تشریح تعد اد ی از پروژه های زیست محیطی و فناورانه پژوهشگاه صنعت نفت
اجرای بزرگ ترین پروژه مد یریت کـربن
مشعل پژوهشگاه صنعت نفت به عنوان بازوی پژوهشی که د ر ارتباط مستقیم با بخش های مختلف زیرمجموعه این صنعت قرار د ارد ، د ر سال های گذشته تمرکز خوبی بر موضوع های مرتبط با محیط زیست و اثرهای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی به محیط پیرامونی د اشته است. وزارت نفت به عنوان یکی از متولیان اصلی د ر حوزه مد یریت کربن تلاش های زیاد ی د ر این مسیر د اشته و د ر همین زمینه هم از سال 1400 با همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، بزرگ ترین پروژه مد یریت کربن را د ر د ستور کار قرار د اد ه و به نتایج قابل توجهی رسید ه است. این مجموعه پروژه های متفاوت و کاربرد ی را د ر حوزه های فنی و پژوهشی و محیط زیستی د ارد که هر سال و د ر د وره های زمانی مختلف این پروژه ها به روزرسانی و نتایج آنها اطلاع رسانی می شود .
مسئله مد يريت كربن، يكي از موضوع های با اهميت د نیای امروز است؛ از این رو هزاره سوم را هزاره توسعه پايد ار و تغییر اقلیم خواند ه اند . د ر بررسی های صورت گرفته، موضوع نقش عوامل انسانی د ر افزايش غلظت گاز هاي گلخانه ای و گرمايش كره زمين مورد تاکید جد ی قرار گرفته است. د ر گزارش های جهانی، نقش کشورها د ر كاهش انتشار گاز هاي گل خانه اي مورد بررسی قرار گرفته و د ر مشارکت اولیه پیشنهاد ی، ایران تا پايان سال 2030 ميزان انتشار گاز هاي گلخانه اي را به صورت د اوطلبانه چهار د رصد كاهش خواهد د اد و چنانچه حمايت مالي و انتقال فناوري انجام شود ، این ميزان کاهش به 12 د رصد خواهد رسید .
راهکارهایی برای مد یریت کربن
پژوهشگاه صنعت نفت از سال های گذشته تاکنون پروژه هاي مختلفي را د ر این حوزه د ر د ستور کار د اشته، اما بزرگ ترين پروژه مد يريت كربن د ر شش فاز را با شركت ملي صنايع پتروشيمي ایران آغاز کرد ه است. د ر کنار این پروژه مد ل سازي و تد وين نرم افزار انتشار كربن د ر شركت ملي نفت ايران و همچنين ارائه نقشه راه تكنولوژي جمع آوري، تبد يل و تزريق گاز د ي اكسيد كربن به منظور ازد ياد برد اشت نفت و كاهش گاز هاي گلخانه اي و توسعه سامانه موجود ي انتشار آلايند ه هاي هوا، شبيه سازي پراكنش آلايند ه هاي هوا د ر پارس جنوبي، همچنين برگزاري د وره هاي آموزشي د ر سطح صنعت نفت، از د يگر اقد ام هایي است كه از سوي پژوهشگاه د ر سال هاي اخير با هد ف كاهش گاز هاي گلخانه اي د ر حال پيگيري است.
جابر نشاطی، رئیس پژوهشکد ه حفاظت صنعتی پژوهشگاه صنعت نفت د ر گفت وگو با خبرنگار نشریه مشعل با اشاره به پروژه مشترک پژوهشگاه با شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران برای مد یریت کربن د ر شرکت های پتروشیمی گفت: این پروژه با همکاری پتروشیمی ها د ر حال حاضر فعال است و برای پتروشیمی های جد ید ی که تازه وارد مد ار می شوند هم این ارزیابی انجام و استفاد ه می شود .
وی د ر اد امه افزود : د ر این پروژه پژوهشگاه میزان انتشار کربن د ر پتروشیمی ها را بررسی و به آنها اعلام کرد ه است. همزمان راهکارهای کاهش انتشار کربن و شیوه های فناورمحور آن هم اعلام شد ه است. این آمار و گزارش ها هر سال به روزرسانی می شود و به عبارتی پژوهشگاه گام مهمی د ر این مسیر برد اشته است، اما اینکه پتروشیمی ها تا چه اند ازه به روز و مرتب بر اساس این گزارش اقد ام می کنند ، موضوع د یگری است.
نشاطی با تاکید بر اینکه میزان انتشار کربن هر کد ام از پتروشیمی ها و سناریوهای کاهش آن و تبد یل کربن به کاربری های د یگر مشخص شد ه است، افزود : با این برنامه ریزی و آمار د قیق پتروشیمی ها می توانند برای کاهش انتشار کربن تولید ی د ر مجتمع خود و تبد یل آن به محصولاتی د یگر برنامه ریزی کنند . البته این آمار به شکل تجمیعی و د وره ای د ر اختیار شرکت های ملی نفت و گاز و پتروشیمی و سازمان محیط زیست هم قرارد اد ه می شود . بر اساس این آمارها میزان انتشار کربن د ر مناطق عملیاتی مثل عسلویه و مجتمع های فعلی محاسبه می شود و می توانند پیش بینی کنند که پتروشیمی هایی که د ر آیند ه فعال می شوند ، چه میزان انتشار کربن خواهند د اشت.
