گزارشی از روند اجرای جشنواره های ارتقای کمی و کیفی محصولات پالایشگاه های کشور
12گام در مسیر توسعه
مشعل تحقق اهداف و احکام برنامه هفتم توسعه در حوزه فعالیت شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران، پیگیری و ساماندهی لازم برای تأمین پایدار سوخت کشور، اجرا و تکمیل جشنواره های پالایشی همانند جشنواره های ارتقای کمی و کیفی فراورده های نفتی، توسعه زنجیره ارزش از طریق ایجاد ظرفیت جدید پتروپالایشی از جمله اقدامات مهمی است که در دولت چهاردهم دنبال خواهد شد. علاوه بر محورهای مورد اشاره، مباحثی همچون تمرکز بر مقوله بهینه سازی و متنوع سازی سبد سوخت کشور، توسعه زیرساخت های توزیع سوخت در کشور، پیگیری برای اصلاح ساختار، نظام حکمرانی و نظام مالی با دولت و پالایشگاه ها، توسعه دیپلماسی و تجارت انرژی و نیز بهره گیری از ظرفیت های پالایش فراسرزمینی، ارتقا و به روزرسانی سامانه هوشمند سوخت کشور، حمایت از ساخت داخل و شرکت های دانش بنیان و نیز تحول دیجیتال و توسعه فناوری های نوین، برنامه ریزی برای مقابله با قاچاق فراورده های نفتی با همکاری دستگاه های ذی ربط و ... از دیگر مواردی است که در حکم محمدصادق عظیمی فر، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراروده های نفتی ایران از سوی وزیر نفت تاکید شده است.
در گزارش پیش رو به اجرا و تکمیل جشنواره های پالایشی از جمله جشنواره های ارتقای کمی و کیفی فراورده های نفتی در شرکت های پالایشی از جمله تولید بنزین یورو 5 در پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند، تولید گازوییل یورو ۵ در پالایشگاه تبریز، سرعت بخشی به اجرای جشنواره ملی ارتقای کیفیت محصولات سنگین و... پرداخته شده و در شماره های بعدی «مشعل» نیز محورهای مختلف مورد بحث و بررسی قرار می گیرند.
محمدصادق عظیمی فر، سوم شهریور ماه 1403 در حکمی از سوی وزیر نفت به عنوان مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراروده های نفتی ایران منصوب شد. در حکم معاون وزیر نفت 12 محور مورد تاکید قرار گرفته است که از جمله آنها می توان به جشنواره ارتقای کمی و کیفی محصولات تولیدی در پالایشگاه ها اشاره کرد.
در همین حال، پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند، در این مسیر توانسته به تولید بنزین یورو 5 دست یابد و از نیمه دوم سال گذشته با هدف کیفی سازی محصولات و ارتقای شاخص های زیست محیطی، جشنواره ارتقای کیفیت گازوییل تولیدی از یورو 4 به یورو 5 را نیز آغاز کرده است. این جشنواره بدون نیاز به تجهیزات جدید و با تغییر در شرایط فرایندی اجرا، میزان آلاینده های زیست محیطی گازوییل را کاهش داده است. در کنار این جشنواره، ارتقای کیفیت نفت سفید سوخت جت نیز در پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند اجرا شده و میزان گوگرد در این محصولات به زیر 10 جز در میلیون رسیده است. مجموع این اقدامات سودی معادل ۳۷.۵میلیون دلار در سال به همراه دارد.
همچنین شرکت پالایش نفت تبریز همواره کوشیده است تا پروژه ها و جشنواره های اجرایی را زودتر از زمان پیش بینی شده اجرایی کند. این شرکت پالایشی از سال ۱۳۹۲ به تولید بنزین یورو ۴ اقدام کرد که از سال ۱۳۹۷ با اجرای یک جشنواره کیفی سازی، بنزین تولیدی این واحد به یورو ۵ ارتقا یافت، ضمن آنکه کیفیت تولید گازوییل نیز در این شرکت پالایشگاهی از سال ۱۳۹۷ به یورو۵ تبدیل شده است.پالایشگاه تهران نیز از دیگر پالایشگاه هایی است که در مسیر تولید بنزین یورو 4 گام برداشته و تا سال ۱۴۰۴ پروژه بنزین سازی آن به بهره برداری می رسد و کیفیت بنزین پالایشگاه تهران تماماً یورو ۴ خواهد شد.
پالایشگاه اصفهان نیز با افزایش کیفیت گازوییل تولیدی، حجم تولید گازوییل یورو 5 را از دو تا سه میلیون لیتر در روز به روزانه 18 تا 20 میلیون لیتر افزایش خواهد داد.
لازم به توضیح است، از سال های گذشته در پالایشگاه های بندرعباس، آبادان، شیراز و کرمانشاه نیز بنزین و گازوییل یورو 4 تولید می شود.
تغییرات در محصولات تولیدی پالایشگاه بندرعباس
شرکت های پالایش نفت علاوه بر تولید بنزین و گازوییل یورو 4 و 5 ، برای ارتقای تولیدات خود تغییراتی ایجاد کرده اند که از آن جمله می توان به تولید روغن پایه گروه ۲ و 3 از نفت کوره در پالایشگاه بندرعباس اشاره کرد.
