سمفونی مسئولیت اجتماعی با ضرب آهنگ خد مات اقلیمی
مشعل تقویت روابط با جوامع محلی، توسعه پاید ار اقتصاد ی و اجتماعی، افزایش فرصت های تجاری جد ید و بسیاری مزایای د یگر سبب شد ه است تا شرکت های بزرگ نفتی که بیشترین برخورد و تعامل را با محیط پیرامون تأسیسات د ارند ، به انجام خد مات عام المنفعه بپرد ازند که صرف ۷۵۰ میلیون د لار د ر سال برای حفظ محیط زیست، نمونه ای از آن به شمار می رود .به طورکلی، شرکت های نفتی و گازی که د ر د و قرن اخیر نقش بزرگی د ر اقتصاد جهانی ایفا می کنند ، جزو پیشتازان بخش مسئولیت اجتماعی(CSR) به شمار می روند . این موضوع حد اقل به این د لیل است که شرکت های نفتی د ر مقایسه با سایر صنایع، با گروه های محلی د ر تعامل بیشتری هستند ، ضمن اینکه اثرات فعالیت های نفتی، به راحتی آشکار است.
این شرکت های نفتی، گاه پا را فراتر گذاشته و با تکامل د اد ن مفهوم مسئولیت اجتماعی، نه صرفاً جوامع محلی، بلکه کل مرد م یک کشور و حتی کشورهای د یگر را -بنا به گستره فعالیت شرکت ها - تحت پوشش قرار می د هند ؛ موضوعی که سبب اعتباربخشی و توسعه پاید ار این شرکت ها می شود . برای مثال، شرکت«توتال انرژیز» د ر حوزه مسئولیت اجتماعی، خود را متعهد به ایفای نقش فعال، هم د ر مناطق محلی که د ر آن مستقر است و هم د ر کل جهان می د اند و د ر طیف گسترد ه ای از پروژه های اجتماعی که بر جوانان، محیط زیست و هنر متمرکز شد ه است، مشارکت د ارد .
این شرکت طی 10 سال گذشته، برای ترویج آموزش های زیست محیطی د ر مد ارس و حمایت از این گونه پروژه ها تلاش کرد ه است حمایت بیش از ۹۰ د رصد ی سهامد اران با برنامه اقلیمی این شرکت را برای کاهش تد ریجی انتشار کربن کسب و رأی مثبت آنها را برای تغییر نام «totalenergies»به علامت تغییر رویکرد به سوی انرژی تجد ید پذیر د ریافت کند . راهبرد اقلیمی توتال که بر اساس آن تا سال ۲۰۵۰ به سطح کربن خنثی می رسید ، از سوی ۹۱.۸۸ د رصد سهامد اران د ر نشست سالانه این شرکت حمایت شد . شرکت رویال د اچ شل هم د ر د و د هه گذشته بر محیط زیست متمرکز شد ه و به عنوان مثال به بازسازی و حفاظت بیش از ۱۳ میلیون هکتار از تالاب ها کمک کرد ه است. به تازگی یک د اد گاه هلند ی به شرکت رویال د اچ شل د ستور د اد آلایند گی کربن خود را تا سال ۲۰۳۰ نسبت به سطح سال ۲۰۱۹ به میزان ۴۵ د رصد کاهش د هد . اکسون موبیل هم طبق گزارش ها، سال گذشته بیش از ۱۶۳ میلیون د لار د ر حوزه مسئولیت اجتماعی سرمایه گذاری کرد ه که آموزش و سلامت از مهم ترین بخش های آن بود ه است.
شرکت پتروناس مالزی که یکی از بزرگ ترین شرکت های نفتی جنوب شرق آسیا به شمار می رود هم وظایفی را که از طریق واحد های منابع انسانی و روابط عمومی د ر د یگر کشورها به منظور زمینه سازی و ایجاد بسترهای لازم برای توسعه فعالیت های خود انجام می د هد ، د ر قالب مسئولیت اجتماعی تعریف کرد ه است. این خد مات اجتماعی از تهیه و توزیع مواد غذایی بین نیازمند ان گرفته تا برگزاری مراسم جمع آوری اعانات و مسابقات ورزشی به نفع بیماران مختلف از جمله بیماران سرطانی را شامل می شود . همچنین این خد مات، گرد همایی های بزرگ و معتبری مانند کنفرانس های جهانی د ر زمینه محیط زیست یا گرد همایی برای سرمایه گذاری روی کود کان کشورهای مختلف جهان را د ربرگرفته است.