هوشمند سازی تجهیزات برای بهینه سازی مصرف
نشاطی به یکی د یگر از حوزه های مهم اثرگذاری پژوهشگاه صنعت نفت با رویکرد محیط زیست اشاره کرد و گفت: همکاری با شرکت های د انش بنیان و فناور د ر حوزه های د یجیتال و هوش مصنوعی کاربرد های زیاد ی د ر صنعت نفت د اشته است. یکی از حوزه های اصلی این همکاری بهینه سازی مصرف انرژی د ر شرکت های پتروشیمی بود ه است.
وی با اشاره به قرارد اد هایی که د ر نمایشگاه نفت امسال با مجموعه های مختلف برای هوشمند سازی د ر زمینه بهینه سازی مصرف انرژی د اشته اند ، گفت: این شرکت ها نخستین بار برای به کارگیری هوش مصنوعی د ر بهینه سازی مصرف د ر تجهیزاتی مثل تجهیزات تولید بخار و سایز تجهیزات زیرساختی خود اقد ام کرد ه اند و به د نبال ارائه راهکار با استفاد ه از د اد ه های اولیه هستند .
رییس پژوهشکد ه حفاظت صنعتی پژوهشگاه صنعت نفت با اشاره به راه اند ازی یک مرکز د یجیتال د ر پژوهشگاه صنعت نفت برای به کارگیری هوش مصنوعی د ر پروژه های مختلف گفت: این نخستین پروژه پژوهشگاه است و از آنجایی که چنین پروژه ای روی هزینه های د اخلی شرکت های تولید ی و پروژه های جد ید تاثیر زیاد ی د ارد ، می تواند به عنوان یک الگو د ر د ستور کار قرار گیرد .
وی افزود : شروع این حرکت از سوی پتروشیمی ها به د لیل خصوصی بود ن این شرکت هاست. این مجموعه ها به د نبال شیوه های مختلف خلق ارزش افزود ه و د رآمد بیشتر هستند .
پایش هوشمند آلایند ه ها د ر عسلویه
نشاطی یکی د یگر از پروژه های مشترک پژوهشگاه صنعت نفت د ر حوزه محیط زیست را پایش وضعیت هوای منطقه عسلویه اعلام کرد و گفت: واحد اکولوژی پژوهشگاه صنعت نفت د ر حوزه پایش وضعیت هوا د ر شهرهای مختلف و مناطق عملیاتی اقد ام های مهمی انجام د اد ه اند . د ر این پروژه اند ازه گیری مید انی با استفاد ه از نرم افزارهای هوشمند و سمولیشن روی پراکنش آلایند ه های هوا د ر منطقه عسلویه انجام می شود .
رییس پژوهشکد ه حفاظت صنعتی پژوهشگاه صنعت نفت با اعلام اینکه د ر این پروژه با منطقه ویژه اقتصاد ی انرژی پارس همکاری د اریم، اظهار کرد : علاوه بر ایستگاه های سنجش و شبیه سازی، شرایط مختلف آب و هوایی و تغییرات جوی را انجام می د هیم. د ر مناطقی مثل عسلویه علاوه بر ذرات آلایند ه که تنوع زیاد ی د ارد ، شرایط آب و هوایی هم اهمیت د ارد . به همین د لیل اگر بتوانیم اطلاعات د قیق از پراکنش آلایند ه ها د اشته باشیم، می توانیم پیش بینی برای کاهش آلایند گی د اشته باشیم.
نشاطی با تاکید بر اینکه نتایج و د اد ه های این گزارش ها علاوه بر سازمان منطقه ویژه انرژی پارس، به شکل مد اوم به سازمان محیط زیست هم ارسال می شود ، افزود : این گزارش با توجه به تغییرات فصل های مختلف تهیه و با شرایط مشابه سال قبل و د وره های زمانی د یگر مقایسه می شود ، ضمن اینکه این گزارش گیری روند ی اد امه د ار است و د ر یک د وره یک ساله اد امه خواهد د اشت.
وی با اشاره به مراحل فنی این پروژه گفت: تعیین فنی نقاط استقرار د کل های هواشناسی و ایستگاه پایش آلایند ه های هوا د ر منطقه به منظور پایش آلایند ه ها و ارائه راهکارها به زود ی انجام می شود .
بر اساس این گزارش، پژوهشگاه صنعت نفت د ر حال تهیه بانک اطلاعاتی از آلایند ه ها و گازهای گلخانه ای است و تهیه مد ل های پراکنش آلایند ه های هواپروژه ای را د ر د ست اجرا د ارد . د ر نتیجه اجرای این پروژه وضعیت منابع آلایند ه و تأثیر هریک از آنها بر آلود گی هوای منطقه و همچنین تأثیـرهای ناشی از استقـرار صنایع جد ید د ر منـاطق پارس 2 (کنگان) و پارس شمالی د ر مد ل تهیه شد ه قابل پیش بینی خواهد بود . د ر اد امه هم قرار است سامانه ای د ر اختیار مد یران به خصوص مد یریت ارشد سازمان منطقه ویژه اقتصاد ی انرژی پارس قرار گیرد تا افزون بر نظارت لحظه ای قاد ر به تصمیم گیری های پیشگیرانه به منظور کنترل شرایط بحرانی د ر صنایع و منطقه باشد .