جنگ نفتکش ها
درست بعد از پایان جنگ تحمیلی، مدیران سینمای ایران تصمیم می گیرند تا در حوزه دفاع مقدس فیلم های مختلفی را تولید کنند که برخی سوژه های مورد تایید با موضوع صنعت نفت در طول این سال ها بوده است. یکی از فیلم هایی که در این حوزه تولید و به نمایش گذاشته شد، فیلم سینمایی «جنگ نفتکش ها» به کارگردانی محمدرضا بزرگ نیا بود که در سال 1372 به تولید رسید؛ می توان گفت این اثر سینمایی را کمتر کسی ممکن است به یاد نداشته باشد؛ فیلمی که سرشار از التهاب، هیجان و وطن پرستی است. در این اثر سینمایی بازیگران شناخته شده ای حضور دارند که همین نام ها «جنگ نفتکش ها» را تبدیل به یک اثر به یادماندنی کرده است. مجید مظفری ستاره آن روزهای سینمای ایران، زنده یاد عزت الله انتظامی، جمشید جهان زاده، فیروز بهجت محمدی، ژاله علو، فاطمه گودرزی، صادق هاتفی و محمود عزیزی، از جمله بازیگران اصلی این اثر سینمایی ایران هستند.
نکته بسیار مهمی که در این زمینه وجود دارد این است که وزارت نفت در آن سال ها سرمایه گذاری این اثر سینمایی را به عهده داشته؛ فیلمی که غلامرضا موسوی یکی از بزرگترین تهیه کنندگان سینمای ایران آن را تهیه کرده است. یکی دیگر از نکات مهمی که می توان درباره این پروژه سینمایی گفت این است که این اثر سینمایی، روایتی از یک اتفاق واقعی است که در طول دفاع مقدس رخ داده است. اما داستان «جنگ نفتکش ها» چه بود:
این فیلم داستان جنگ عراق با ایران است و دامنه این جنگ به خلیج فارس نیز کشیده شده، کشتی های نفتکش ایرانی مورد حمله دشمن قرار می گیرند. در این میان یک ناخدای جوان تصمیم به عبور کشتی نفتکش از تنگه هرمز می گیرد و برای این کار از ناخدایی بازنشسته ولی پرتجربه کمک می خواهد. ناخدای پیر در ابتدا تمایلی برای انجام این کار ندارد، اما سرانجام می پذیرد و آنها باوجود دسیسه ها و حملات دشمن موفق به عبور نفتکش غول پیکر از تنگه هرمز و رساندن محموله آن می شوند. این اثر سینمایی در دوازدهمین جشنواره فیلم فجر حضور داشته و موفق به دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی شد.
طوفان
محمدرضا بزرگ نیا بعد از تولید فیلم سینمایی «جنگ نفتکش ها» و اقبالی که این فیلم میان مخاطبان به دست آورد و جوایزی که در جشنواره های مختلف از آن خود کرد، بار دیگر به پیشنهاد وزارت نفت فیلمی جدید با موضوع صنعت نفت ایران در جنگ تحمیلی جلوی دوربین می برد. فیلم سینمایی طوفان در سال 1375 تولید می شود و بازیگران متعددی در این پروژه، بزرگ نیا را همراهی می کنند که از آن جمله می توان به دانیال حکیمی، مجید مظفری، عزت الله انتظامی، جمشید جهان زاده و لادن مستوفی اشاره کرد.
در خلاصه داستان این اثر سینمایی آمده است: سه دوست قدیمی پس از حمله دشمن به محل کارشان در یک سکوی نفتی از یکدیگر جدا می شوند. آنها پس از روزها سرگردانی در دریا، دوباره در جزیره خارگ به یکدیگر می پیوندند و مسئولیت صدور نفت را به عهده می گیرند. آنها برای این کار، هر یک نقشه ای جداگانه دارند. در حالی که حمله دشمن به خارگ برای قطع صدور نفت قطعی است. هرچند محمدرضا بزرگ نیا تقریبا از همان عوامل «جنگ نفتکش ها» بهره برده بود، اما فیلم سینمایی طوفان نتوانست به اندازه جنگ نفتکش ها موفق عمل کند.
