با امضای توافق نامه راهبردی ایران و روسیه در حوزه انتقال گاز رقم خورد
تغییر موازنه انرژی
جوا د اوجی: وعده رئیس جمهوری شهید برای تبدیل ایران به هاب گازی منطقه محقق شد
مشعل | با امضای تفاهم نامه انتقال گاز از روسیه به ایران، یکی دیگر از اقدام های مهم وزارت نفت دولت سیزدهم در حوزه دیپلماسی انرژی به ثمر نشست. جواد اوجی، وزیر نفت در آخرین روزهای کاری هفته گذشته چهارشنبه (6 تیرماه 1403) با اعلام خبر امضای تفاهم نامه گازی میان شرکت های ملی گاز ایران و گاز پروم روسیه گفت: بی شک این مسئله در موازنه انرژی منطقه، تحولات مؤثری را رقم خواهد زد.
«ایران و روسیه» که در سال های اخیر بارها به واسطه همکاری های اقتصادی و در راس آن انرژی، به صدر اخبار ایران و جهان آمده اند، هفته گذشته با امضای تفاهم نامه ای مهم، افزون برنمایش دیپلماسی موفق وزارت نفت دولت سیزدهم و افزایش سطح همکاری های دو کشور، ائتلاف دو غول گازی جهان را به رخ کشیدند. با عملیاتی شدن این قرارداد، جمهوری اسلامی به عنوان قطب گازی در دنیا و منطقه شناخته خواهد شد و منافع اقتصادی بسیاری برای دو کشور، در زمینه ناترازی، توسعه صنایع و افزایش صادرات به کشورهای همسایه رقم خواهد خورد.
وزیر نفت با اشاره به موضوع تفاهم نامه انتقال گاز روسیه به ایران گفت: به حول قوه الهی یک اتفاق بزرگ و خوب برای کشور رقم خورد، خداوند شهید رئیسی را رحمت کند، وی در مذاکرات و ملاقات های متعددی که با ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه چه در تهران و چه در مسکو داشت، موضوع انتقال گاز روسیه به ایران را پیگیری کرد. در سه ماه گذشته همکاران ما در شرکت ملی گاز ایران با گازپروم روسیه این مذاکرات را انجام دادند و خوشبختانه امروز با حضور سرپرست ریاست جمهوری و رئیس هیئت مدیره شرکت گازپروم روسیه، الکسی میلر، مدیرعامل گازپروم، شاهد بودیم که تفاهم نامه انتقال گاز روسیه به ایران از سوی شرکت ملی گاز ایران و شرکت گازروم روسیه امضا شد. وزیر نفت با بیان اینکه ایران و روسیه دارای بیش از ۶۰ درصد ذخایر گازی دنیا هستند و این اقدام بزرگی بود که امروز محقق شد، تصریح کرد: بی شک این مسئله در بحث موازنه انرژی در منطقه تحولات خوبی را رقم خواهد زد، ضمن اینکه ایران با زیرساخت ها و خطوط انتقال گاز سراسری که دارد، به طور کامل آماده دریافت این مقدار گاز خواهد بود.اوجی با تأکید بر اینکه چارچوب اصلی بحث انتقال گاز از روسیه که مدت زیادی بود از سوی کارشناسان بررسی شده و خواسته رئیس جمهوری شهید نیز بود، گفت: در مدت کوتاه این آمادگی وجود دارد که این تفاهم نامه تبدیل به قرارداد شود و یک اتفاق بزرگ هم برای ایران و هم برای دولتمردان روسیه رقم بخورد.
راهبردی که نتیجه داد
راهبرد دولت سیزدهم در مسیر سیاست خارجی، به دنبال ایجاد بستری مناسب برای تعامل و گفت وگو به ویژه با کشورهای منطقه و دوست بوده است که با فهرستی متنوع از کشورهای مختلف از جمله عمان، قطر، عراق، ترکمنستان و در راس آنها روسیه همراه بوده و با رویکرد همگرایی منطقه ای، الگویی مهم و متفاوت از همکاری ها در حوزه دیپلماسی انرژی ترسیم شده و افق های روشنی نیز فراروی مسیر سیاست راهبردی انرژی قرار گرفته است. با آنکه روابط ایران و روسیه در ادوار مختلف تاریخ، همواره با فراز و فرودهایی روبه رو بوده، اما با نگاه به روابط انرژی ایران و روسیه از بدو روی کار آمدن دولت سیزدهم، بهار روابط ایران و روسیه آغاز شد و تا امروز تداوم داشته است که امضای تفاهم نامه انتقال گاز روسیه به ایران را می توان به نمایشی از بی سابقه ترین روابط و تثبیت آن تعبیر کرد که اجرایی شدن آن، سبب جهش قابل توجه و افزایش سهم ایران در تجارت جهانی گاز می شود . در این میان دیپلماسی انرژی به عنوان برگ برنده وزارت نفت دولت سیزدهم برای پیشبرد منافع ملی و دیپلماسی اقتصادی و انرژی که از رهگذر آن شاهد شکوفایی و گشایش دیپلماسی با کشورهای مختلف در فضای محدودیت بین المللی بوده ایم، که در 1000روز کاری فعالیت دولت سیزدهم، نمود گسترده ای داشته است.
