از نيمه دوم سال 1400 بالغ بر 60 میلیارد تومان بابت خرید تجهیزات مرکز داده سامانه هوشمند سوخت هزینه شده است. راه اندازي شبكه مستقل پشتيباني برای جايگاه ها، طراحي و پیاده سازی مرکز داده با ساختار جديد و الزام های پدافندي، راه اندازي شبكه مستقل به منظور توسعه نرم افزارها، راه اندازي شبكه امن برای تبادل اطلاعات و ارائه خدمات به ذي نفعان و... از جمله اقدام های انجام شده در زمینه امنیت زیرساخت های حوزه مدیریت سامانه هوشمند سوخت است. همچنین كاهش چشمگير درصد خرابی ترمینال سوختگیری در مجاري عرضه، كاهش تعداد جایگاه هاي در انتظار تحویل تجهیزات سامانه هوشمند سوخت، تامين تجهيزات سامانه هوشمند سوخت براي راه اندازي جايگاه ها، ايجاد كارگاههاي تعميرات خوشه اي، انعقاد تفاهم نامه با شركتهاي داخلي و ارتقای امنيت IPC و كارت خوان نیز از دیگر دستاوردهای شرکت پخش فراورده های نفتی در زمینه کارت خوان ها و قطعات مورد نیاز است که طی سه سال گذشته به ثمر نشسته است.
راهکارهای غیرقیمتی برای مدیریت مصرف
ناترازی تولید و مصرف بنزین که در یک سال گذشته به اوج خود رسیده، مقام های وزارت نفت دولت سیزدهم را بر آن داشته تا برای مهار مصرف فزاینده این فراورده، اقدام های پیشگیرانه ای را مدنظر قرار دهند و با اعمال سیاستگذاری های جامع، تصمیم گیری کنند؛ بنابراین وزارت نفت برای عبور از مشکل ناترازی بنزین، راهکارهای غیرقیمتی را در دستور کار قرار داد، از جمله کدینگ، طرح منطقه ای، بلوک بندی، بلاک بندی و لیست خاکستری که اعمال هریک از سیاست های عنوان شده، بسته به موقعیت و شرایط حاکم بر شهرها و استان ها اجرایی می شود. در واقع وزارت نفت با اعمال سیاست های غیرقیمتی توانسته تا حدود زیادی میزان ناترازی را کاهش دهد.
مديريت سی ان جی
توسعه صنعت سی ان جی، پیرو سیاست های توسعه ای کشور در دستور کار دولت سیزدهم نیز قرار گرفته است. میانگین مصرف روزانه این فراورده رقمی معادل 23.298 ميليون مترمكعب است که 17 درصد میانگین سهم سی ان جی در سبد سوخت را شامل می شود. تعداد دو هزار و 325 باب جايگاه در حال فعاليت است كه با در نظر گرفتن تعداد تقريبي چهار ميليون خودروی سی ان جی سوز، تقريبا به ازاي هر یکهزار و 730 خودرو، يك جايگاه وجود دارد كه در مقايسه با بنزين، از موقعيتي به مراتب بهتر برخوردار است. در این میان، 27 دستگاه تجهيز به منظور گازسوز کردن رایگان خودروها راه اندازي شده و 109 دستگاه تجهيز نیز در حال ساخت است. بیش از 295 هزار دستگاه تبديل كارگاهي رايگان خودروهاي عمومي، 34 هزار و 257 دستگاه تبديل كارخانه اي خودرو از سوي خودروساز، 11 هزار و 377 دستگاه تعداد خودرو عمومي در صف تبديل كارگاهي رايگان، چهار هزار و 677 دستگاه تعويض رايگان مخازن سی ان جی، بیش از سه هزار دستگاه تعداد خودروهاي در صف تعويض رايگان مخازن سی ان جی و 359 باب كارگاه تبديل خودرو ساماندهي شده با همكاري وزارت صمت از جمله دستاوردهایی است که در مسیر افزایش سهم سی ان جی از سبد سوخت کشور محقق شده و امید است که در آینده ای نه چندان دور، شاهد افزایش قابل توجهی از میزان مصرف این سوخت پاک در کشور باشیم.
مديريت بازرگاني
بازنگری در سياست ها و شيوه نامه اجرایی شركت های زنجيره ای توزيع، یکی از مهم ترین اقدام های حوزه مدیریت بازرگانی شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است که به واسطه تغيير رويكرد شركت ملي پخش فراورده های نفتی در حمل فراورده جايگاه ها از طريق شركت هاي زنجيره اي توزيع با هدف ارتقای ايمني، خدمات، كيفيت بهتر در عرضه خدمات و در نهايت رفاه و حمايت از حقوق مصرف كنندگان انجام و سبب فروکش کردن اعتراض های رانندگان و مالكان نفتكش ها در برخي مناطق شركت ملي پخش شد. شركت هاي زنجيره اي توزيع و چالش هاي مترتب آن، وزارت نفت را بر آن داشت تا در موضوع پخش فراورده هاي نفتي سياست حمايت از تشكيل شركت هاي صاحب صلاحيت معتبر (برند) را در پیش گیرد تا از این طریق گامی در مسیر ساماندهی و شفاف سازی عرضه فراورده های نفتی برداشته شود.