سرعت بخشی به اجرای جشنواره ملی ارتقای کیفیت محصولات سنگین به عنوان یکی از جشنواره های مهم و راهبردی کشور با هدف کاهش نفت کوره و تثبیت تولید، از سوی پالایشگاه بندرعباس در حال پیگیری و اجراست. این جشنواره با هدف کاهش تولید نفت کوره و تولید فراورده های با ارزش افزوده بیشتر و سازگار با محیط زیست و با محوریت تولید کک اسفنجی مورد نیاز صنایع آلومینیوم سازی کشور در دست اجراست.
ارتقای کیفی نفت کوره پالایشگاه آبادان
پالایشگاه آبادان نیز با هدف ارتقای کیفیت محصولات فاز 2 خود، واحد های فرایندی ارتقای کیفیت را راه اندازی کرده که با تکمیل و بهره برداری از فاز دوم توسعه، ظرفیت تولید این پالایشگاه به۲۱۰ هزار بشکه در روز و میزان سرمایه گذاری نیز به ۲.۱میلیارد دلار می رسد.
باید گفت، فاز 4 پالایشگاه آبادان که مربوط به اجرای جشنواره ارتقای کیفی نفت کوره این پالایشگاه است، به موازات گام دوم فاز 2 اجرایی می شود.
از دیگر جشنواره های کیفی سازی پالایشگاه آبادان می توان به واحد هیدروکراکینگ پالایشگاه آبادان اشاره کرد که ۴۲ هزار بشکه از نفت کوره تولیدی این پالایشگاه را کاهش داده و به محصولات باارزشی نظیر گاز مایع، نفتای سنگین و سبک شیرین، سوخت هواپیما و نفت گاز یورو ۵ تبدیل می کند.
جشنواره های زیست محیطی در پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند
در کنار جشنواره های ارتقای کیفی محصولات، توجه به مباحث زیست محیطی نیز اهمیت قابل توجهی دارد. در این مسیر پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند، اقدامات موثری انجام داده و ضمن تغییر در پارامتر های فرایندی واحد های تصفیه هیدروژنی با رویکرد صرفه جویی در سوخت مصرفی خود، توانسته است به صرفه جویی ۴۰۰ میلیارد ریالی در مصرف حامل های انرژی و کاهش هزینه های سوخت دست یابد.
از دیگر پروژه های اجرا شده در این پالایشگاه، می توان به اجرای پروژه بهینه سازی بازیافت آب های با املاح بالا به روش اسمز معکوس اشاره کرد. با این روش ۳۴۰ مترمکعب بر ساعت، آب با کیفیت بالا تولید می شود.
کاهش دی اکسید گوگرد خروجی در پالایشگاه تبریز
پالایشگاه تبریز نیز به منظور ارتقای کمی و کیفی محصولات خود، قانون هوای پاک را برای همه تولیدات پالایشگاهی با جدیت پیگیری می کند. از دیگر اهداف اجرای جشنواره های ارتقای کمی و کیفی محصولات می توان به تولید هیدروژن با خلوص بالا، تولید گوگرد به ظرفیت ۱۱۰ تن در روز و همچنین کاهش میزان دی اکسیدگوگرد خروجی از دودکش و کاهش آلاینده های زیست محیطی شهر تبریز اشاره کرد.
همچنین جشنواره افزایش کیفیت بنزین، جزو جشنواره های زیست محیطی شرکت پالایش نفت تهران است که هدف از اجرای آن، تأمین ملاحظات محیط زیستی بوده، به طوری که ارتقای کیفیت کل بنزین تولیدی این پالایشگاه بر اساس استاندارد را به همراه دارد .
بهره برداری از واحد تصفیه گازوییل در پالایشگاه اصفهان
از دیگر اقدامات زیست محیطی شرکت های پالایش نفت می توان به تکمیل و بهره برداری از واحد تصفیه گازوییل، یوتیلیتی، آفسایت و مخازن پالایشگاه اصفهان با کیفیت یورو ۵ به میزان ۱۶ میلیون لیتر در روز و سرمایه ۸۰۰میلیون دلار در پالایشگاه اصفهان اشاره کرد.
گام های نهایی بهبود فرایندهای عملیاتی و افزایش کیفیت سوخت های تولیدی با هدف کاهش گوگرد گازوییل از ۱۰ هزار پی.پی.ام به ۵۰ پی.پی ام در پالایشگاه اصفهان برداشته شده است.
این پالایشگاه 10 واحد فرایندی تعریف کرده که با موافقت سازمان محیط زیست، نفت کوره تولیدی خود را به محصولات سبک تر تبدیل خواهد کرد. درباره پالایشگاه ستاره خلیج فارس نیز می توان گفت که از همان ابتدای تاسیس، محورهای کیفی سازی محصولات در آن مورد توجه قرار گرفت. جشنواره های توسعه ای آن در حال اجراست و تولید آمونیاک سبز با ظرفیت سالانه 450 هزار تن نیز در دستور کار این پالایشگاه قرار دارد. تمام پالایشگاه های کشور با تغییراتی در زمینه ارتقای کیفی محصولات خود به سمت تولید محصولات باارزش تر حرکت می کنند تا بیشترین سودآوری را داشته باشند. برای تحقق این امر، تمام شرکت های پالایشی باید همسو با یکدیگر عمل کنند و تجربه و دستاوردهای خود را به اشتراک بگذارند.