طی سال های متمادی، همکاری هایی میان شرکت های دانش بنیان و شرکت های پالایش نفت کشور شکل گرفته و به بومی سازی برخی تجهیزات مورد نیاز طی دوره های مختلف منجر شده است. در این مسیر، حمایت از ساخت بار اول ها، هم در بحث بومی سازی، هم حمایت از تولید داخل و هم صرفه جویی ارزی بسیار موثر است و می توانیم در حوزه صادرات خدمات فنی و فناوری مورد نیاز صنایع، پیشگام باشیم.
مصداق این امر، نسخه جدید کاتالیست ایزومریزاسیون برای نخستین بار در کشور است که با همکاری یکی از شرکت های داخلی تولید شده است. این کار، اقدامی مثبت است و باعث ورود فناوری به کشور و کاهش هزینه تمام شده تولید فراورده های ایزومریزاسیون می شود.
ساخت ۴۷۴ هزار قلم کالای مصرفی در پالایشگاه اصفهان
هلدینگ پتروپالایش اصفهان در حوزه بومی سازی قطعات و تجهیزات و ساخت داخل، حائز رتبه قابل توجهی در کل صنعت نفت کشور است. این پتروپالایشگاه در مقایسه با سایر شرکت های پالایشی با ساخت ۴۷۴ هزار قلم کالای مصرفی یا اقلام یدکی بومی سازی شده، در رتبه نخست قرار دارد. از ابتدای سال ۱۴۰۱ تاکنون از سوی صنعتگران داخلی قطعات مورد نیاز این صنعت وارد انبارهای هلدینگ پتروپالایش اصفهان شده است.
ساخت شناورهای طناب گیر کشتی در پالایشگاه آبادان
پالایشگاه آبادان به منظور تحقق شعار خود با عنوان پالایشگاهی سرآمد و پیشرو در زمینه تولید، توسعه و مانع زدایی در طرح های زیست محیطی، استفاده از توان شرکت های دانش بنیان را در دستور کار قرار داده است.
این پالایشگاه هفت پروژه در قالب برنامه ساخت بار اول به نهاد ریاست جمهوری معرفی کرده که با انعقاد چهار قرارداد، در صدر شرکت های زیرمجموعه پالایش و پخش ازنظر تعداد قراردادهای ساخت بار اول قرار گرفته است.
این پالایشگاه همچنین به منظور صادرات فراورده های نفتی و بهره گیری از ظرفیت های داخلی برای رفع موانع تولید و حمایت از شرکت های دانش بنیان، در ساخت شناورهای طناب گیر کشتی همکاری کرده است. این پروژه در پالایشگاه آبادان، دستاوردی بزرگ به شمار می آید و ۷۵درصد تجهیزات این شناورها از سوی شرکت دانش بنیان سیراف ساخته و طراحی شده است.
پالایشگاه آبادان بر اساس چشم اندازی که برای خود تعریف کرده، پالایشگاهی پیشرو در بخش مدیریت سبز است.
تقویت خودباوری در پالایشگاه بندرعباس
برای پیشرفت، قطع وابستگی و مقابله با آسیب ها و فشارهای خارجی، باید با تقویت خودباوری و اتکا به توان و دانش داخلی در مسیر تامین قطعات مورد نیاز و دستیابی به فناوری های روزآمد دنیا حرکت کنیم که این حرکت در پالایشگاه بندرعباس، با بومی سازی بسیاری از تجهیزات و قطعات حوزه پالایشگاهی و همچنین بومی سازی فناوری های روز دنیا، با اجرای طرح ملی ارتقای کیفیت محصولات سنگین انجام شده است.
این پالایشگاه در فاصله سال های 1393 تا ۱۴۰۲ از محل تأمین قطعات و تجهیزات مورد نیاز از داخل کشور در مجموع ۵۷ میلیون یورو صرفه جویی داشته است.
دسترسی به کاتالیست با کیفیت ایرانی از دیگر دستاورهای پالایشگاه بندرعباس است که مزایای بسیاری دارد از جمله مهم ترین آن در دسترس بودن شرکت سازنده برای تضمین محصول با قیمت مناسب و صرفه اقتصادی است؛ چرا که می توانیم هنگام فرارسیدن زمان تعمیرات اساسی، برای واحد هایی که نیاز به تعویض کاتالیست دارند، به شکل مناسب تر و مطمئن تر برنامه ریزی کرده و از بابت تحریم ها و دسترسی نداشتن به کاتالیست با عیار مشخص، نگرانی نداشته باشیم.همچنین متخصصان شاغل در پالایشگاه بندرعباس، در بسیاری از موارد توانسته اند با تکیه بر تخصص، توانایی و استفاده از ظرفیت های علمی و پروژه های دانش بنیان داخلی، علاوه بر جلوگیری از توقف تولید و افزایش امنیت تولید، موجب قطع وابستگی، صرفه جویی اقتصادی و همچنین جلوگیری از خروج ارز از کشور شوند.
تامین بیش از 90 درصد تجهیزات در پالایشگاه شازند
بیش از ۹۰ درصد تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند در بدو تاسیس، از خارج تامین می شد، اما اکنون کمتر از ۱۰ درصد این تجهیزات وارداتی است. عملیات تعمیرات اساسی این پالایشگاه نیز با استفاده از دانش بومی و متخصصان داخلی انجام می شود که افتخاری بزرگ درصحنه تولید و صنعت کشور محسوب می شود.
پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند تنها پالایشگاهی است که از کاتالیست در واحد RCD استفاده می کند. این پالایشگاه با تلاش متخصصان داخلی و کمک شرکت های دانش بنیان، موفق به بومی سازی کاتالیست بسیار مهم واحدهای RFCC و RCD شده است.
استفاده از فناوری های نانو در پالایشگاه تهران
ساخت تجهیزات با فناوری بالا مانند کمپرسور، پمپ و توربین در پالایشگاه تهران اهمیت زیادی دارد. هم اکنون توربین هایی از سوی شرکت های دانش بنیان ایرانی ساخته شده که عملکرد مناسبی دارند و با نمونه خارجی رقابت می کنند. همچنین پالایشگاه تهران در حوزه ساخت تجهیزات ابزار دقیق نیز برنامههایی داشته، ضمن اینکه شرکت های دانش بنیان در این زمینه کمک قابل توجهی به صنایع کشور کرده اند.
پالایشگاه تهران نیز همانند دیگر شرکت های پالایشی جهت استفاده از کاتالیست های داخلی، با یکی از شرکت های دانش بنیان همکاری بسیار نزدیک و خوبی داشته و اکنون در تولید کاتالیست ایزومرایزاسیون به خودکفایی رسیده ایم. این پالایشگاه علاوه بر مباحث تخصصی، در زمینه محیط زیست نیز با شرکت های دانش بنیان همکاری دارد و توانسته در زمینه اصلاح فرایندهایی که با مسائل زیست محیطی ناسازگار هستند، گام های موثری بردارد. تبدیل لجن های نفتی و بیولوژیک به کودهای شیمیایی، یکی از پیشنهادهای پالایشگاه تهران به شرکت های دانش بنیان است. استفاده از فناوری های نانو برای بهینه کردن تولید، کمک به کاهش مصرف انرژی از جمله آب، حرکت به سمت تولید و بومیسازی و فرایندهای پالایشی، از دیگر گام های برداشته شده در پالایشگاه تهران به شمار می رود.
بومی سازی 3 هزار قطعه در پالایشگاه شیراز
در پالایشگاه شیراز بیش ازسه هزار و ۵۰۰ قطعه بومی سازی شده مورد استفاده قرار گرفته است که نشان از پیشرفت و توان شرکت های دانش بنیان داخلی دارد و در این پالایشگاه از این شرکت ها حمایت می شود.
راکتور واحد آیزوماکس، کاتالیست مورد نیاز واحدهای فرایندی و پمپ های BB5 از جمله تجهیزات و محصولات بومی سازی شده در پالایشگاه نفت شیراز است. فرایند گوگردزدایی از نفت کوره نیز با مشارکت شرکت اکسیرنوین فرایند آسیا در پالایشگاه شیراز وارد مرحله اجرایی شده است.
همچنین در نظر است برنامه کیفی سازی نفت کوره تولیدی در پالایشگاه های کشور، با استفاده از دانش فنی شرکت های دانش بنیان داخلی در همه پالایشگاه های کشور اجرایی شود.
تامین قطعات یدکی بالای 92 درصد در پالایشگاه تبریز
پالایشگاه تبریز بر اساس سه مدل، مدیریت می شود که یکی از آنها، استخراج ماهانه گزارش طبق مدل BSD است و از چهار منظر مالی، مشتری، رشد و یادگیری و فرایند ارزیابی می شود. نزدیک به 60 درصد تجهیزات مورد نیاز پالایشگاه تبریز از سوی شرکت های داخلی تامین می شود، این پالایشگاه در کنار استفاده از توان شرکت های دانش بنیان داخلی، از شرکت های تبریز نیز استفاده کرده است، به طوری که سال گذشته 50 درصد قطعات خریداری شده استانی بوده است.می توان گفت پالایشگاه تبریز به پایگاهی تبدیل شده تا هر شرکت دانش بنیانی که ادعایی در تولید دارد، ایده های خود را در آن اجرا کند. برخی شرکت ها پیشنهاد اولیه ساخت تجهیزات را داده اند که پس از ساخت، در پالایشگاه استفاده شده است. زمان احداث واحد بنزین سازی این پالایشگاه در سال 1392 نزدیک به 27 درصد تجهیزات مورد نیاز از شرکت های داخلی خریداری شد، ضمن آنکه 50 درصد تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی واحد تصفیه بنزین یورو 5 از شرکت های دانش بنیان تهیه شده است.مقام معظم رهبری، طی چند سال اخیر همواره به اهمیت شرکت های دانش بنیان اشارات زیادی داشته اند. یکی از کلیدواژه هایی که در دو سال اخیر از سوی ایشان مورد تاکید بوده، اقتصاد دانش بنیان است که عملاً با تحقق اقتصاد مقاومتی ارتباط پیدا می کند. در بند 2 سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی، بر پیشتازی اقتصاد دانش بنیان به منظور ارتقای جایگاه جهانی کشور و ارتقای سهم کشور از تولید و صادرات محصولات دانش بنیان و دستیابی به رتبه اول اقتصاد دانش بنیان در منطقه تاکید شده است. اکنون پالایشگاه های کشور به این سمت رفته اند که بیشتر تجهیزات مورد نیاز خود را با استفاده از توان مهندسان داخلی و شرکت های دانش بنیان تامین کنند.