راهبرد موثر صنعت پتروشیمی دولت سیزدهم برای تکمیل پروژه های نیمه تمام
افتتاح 6 طرح پتروشیمی در آخرین روزهای کاری
مشعل دولت سیزدهم از زمان آغاز به کار خود راهبرد پیگیری و تکمیل پروژه های نیمه تمام را در دستور کار قرار داد و در کنار آن بر موضوع تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی و جلوگیری از خام فروشی محصولات تاکید کرد. برای پیشبرد این هدف، اولویت های اصلی در دستور کار و زمینه های رفع موانع اجرایی تعدادی از پروژه های پتروشیمی نیمه تمام مورد پیگیری قرار گرفت. در نتیجه این پیگیری ها و در آخرین روزهای تلاش دولت سیزدهم چند طرح پتروشیمی به ظرفیت سه میلیون تن به بهره برداری رسید.
این پروژه ها در آیین بهره برداری از ۱۷ طرح کلان صنعت نفت با سرمایه گذاری ۱۸۰ هزار میلیارد تومان که با حضور محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری و جواد اوجی، وزیر نفت برگزار شد، افتتاح شدند. پروژه های آماده بهره برداری در صنعت پتروشیمی به این تعداد محدود نمی شود و پروژه های دیگری همچون پتروشیمی صدف آماده بهره برداری رسمی هستند.
پس از شهادت ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری دولت سیزدهم و همراهانش در حادثه سقوط هلی کوپتر، برنامه های دولت سیزدهم بدون توقف ادامه داشت و حالا پروژه هایی که قرار بود با حضور رئیس جمهوری افتتاح شوند، به دستور سرپرست ریاست جمهوری به افتتاح رسمی رسیدند و این راه ادامه یافت. پروژه های پتروشیمی که به بهره برداری رسمی رسیدند، شامل پتروشیمی آرین متانول، بهره برداری فاز نخست پتروشیمی هنگام، پتروشیمی نخل آسماری، واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی سینا و بهره برداری از واحد چهارم هوای پتروشیمی دماوند و فاز نخست تصفیه خانه مرکزی پساب پتروشیمی بندرامام است.
ارزآوری 280 میلیون دلاری آرین متانول
پتروشیمی آرین متانول یکی از پروژه های نیمه کاره بود. این پروژه با سرمایه گذاری ۲۴۳ میلیون دلار در زمینی به مساحت هفت هکتار در منطقه ویژه اقتصادی پارس (عسلویه) قرار گرفته و طبق برنامه قرار است سالانه یک میلیون و ۶۵۰ هزار تن متانول تولید کند.
خوراک پتروشیمی آرین متانول مشتمل بر سالانه ۱۵۳۱ میلیون استاندارد مترمکعب گاز طبیعی و ۶۷۱ میلیون استاندارد مترمکعب اکسیژن است. گروه باختر سرمایه گذار اصلی پتروشیمی آرین متانول است و طبق برآوردها این پروژه، ارزآوری حدود ۲۸۰ میلیون دلار خواهد داشت و به طور مستقیم برای ۳۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال زایی ایجاد خواهد کرد.
صادرات 20 کشتی آمونیاک
واحد آمونیاک پتروشیمی هنگام یکی از پروژه های معوق مانده از سال ها قبل است که با پیگیری های دولت سیزدهم به نتیجه رسید. این واحد با ظرفیت تولید سالانه ۷۲۵ هزار تن محصول و با سرمایه گذاری ۳۲۸ میلیون دلار به بهره برداری رسیده است. دسترسی به آب های آزاد و اسکله اختصاصی صادراتی از جمله مزایای طرح پتروشیمی هنگام است. خوراک مصرفی این طرح گاز طبیعی است و گاز سوخت مورد نیاز طرح نیز از پتروشیمی دماوند تأمین خواهد شد. پتروشیمی هنگام در زمان بهره برداری کامل برای ۸۰۰ نفر به صورت مستقیم و دو هزار نفر به طور غیرمستقیم اشتغال زایی خواهد داشت که ۵۲درصد از نیروهای جذب شده از افراد بومی منطقه خواهند بود.
