نگاهی به برنامه های وزیر جدید نفت برای صنعت پتروشیمی
اصلاح روندها به نفع توسعه سرمایه گذاری
مشعل محسن پاک نژاد، به عنوان دوازدهمین وزیر نفت معرفی و با 222 رأی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، کار خود را دردولت چهاردهم آغاز کرد. او دانش آموخته کارشناسی مهندسی برق از دانشگاه تهران و کارشناسی ارشد مهندسی صنایع از دانشگاه صنعتی امیرکبیر بوده و حدود سه دهه است که در مسئولیت های مهم و حساس صنعت نفت حضور موثر دارد.
محسن پاک نژاد در اولین صحبت ها و اعلام برنامه هایش در مجلس شورای اسلامی، تعدادی از اولویت های مورد نظر و موارد مورد تاکید خود را اعلام و به طور مشخص برنامه راهبردی خود ارائه کرد؛ برنامه ای که متشکل از بخش های مختلف صنعت نفت است و به مهم ترین چالش ها و موضوعات پرداخته است.
این برنامه به طور مفصل در کمیسیون های مختلف مجلس مورد ارزیابی قرار گرفت و در نهایت در صحن علنی ارائه شد و حالا که وزیر نفت انتخاب شده، به عنوان برنامه آینده پیش روی وزارت نفت مطرح است.
در میان این برنامه ها، اولویت گذاری درباره صنعت پتروشیمی به شکل مستقل و پروژه های مشترک با شرکت ملی نفت و گاز در بخش بالادستی صورت گرفته است.
مهم ترین برنامه های صنعت پتروشيمي در دولت چهاردهم بر پايه مولفه های اصلي اقتصاد مقاومتي نظير درون زایی، برون گرایی، اتکا به دانش و فناوری بومي و نقش آفرینی مردم پیش بینی شده است.
نگاهی جدید به سرمایه گذاری در چابهار
در این برنامه که با مشورت و همراهی متخصصان صنعت نفت تهیه شده، ادامه تلاش ها در مسیر دیپلماسی انرژی در دستور کار قرار دارد. پاک نژاد در برنامه خود برای صنعت پتروشیمی، فعال سازی ديپلماسي پتروشيمي برای توسعه بازار در میان کشورهای همسايه و بازارهای هدف با همکاری هلدينگ های بزرگ پتروشيمي، وزارت امور خارجه و انجمن های تخصصي و اتاق بازرگاني را در دستور کار قرار خواهد داد.
یکی از مهم ترین موضوعات در این برنامه، پیگیری سیاستگذاری برای جذب سرمایه های کلان و خرد از بازار سرمايه و استفاده از ابزارهای نوين مالي و صندوق های پروژه برای توسعه و رسیدن به رشد سالانه 8 درصدی در صنعت پتروشيمي در طول برنامه هفتم بوده است؛ اگرچه در چند سال اخیر وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی اقداماتی را به منظور سهیم کردن سرمایه های خرد مردم برای انجام پروژه ها انجام دادند؛ اما این مشارکت مردم در سرمایه گذاری های کلان هنوز به شکل عینی و ملموس درنیامده است. در عین حال موضوع جذب سرمایه گذاری داخلي و خارجي با ارائه مشوق های مالي و با تمرکز بر جذب سرمایه گذاران هندی و فرصت معافيت تحريمي در بندر چابهار به عنوان یکی از برنامه های پیش رو اعلام شده است.
این سیاست و برنامه ریزی برای سرمایه گذاری جدید در بندر چابهار را می توان در کنار برنامه بلندمدت وزارت نفت و شرکت ملی صنایع پتروشیمی برای توسعه هاب دوم و سوم پتروشيمي در منطقه چابهار و پارسيان دید. هاب های جدید پتروشیمی هم اکنون به عنوان یکی از آوردگاه های مهم هلدینگ های پتروشیمی مطرح و فعال است و بزودی شاهد فعال شدن نخستین مجتمع ها و پارک های تخصصی در این مناطق خواهیم بود.
هدف گذاری های جدید در تامین خوراک پایدار
بالا بردن ظرفيت تولید محصولات پتروشيمي نیز یکی دیگر از مهم ترین برنامه های وزارت نفت در دوره جدید خواهد بود که طبق برنامه وزیر جدید نفت، قرار است این ظرفیت مطابق با برنامه هفتم توسعه به 131 ميليون تن برسد و در این روند، زنجیره های پایین دست پروپيلن، متانول، اتيلن و آروماتيک توسعه یافته و تکمیل خواهد شد. واقعیت این است که تعداد زیادی از مجتمع های پتروشیمی، با توجه به موضوعات مختلفی از جمله تامین خوراک پایدار با حداقل ظرفیت خود فعال هستند و می توان با مدیریت درست تامین خوراک و تنوع محصولات در منطقه بندی های مختلف، این ظرفیت را افزایش داد.