اما به طور کلی، بررسی اقد ام های عام المنفعه شرکت های بزرگ نفتی حکایت از توجه بیشتر آنان به اقد ام های اقلیمی و محیط زیستی د ارد . بنا بر گزارش تارنمای «افه» اسپانیا، د ر سال های اخیر شرکت های نفتی از منابع بیشتر و بیشتری برای تبلیغ تعهد خود به اقد ام های اقلیمی استفاد ه می کنند و تخمین زد ه می شود که آنها هر سال حد اقل ۷۵۰ میلیون د لار برای بازیابی آب وهوا و مقابله با تغییرات اقلیمی خرج می کنند که متأسفانه کربن زد ایی تنها ۱۲ د رصد از کل سرمایه گذاری ها را تشکیل می د هد .
اختصاص ۴ د رصد د رآمد به مسئولیت اجتماعی
د ر کشور ما هم که همواره فعالیت د ر امور عام المنفعه به مید انی برای رقابت تبد یل شد ه و نهاد ها و سازمان ها و وزارتخانه ها می کوشند تا گوی سبقت را د ر این امور از رقیب بربایند ، صنعت نفت پیش گام شد ه است و به نیابت از د ولت به مقوله مسئولیت اجتماعی د ر مناطق همجوار نفتی می پرد ازد . به این منظور «سیاست ها و نظام نامه نحوه ایفای مسئولیت های اجتماعی د ر صنعت نفت» از سوی وزیر نفت ابلاغ و آیین نامه اجرایی آن نیز د ر سال ۱۳۹۸ به تصویب رسید و نظام نامه جد ید مسئولیت اجتماعی صنعت نفت نیز د ر سال ۱۴۰۲ ابلاغ و جایگزین نظام نامه قبلی شد .
شکل گیری حوزه مشاور اجتماعی د ر سال ۹۲ و د ر اد امه ایجاد امور مسئولیت اجتماعی، گویای اهتمام وزارت نفت د ر زمینه تحقق اهد اف و عمل به موضوع مسئولیت اجتماعی است که به د نبال آن استاند ارد سازی اقد امهای جاری شرکتهای نفتی د ر زمینه CSR، کمک به کاهش ریسکها و بحرانهای اجتماعی د ر مناطق و تسهیل پیشبرد پروژههای صنعت نفت، حرکت د ر مسیر توسعه همزمان صنعت و جوامع پیرامونی، تهیه و ارائه چارچوب و سازوکار گزارشد هی منظم و مؤثر مسئولیت اجتماعی برای شرکتها، د ستیابی صنعت نفت به وجهه، خوشنامی و جایگاه جهانی د ر این زمینه، پایبند ی به الزامهای جهانی و همسویی با مجامع و شرکتهای بینالمللی و بهره گیری از امتیازها از جمله اهد اف این سازمان است.
بررسی تاریخی این موضوع هم نشان می د هد که وزارت نفت دﺭ ﺣﻮﺯﻩ هاﻱ آموزش، راه، بهد اشت، ﺧﺪﻣﺎﺕ، ورزش و امور فرهنگی و... سال هاست که کمک هایی را از اعتبار پروژه ها هزینه کرد ه است تا آنجا که مطابق قانون، قرار بر این است که از ظرفیت های ایجاد شد ه د ر قرارد اد ها به میزان چهار د رصد د رآمد پروژه های نفتی، برای انجام مسئولیت های اجتماعی اختصاص د اد ه شود و از محل قرارد اد های انجام شد ه منابعی د ر اختیار این بخش قرار گیرد .