غلامرضا جمشیدی، مدیرعامل پتروشیمی هنگام که به عنوان عضو هیات مدیره پتروشیمی گلستان هم انتخاب شده است تا از تجربیات او در این پتروشیمی هم استفاده شود، در گفت وگو با خبرنگار "مشعل" با اشاره به فعالیت این مجموعه از اواخر سال 1402 گفت: این واحد از مدت ها قبل آماده بهره برداری رسمی بود و تاکنون بیش از 20 کشتی آمونیاک هم در این مدت صادر شده است.
جمشیدی با اشاره به ظرفیت اسمی ۱۱۵۵ هزار تنی این مجموعه برای محصول اوره در هر سال تاکید کرد: با تکمیل کامل این پروژه، پتروشیمی هنگام تبدیل به یکی از قطب های مهم تولید اوره و آمونیاک می شود و فرصت دسترسی به آب های آزاد و صادرات مستقیم، امکان سوآپ محصول را برای سایر پتروشیمی های تولیدکننده اوره و آمونیاک فراهم می کند.
پشت عسلویه به دماوند انرژی گرم است
واحد چهارم هوای شرکت دماوند انرژی عسلویه نیز یکی از مهم ترین افتتاح های اخیر بود. این مجموعه با هدف تأمین اکسیژن مورد نیاز شرکت های متانولی و دیگر شرکت های مستقر در فاز دوم مجتمع های پتروشیمی عسلویه و با سرمایه گذاری ۸۲ میلیون دلار افتتاح شد. این مجموعه با هدف تولید سالانه ۸۱۴ هزار تن انواع گازهای صنعتی و سرمایه گذاری ۸۲ میلیون دلاری پیش بینی و اجرا شده است. از آنجا که شرکت دماوند انرژی یکی از شرکت های راهبردی در منطقه عسلویه است، تامین نیازهای یوتیلیتی مجتمع های پتروشیمی از اهمیت زیادی برخوردار است.
عملیات اجرایی واحد چهارم هوای شرکت دماوند انرژی عسلویه (Unit 4-ASU II) از اردیبهشت ۱۳۹۹ با هدف تولید سالانه ۸۱۴ هزار تن انواع گازهای صنعتی شامل اکسیژن فشار بالا و فشار متوسط، نیتروژن و هوای ابزار دقیق و هوای سرویس در زمینی به مساحت ۱.۲ هکتار در منطقه ویژه انرژی اقتصادی پارس - عسلویه آغاز شد. این طرح در سال های ابتدایی با توجه به کمبود منابع مالی برای تأمین تجهیزات مورد نیاز با مشکلات بسیاری روبه رو بود که پس از تلاش های فراوان در دولت سیزدهم این طرح با برنامه ریزی راهبردی و تغییرات در نحوه تأمین تجهیزات به بهره برداری و تولید رسید.
شرکت دماوند انرژی عسلویه افزون بر خلق ثروت و تأمین اکسیژن صنایع پایین دستی خود، نقش مؤثری در بهبود و ارتقای شرایط اقتصادی شهرستان عسلویه و شهرهای اطراف خواهد داشت، به طوری که این طرح در زمان ساخت برای ۴۵۰ نفر و در زمان بهره برداری برای ۷۰ نفر به طور مستقیم و تا سه برابر به طور غیرمستقیم اشتغال زایی دارد.
دمیدن جان تازه به کالبد پتروشیمی بوعلی
واحد پارازایلین شرکت پتروشیمی بوعلی سینا یکی دیگر از پروژه های افتتاح شده در دولت سیزدهم است که با پیگیری ها در همین دوره به نتیجه رسیده است. این پروژه با مجموع ظرفیت سالانه ۴۳۰ هزار تن محصول پس از بازسازی و بهسازی به بهره برداری رسید. واحد پارازایلین پتروشیمی بوعلی سینا با ظرفیت تولید سالانه ۴۳۰ هزار تن در واقع همان واحدی است که در تابستان ۱۳۹۵ دچار آتش سوزی و خسارت شدید شد. این واحد با سرمایه گذاری ۴۰ میلیون دلار و با اعتماد پتروشیمی بوعلی سینا به شرکت های ایرانی دانش بنیان دوباره با کمک نیروهای بومی احیا شد. برج ۸۰۰۱ این پروژه که بلندترین برج صنعت پتروشیمی با بیش از ۱۰۰ متر ارتفاع، ۱۲۰۰ تن وزن و هشت متر قطر است، برای نخستین بار با حمایت شرکت پتروشیمی بوعلی سینا در کشور ساخته شده و طراحی تازه ای نسبت به برج پیشین دارد.