از آنجا که موضوع تامین خوراک پتروشیمی ها و تکمیل زنجیره ارزش محصولات به عنوان مسائل حیاتی آینده این صنعت مطرح است، قرار است پاک نژاد تامين آمايش سرزميني صنعت پتروشيمي، توسعه پایین دست آن و ارائه طرح های مناسب مياني و پایین دستي پتروشيمي در پارک های شيميايي را به صورت جدی دنبال کند. در این طرح ها که با همکاری وزارت صمت و با تمرکز و اولويت استان های مرزی پیش بینی شده، مسأله تامین خوراک، تامین آب و زیرساخت های صادراتي و دسترسي به بازارهای بین المللی و شبکه توزيع داخلي مورد توجه قرار گرفته است.
در عین حال، موضوعاتی چون استفاده حداکثری از ظرفيت نصب شده در صنعت پتروشيمي از طريق تامين خوراک پايدار و اصلاح فرايند واگذاری فرصت های سرمایه گذاری در توسعه ميادين بالادستي برای جذب مشارکت بخش خصوصي، از مواردی است که پاک نژاد در اولین فرصت انجام خواهد داد. هلدینگ ها و شرکت های بزرگ پتروشیمی طی سال های اخیر در همکاری با شرکت ملی نفت ایران پا به بخش بالادستی گذاشتند و به عنوان سرمایه گذار یا پیمانکار وارد پروژه های بزرگی شدند که لازم است اجرای آنها با اصلاحاتی ادامه پیدا کند.
پاک نژاد همچنین در جریان دفاع از برنامه های خود در صحن علنی مجلس تاکید کرد که استفاده از فرمول پلکانی کردن خوراک پتروشیمی ها در دستور کار قرار خواهد داشت و این موضوع، مطابق برنامه هفتم توسعه و همسو با افزایش تولیدات نفتی خواهد بود.
او در عین حال با اشاره به موضوع مهم ناترازی گاز در کشور و خسارت هایی را که برای صنایع مختلف، بخصوص تعطیلی پتروشیمی ها به همراه داشته است، تاکید کرد که شرکت های پتروشیمی را به عنوان یکی از مصرف کنندگان گاز در پروژه های آتی تامین خوراک پایدار مشارکت خواهد داد.
تصمیم مهم برای ایجاد شورای راهبری صنعت پتروشيمی
وزارت نفت در دولت چهاردهم، نگاهی خاص و آینده دار به صنعت پتروشیمی دارد، به همین دلیل در برنامه های وزیر جدید، یکی از مهم ترین اولویت ها، توسعه تکنولوژی های مورد نياز و تدوين راهبردهای کسب دانش های فني مورد نياز صنعت پتروشيمي در افق 10 ساله آینده اعلام شده است. از آنجا که در چند سال اخیر، صنعت پتروشیمی، یکی از پیشگامان در ساخت داخل و بومی سازی تجهیزات و دانش فنی، بخصوص بومی سازی کاتالیست های پرکاربرد صنعت پتروشیمی بوده است، به نظر می رسد با این رویکرد پیشگامانه پاک نژاد، می توان منتظر تحولات بزرگی در حوزه فناوری و تکنولوژی های روز در صنعت پتروشیمی بود.
یکی دیگر از موارد مهم مطرح در برنامه ارائه شده از سوی محسن پاک نژاد، وزیر جدید نفت، توزيع عادلانه و هوشمندانه فرصت های سرمایه گذاری پتروشيمي از طريق اصلاح فرايندهای جاری صدور مجوزهای پتروشیمی و تعيين اولویت های دريافت تسهيلات مالي اعلام شده است. این اصلاح قرار است به سمت بخش خصوصي واقعي تمایل داشته باشد تا مشارکت بیشتری را در دستیابی به اهداف بلندمدت صنعت پتروشیمی رقم بزند.
اما شاید یکی از مهم ترین برنامه های وزیر جدید نفت برای صنعت پتروشیمی، ايجاد «شورای راهبری صنعت پتروشيمي» با مشارکت ذينفعان اصلي از جمله هلدينگ ها، انجمن صنفي پتروشیمی و نمايندگان بخش خصوصي واقعي باشد. این شورا با هدف ايجاد تعامل و تصمیم گیری در مسائل کلان صنعت، ايجاد انسجام و هماهنگي و جلوگيری از رقابت های مخرب تشکیل خواهد شد.
پاک نژاد همچنین در برنامه ارائه شده خود برای صنعت پتروشیمی، یک موضوع روی زمین مانده دیگر یعنی اصلاح اساسنامه شرکت ملي صنايع پتروشيمي را هم در دستور کار قرار داده است. در اساسنامه جدید تلاش خواهد شد وظايف و ماموريت های شرکت ملی صنایع پتروشیمی در قالب يک سازمان توسعه ای دیده شود.