صنعت نفت تنها د ر سه سال اخیر یعنی از شهریور ۱۴۰۰ تاکنون، توانسته است سه هزار و ۴۶۵ پروژه مسئولیت اجتماعی با اعتبار بالغ بر ۵۲ هزار و ۴۳۵ میلیارد ریال را تعیین تکلیف و به مرحله اجرا برساند که حکایت از افزایش عمل به وعد ه های وزارت نفت د ر کارهای عام المنفعه د ارد .
کاشت یک میلیارد اصله نهال د ر اولویت صنعت نفت
مشارکت د ر پاک سازی زمین به روش گیاه پالایی و کاشت د رخت، هم گام های بلند ی است که صنعت نفت کشورمان همسو با سایر شرکت های نفتی بزرگ جهان، د ر مسیر صیانت از زمین و هوای پاک و مقابله با تغییرات اقلیمی برد اشته است.تولید ۱۵۵ هزار اصله نهال از محل اعتبارهای وزارت نفت د ر قالب مصوبه های سفرهای استانی رئیس جمهوری د ر شهرستان گنبد استان گلستان برای مشارکت د ر کاشت یک میلیارد اصله نهال و بسیاری موارد د یگر، نمونه بارز این مشارکت است. همچنین با توجه به وقوع عوامل مختلفی از قبیل جنگ تحمیلی، تغییرات اقلیمی، کاهش نزولات جوی و به د نبال آن وقوع خشکسالی، همچنین شور شد ن اراضی و آب های قابل د سترس، مساحت قابل توجهی از نخیلات شهرهای خرمشهر، آباد ان و شاد گان استان خوزستان از میان رفته است؛ موضوعی که به د لیل وابستگی د رآمد روستاییان به نخلستان ها، سبب مهاجرت مرد م به سمت شهرها و د ر نتیجه حاشیه نشینی و افزایش مشکلات اجتماعی شد ه است. بر همین اساس، مد یریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز به نمایند گی از شرکت ملی نفت تلاش کرد ه است ضمن شناسایی عوامل بروز مشکل و ارائه راهکارهای اجرایی د ر فاز نخست ایجاد زیرساخت های آب رسانی به نخیلات، جایگزینی نخیلات تا سطح ۱۱۰۰ هکتار را د ر د ستور کار قرار د هد که این پروژه با استقبال قابل وصف روستاییان و آغاز مهاجرت معکوس به د لیل پید ایش منبع د رآمد ی جد ید و پاید ار روبه رو شد ه است. د ر همین زمینه بخشی از اراضی ازد ست رفته با اجرای طرح های زهکشی و شبکه های آب رسانی احیا و به کشاورزان صاحب نسق تحویل د اد ه می شود .د ر بخش د یگری با مشارکت کشاورزان علاقه مند ، نخل مورد نیاز برای کاشت د ر زمین های آنان تأمین و این نخل های جوان از سوی کشاورزان کاشته شد که به د لیل این مشارکت کشاورزان د ر اجرای پروژه و تأمین بخشی از اعتبار مورد نیاز، پاید اری طرح نیز تضمین شد .همسو با مسئولیت اجتماعی شرکت ملی نفت ایران، مد یریت نظارت بر طرح های عمرانی مناطق نفت خیز با هد ف صیانت از جنگل های زاگرس، مشارکت د ر تولید بیش از دو میلیون اصله نهال را د ر د ستور کار قرار د اد ه است که تأمین کنند ه نهال مورد نیاز حد ود ۱۰ هزار هکتار از زمین های جنگلی خواهد بود . از سوی د یگر، این مد یریت به منظور تشویق و ترغیب جمعیت منطقه، اقد ام به ارائه گلد ان پلاستیکی و بذر و پرد اخت هزینه تأمین آب برای کشت و رشد نهال به زنان سرپرست خانوار منطقه کرد ه است تا افزون بر فرهنگ سازی، بر تعد اد د وستد اران محیط زیست بیفزاید که استقبال مطلوبی از این موضوع شد ه است و بیش از ۱۰۰ خانوار د ر این زمینه مشارکت کرد ه اند .