احیای نخل آسماری بعد از 20 سال
پتروشیمی نخل آسماری نیز از جمله پروژه های آماده بهره برداری به شمار می آید که از مدت ها قبل بهره برداری آزمایشی خود را آغاز کرده بود. این پروژه پس از حدود ۲۰ سال توقف، با پیگیری در دوره اخیر و با سرمایه گذاری ۴۳ میلیون دلار به نتیجه و افتتاح رسمی رسید. پتروشیمی نخل آسماری با هدف تولید سالانه تولید ۳۱ هزار تن استالدئید، پارافرمالدئید، پنتااریتریتول در سایت شماره ۳ منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی (ماهشهر) پیش بینی شده است.
این پروژه از سال ۱۳۸۲ آغاز به کار کرد اما به دلایل مختلفی عملیات اجرایی آن متوقف مانده بود و از ۱۴۰۰ دوباره جریان ساخت قوت گرفت و ادامه پیدا کرد. در نهایت این پروژه در مدت ۲۹ ماه و در دولت سیزدهم با تلاش های شرکت سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی کارکنان صنعت نفت به مرحله افتتاح رسید. سرمایه گذاری انجام شده در شرکت پتروشیمی نخل آسماری ۴۳ میلیون دلار است و واحد پنتااریتریتول پتروشیمی نخل آسماری سالانه ۲۰ میلیون دلار ارزآوری برای کشور خواهد داشت. همچنین این پروژه در فاز نخست برای بیش از ۴۰۰ نفر به صورت مستقیم و برای ۸۰۰ نفر به صورت غیرمستقیم اشتغال زایی دارد.
خوراک واحد پنتااریتریتول پتروشیمی نخل آسماری فرمالدئید، استالدئید، هیدروکسید سدیم، اسیدفورمیک و کربن اکتیو است. متانول به عنوان ماده اولیه تولید فرمالین از یکی از واحدهای پتروشیمی تأمین می شود و اتانول به عنوان ماده اولیه تولید استالدئید از شرکت های داخلی استان خوزستان تأمین خواهد شد. به این ترتیب می توان گفت که پروژه پتروشیمی نخل آسماری یکی از پتروشیمی های موثر در تکمیل زنجیره ارزش محصولات پتروشیمی است و محصولات نهایی آن در انتهای زنجیره ارزش متانول و اتانول قرار دارد و برای نخستین بار در کشور تولید می شود.
بهره برداری از بزرگ ترین تصفیه خانه در ماهشهر
فاز نخست تصفیه خانه مرکزی پساب پتروشیمی بندرامام با ظرفیت سالانه هشت هزار و ۳۰۰ تن با هدف صیانت از محیط زیست و اکوسیستم دریایی منطقه بندر ماهشهر و ایفای نقش مسئولیت اجتماعی چهارم تیر همراه با تعدادی دیگر از پروژه های پتروشیمی به افتتاح رسمی رسید. تصفیه خانه مرکزی دو بخش اصلی شامل تصفیه پساب و نمک زدایی دارد که بیش از ۲۶ هزار مترمکعب آب RO به عنوان خروجی آن وارد فرایند مجتمع می شود و نقش بسزایی در کاهش آب مصرفی مجتمع خواهد داشت. نکته قابل توجه در مورد این پروژه این است که تصفیه خانه مرکزی پساب پتروشیمی بندر امام با توانمندی و دانش متخصصان ایرانی اجرا شده است.
پروژه اجرایی این تصفیه خانه با سرمایه گذاری حدود ۴۵۰۰ میلیارد ریال از سال ۱۳۹۶ آغاز شده بود و فاز نخست آن در سال ۱۴۰۲ به بهره برداری رسید اما بخش تولید آب اسمزی در سال ۱۴۰۳ وارد مدار تولید شد.