بی سابقه ترین روابط
جواد اوجی از ابتدای در اختیار گرفتن سکان وزارت نفت در دولت سیزدهم با تاکید بر خروج از انفعال در حوزه سیاست خارجی، بنای خود را بر این گذاشت که با بهره گیری از دیپلماسی انرژی، شرایط لازم را برای کاهش انسداد بین المللی در عرصه تجارت جهانی نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی فراهم و در این راه با تکیه بر منابع عظیم نفت و گاز، نقش آفرینی بیشتری در بازارهای جهانی داشته باشد.
تقویت و توسعه مناسبات و همکاری های دوجانبه با روسیه با سفر جواد اوجی، وزیر نفت به مسکو در دی ماه ۱۴۰۰ آغاز و او به عنوان رئیس ایرانی کمیسیون مشترک ایران و روسیه عازم مسکو شد؛ سفری که به امضای اسناد مهمی برای توسعه میدان های نفت و گاز، پتروپالایشگاه و انتقال فناوری انجامید و از آنجا شروعی قدرتمند و مهم برای گسترش همکاری هایی شد که تا امروز ادامه داشته است.
در این سفر راه های گسترش مناسبات اقتصادی، رفع موانع بانکی، گمرکی و زیرساختی، تقویت همکاری های تهران و مسکو در حوزه نفت و انرژی و سرمایه گذاری مشترک در طرح های زیربنایی انرژی بررسی شد و نقشه جامع و کامل همکاری با روسیه که از سوی ایران در بخش بالادست (توسعه میدان های نفت و گاز)، بخش پایین دست (توسعه پتروپالایشگاه ها و پتروشیمی) همچنین انتقال تجهیزات و فناوری راهبردی صنعت نفت تدوین شده بود، مورد تأکید قرار گرفت.
ایران همچنین با توجه به زیرساخت های موجود، آمادگی خود را برای تجارت و سوآپ گاز از روسیه به ایران و دیگر کشورهای همسایه اعلام کرد و پیشنهادهایی نیز در زمینه تبدیل گاز به ال ان جی و صادرات در قالب آن ارائه داد که مقرر شد از توان شرکت های روسی در ساخت تجهیزات و انتقال فناوری استفاده شود.
همچنین پیشنهاد شد که شرکت های دو کشور با تأسیس کارخانه مشترک در ایران و تولید تجهیزات، افزون بر استفاده در ایران، آن را صادر کنند. دو کشور برتر دارنده ذخایر غنی گازی دنیا از آن مقطع تا امروز، بارها قاب های همکاری با هم را به تصویر کشیده اند.
از دیگر سو، اتحاد دو کشور تحریمی ایران و روسیه در حالی بار دیگر با امضای این تفاهم نامه پیوند خورد که باید اذعان کرد موانع مختلف در مسیر همکاری ها با تحریم به فرصت بدل شده است؛ تا آنجا که شرکت های بزرگ روس که تا پیش از این با توجه به شراکت با سهامداران اروپایی و آمریکایی یا دیگر شرکت های بزرگ، به دلیل هر نوع همکاری با ایران، مشمول تحریم می شدند، امروز فصل نوین همکاری را با یکدیگر در قالب دو کشور مشمول تحریم آمریکا به ثمر می رسانند.
در نمونه ای دیگر بحث تبادلات مالی و بانکی میان دو کشور مطرح بود که با توجه به تحریم ایران، موانع زیادی مقابل آن قرار داشت و مثال های زیاد دیگری که ایران به شکل جدی به مقصد همکاری با روسیه و شرکت های آن تبدیل نشده بود، اما امروز دو کشور مشمول تحریم می توانند همکاری هایی را رقم بزنند که با بی اثر کردن تحریم، برای دو کشور نتیجه بخش باشد.
توسعه همکاری و روابط میان ایران و فدراسیون روسیه که بیش از دیگر کشورهای همسایه برجسته تر شده، همچنین تحکیم و گسترش اسناد راهبردی توسعه روابط دوجانبه جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، مهر تاییدی است براین گفته جواد اوجی که روابط ایران و روسیه در دوران طلایی قرار دارد و در هیچ برهه ای از تاریخ، روابط دو کشور به این سطح از نزدیکی نبوده است.