راه افتخار
بی شک همه کارکنان نفت ایران با مرکز انتقال نفت تنگ فنی یا تلمبه خانه تنگ فنی آشنا هستند و بارها نام آن به گوششان خورده است. این مرکز به دلیل اهمیت بسیار زیادی که برای صنعت نفت ایران دارد، در زمان جنگ تحمیلی بارها توسط جنگنده های ارتش عراق بمباران شده و می توان گفت در طول هشت سال دفاع مقدس مورد 52 حمله مستقیم و 12 بمباران قرار گرفت و تعدادی از کارکنان این مرکز در جریان حمله های صورت گرفته به شهادت رسیده اند. این مرکز به اندازه ای از نظر راهبردی برای ایران با اهمیت بوده که ارتش عراق پس از پذیرش قطعنامه آخرین حمله هوایی خود را به این مرکز داشته است. در واقع اهمیت این مرکز و اتفاقاتی که در آن رخ داده بود، سبب شد تا در سال 1373 فیلم سینمایی «راه افتخار» به کارگردانی داریوش فرهنگ به صورت مشترک توسط وزارت نفت و بنیاد سینمایی فارابی تولید شود. در این فیلم نیز چهره های شناخته شده ای به عنوان بازیگر حضور داشتند که از آن جمله می توان به جمشید مشایخی، داوود رشیدی، بیژن امکانیان، بهزاد فراهانی، آزیتا حاجیان، مسعود ولدبیگی، فرحناز منافی ظاهر، منیژه افشار، مهدی میامی، حسین محب اهری، فرهاد جم، اصغر زمانی و فاطمه طاهری اشاره کرد. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: تلمبه خانه تنگ فنی که تلمبه خانه سه پالایشگاه بزرگ نفتی ایران است در جریان جنگ ایران و عراق ۳۲ بار توسط جنگنده های دشمن بمباران می شود. از آنجا که به فعالیت این تلمبه خانه نیاز مبرم بود، شریفیان مسئول پروژه، یگانه را به کار دعوت می کند تا ظرف مدت کوتاهی آنجا را احیا کند. این دو مهندس ایرانی با اجرای یک پروژه مخفیانه سبب می شوند که هیچکس از وجود این سه پالایشگاه با خبر نشود و تا پایان جنگ این راز جزو اسرار باقی می ماند.
پالایشگاه
بعد از پایان دوره طلایی سینمای دفاع مقدس، تولید فیلم با موضوع نفت و جنگ تحمیلی نیز به فراموشی سپرده شد تا اینکه بعد از گذشت 25 سال، فیلم سینمایی پالایشگاه با موضوع نقش و تاثیر کارکنان صنعت نفت ایران برای ادامه حیات پالایشگاه های نفت کشور در دوره دفاع مقدس جلوی دوربین رفت؛ فیلمی که سرمایه گذاری آن را وزارت نفت به عهده داشته و مهرداد خوشبخت که خود اهل آبادان است، به عنوان کارگردان و نویسنده در این پروژه حضور پیدا می کند. خوشبخت برای ساخت این اثر سینمایی به خوبی از امکاناتی که وزارت نفت در اختیار آن قرار می دهد، استفاده کرده و یک اثر متفاوت سینمایی را جلوی دوربین می برد. بخش هایی از سکانس های اصلی این اثر سینمایی در پالایشگاه نفت آبادان جلوی دوربین رفته است که این نشان دهنده همکاری این پالایشگاه با گروه فیلمسازی بوده است. در این اثر سینمایی بازیگران مطرحی چون بانیپال شومون، امیررضا دلاوری، الهام نامی، علیرضا مسعودی، عبدالرضا نصاری، حیدر رحیمی، پوریا ریحانی و سینا نجات نعمت و نادر سلیمانی حضور داشتند.
درخلاصه داستان فیلم سینمایی «پالایشگاه» که در ابتدا با نام گل باوارده شناخته می شد، آمده است: در سال ۱۳۵۹ همزمان با جنگ تحمیلی، تعدادی از مهندسان پالایشگاه نفت آبادان در تلاش هستند با امکانات و تجهیزاتی که در داخل انبارهای آن است، پالایشگاه های دیگر را ترمیم کنند.
امیدواریم با توجه به اهمیت نفت و رشادت های کارکنان صنعت نفت ایران، برای زنده نگهداشتن یاد و خاطره شهدای وزارت نفت در طول هشت سال دفاع مقدس، باز هم شاهد همکاری وزارت نفت با سینمای ایران باشیم تا آثار قابل توجه بیشتری در این حوزه تولید شود؛ آثاری که می تواند ویترینی برای افتخارها و قهرمانی های کارکنان نفت در تمام این سال ها باشد.