مطرح می شود و در صنعت نفت هم این موضوع باید حاکم باشد. سال هاست که نفتی ها و خانواده از مطرح شدن نوع شغلمان در جامعه فراری هستیم، چراکه یک ذهنیت اشتباهی شکل گرفته است که نفتی بودن یعنی پول و رفاه و این باعث تصورات اشتباه جامعه از ما شده است برای همین سعی می کنیم هویت اصلی خودمان را مخفی کنیم. می دانم و مطمئنم که خیلی از مدیران این جمله بنده را منفی نگری تلقی می کنند ولی کافی است یک نظرسنجی ساده بشود.

روزگاری بود که یک «شرکت نفتی» بودن در جامعه افتخار بزرگی بود ولی الان اکثر قریب به اتفاق نفتی ها و به خصوص خانواده آنها از اینکه یک شرکت نفتی هستند و از مطرح شدن آن در جامعه ابا دارند.

ما با آزمون و شرایط یکسان با همه ملت ایران و با چشمان باز و با گذراندن هفت خان رستم وارد نفت شدیم و تعهداتی دادیم که پای آن ایستاده ایم و از آن طرف هم شرکت و کشور نیز به ما تعهداتی داد که متاسفانه در اثر اطلاعات اشتباه چند سالی است از آن سرباز می زنند که نتیجه آن چیزی غیر از بی انگیزگی و از بین رفتن شور و شوق کارکنان نخواهد بود. نفتی ها همچنان سر قسم و تعهد و وظیفه شان هستند و خواهند بود. در کل دوران بعد از انقلاب در اوج جنگ در اوج تحریم های ظالمانه در اوج بی مهری ها حتی اجازه ندادند یک روز چرخ این صنعت بخوابد.

مسلما عده ای به خاطر اطلاعات اشتباه این تصمیمات را گرفتند، ولی وقتی چند سال است همه دلسوزان نظام فریاد می زنند که شاهرگ حیاتی اقتصاد مملکت نباید تحت فشار باشد و همچنان گروهی اصرار بر تنگ تر کردن این شاهرگ حیاتی دارند، انسان به فکر فرو می رود که چه نیتی پشت این قضیه هست؟

شرایط کارکنان را درک کنیم

مسعود بیرانوند، جانشین منطقه نفتی بهرگان: «ظلمُ الاجیرِ اجرهُ من الکَبائِرِ» ظلم در پرداخت مزد کارگر از گناهان بزرگ است. (بحارالانوار، ج 103، ص 170 ) آنچه حتما در بیش از 14 قرن پیش به درستی مدنظر پیامبر عظیم الشان اسلام، حضرت محمد مصطفی(ص) در بیان این حدیث بوده -که هر چه از ایشان به یادگار مانده حکیمانه و جهان شمول است- نشان دادن جایگاه کار و کارگر در نظر ایشان و از آن مهم تر تاثیر بسیار زیاد پرداخت صحیح حقوق و دستمزد کارکنان در حفظ، تعالی و پیشرفت جامعه اسلامی است که اینگونه، ظلم به آن را در ردیف گناهان کبیره برشمرده اند. ما که خود را پیروان راستین آن خیرٌ لِلعالَمین و عصاره فضایل و آیینه تمام نمای صفات حق، باری تعالی می دانیم و همگی در زمره کارگران بی ادعای نظام اسلامی هستیم نمی توانیم از این توجه و نظر برگزیده خدای سبحان بر خود نبالیم و بر روان پاکش درود نفرستیم . «صَلّی الله علی محمّد و لک الحمد أن جَعلتنا مِن اَتباعه و آله الطّاهرین» عدم توجه به وضعیت حقوق کارکنان نفت در سالیان اخیر و بویژه اعمال سقف دریافت برای حقوق بگیرانی که طی سالیان متمادی خدمت و منطبق بر ضوابط افزایش حقوق سالانه قانونی محق به دریافت دسترنج  مصوب خود بوده اند، شرایط را به نوعی رقم زده که کارکنان دلگیر شده اند، به خصوص در میان کارکنان اقماری نمود بیرونی پیدا کرده و نفرات شاغل خصوصا در سکوهای دریایی، پایانه ها و شناورها به امید پایان این شرایط در حال تلاش هستند. علاوه بر این خطرات بالقوه تردد جاده ای و هوایی از محل سکونت به مناطق عملیاتی با توجه به بعد مسافت و وضعیت نامناسب جاده ها و شرایط پروازی نیز سبب بروز پدیده حضور نامرتب و دیرتر از موعد در محل کار و همچنین ترک محل کار پیش از موعد مقرر شده و کسری دریافت حقوق، کارکنان را بر آن داشته که شاید با حضور بیشتر خود در کنار خانواده به فکر شغل دوم بوده تا بخشی از شرمساری این شرایط بر آنان را جبران کنند. در این میان سلسله مراتب اداری و سازمانی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و ابزارهای کنترل و ارزیابی کارکنان نیز عملا برای خیل عظیم مستاصل و مستهلک که چیزی هم برای از دست دادن ندارد فاقد کارایی شده است. حجم بسیار زیاد تقاضای انتقال از دریا به خشکی و نیز از خشکی به سایر شرکت ها و زیرمجموعه های وزارت نفت و نگران کننده تر، رفتن از وطن و جذب شرکت های خارجی شدن نشان می دهد که در آینده نه چندان دور عدم رغبت و تمایل به حضور در دریا، بی انگیزگی مفرط و کمبود نفرات متخصص و کارآمد فائق آمدن بر اتفاقات پیش روی مجتمع های دریایی، پایانه ها و خشکی با دشواری زیاد همراه خواهد بود، به طوری که نگهداشت تاسیسات و تولید نفت و گاز در دریا و خشکی با صرف هزینه های پنهان بسیار گزاف به سبب طولانی شدن فرآیندها و زمانبری انجام کارهای لازم به دلیل نبود نفرات کارای مورد نیاز برای انجام امور محوله همراه خواهد بود. امید که با آگاه شدن تصمیم گیران از شرایط کاری در مناطق عملیاتی دریایی و خشکی، ابزارها و راهکارهای موجود و توجه به آینده صنعت عظیم، پرسابقه و سربلند نفت، همچون گذشته شاهد بالندگی و سرافرازی روزافزون میهن اسلامی ایران باشیم.