صدور مجوز احداث جايگاه ها از طريق درگاه ملي مجوزها (دولت الكترونيك)، توزيع الكترونيكي گاز مایع در نرخ يارانه اي و نيمه يارانه اي، تغيير سياست فروشندگي هاي فراورده هاي نفتي به عامليت توزيع فراورده هاي نفتي، توجه و اجرای سياست خريد داخلی كالا و خدمات و همچنين حمايت از ساخت و توليد داخل و كاهش خريدهای خارجي و پيگيری وصول مطالبات انباشته مشتريان عمده از سنوات قبل، از دیگر دستاوردهای حوزه مدیریت شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است که در بازه زمانی سه ساله محقق شده است.
پيشگيري و مقابله با قاچاق فراورده هاي نفتي
شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران، به عنوان متولی صیانت از فراورده و توزیع مناسب آن در کشور، اقدام هایی چشمگیر برای جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت را به انجام رسانده است. كنترل سوخت تحويلي به نيروگاه ها بر مبناي راندمان ابلاغي از سوي ستاد مركزي مبارزه با قاچاق، انعكاس اقدام های غيرمنطبق و خلاف ضوابط و مقررات جاري دستگاه هاي متولي، پيگيري تقويت ساختار واحد مهندسي فراورده هاي نفتي مناطق در مناطق 37 گانه، تعديل و اصلاح سهميه هاي جهاد كشاورزي، غیرفعال سازي حساب كاربري فرمانداري ها در سامانه سدف، آسیب شناسی و احصای گلوگاه ها و عوامل موثر بر قاچاق فراورده هاي نفتي، تشكيل كميته پايش مصرف کنندگان و... از جمله فعالیت هایی است که امکان هرگونه سوءاستفاده و انحراف مسیر فراورده های نفتی را از میان برداشته است. این شرکت همچنین بازآرايي و ساماندهي اجراي طرح مديريت برداشت نفتگاز بخش حمل ونقل ديزلي، شناسايي كارت مهاجر نفتگاز در منطقه تهران، پيگيري و همكاري در اجراي طرح كدينگ استان كرمان، پايش و تحلیل اطلاعات مشمولان طرح کدینگ استان سيستان و بلوچستان، آسیب شناسی صدور اسناد حمل صوری(غیرواقعی) ناوگان ديزلي، كاهش زمان صدور كارت هوشمند سوخت المثنی و نوشماره و تخصيص نفتگاز در مسير بر مبناي اطلاعات بر خط الکترونیکی اسناد حمل سبب شده تا انسداد مسیرهای قاچاق سوخت تسریع و راه ورود فراورده های یارانه ای به این بازار تا حد زیادی فروکش کند.
اهتمام لازم در تعامل با دستگاه هاي ذي مدخل برون سازمانی به منظور استقرار همه جانبه اين شركت در نقاط مرزي، پيگيري تجهيز جايگاه هاي مرزي و ايستگاه هاي كنترلي به سامانه هاي فروش مرزي و سامانه هوشمند سوخت، اجراي طرح باك پر در بیشتر نقاط مرزي اعم از پايانه ها و بازرچه هاي مرزي از جمله راهکارهایی است که به منظور کنترل مصارف سوخت در دستور کار شرکت پخش فراورده های نفتی قرار گرفته که اجرایی شدن هریک از آنان تاکنون با نتایجی مثبت همراه بوده است.
مديريت عمليات
تكميل پروژه تخليه ريلي فراورده در انبار نفت شهيد صدوقي يزد، دريافت مابه التفاوت نرخ دوم عرضه فراورده در جايگاه ها به صورت آنلاين، نظارت و هماهنگي بين بخشي در مديريت عرضه سوخت در مجاري عرضه با هدف امكان تامين پايدار سوخت مورد نياز مصرف كنندگان بخش های مختلف صنعت، كشاورزي و... در اقصي نقاط كشور، مديريت، ايجاد ساختار و بستر توزيع الكترونيكي گاز مايع در سامانه هاي فروش يكپارچه با هدف امكان برآورد اوليه، تامين و توزيع جغرافيايي مناسب براساس نياز واقعي و عملكردي شركت هاي موزع با رويكرد بهينه سازي مصرف و كاهش عرضه خارج از شبكه فراورده، هماهنگي بين بخشي به منظور مديريت، نظارت و صدور اطلاعيه هاي لازم در شرايط بحراني و اضطرارهاي عملياتي اعم از ايجاد اختلال سايبري در عملكرد سامانه هوشمند سوخت جايگاه هاي سوخت كشور، عرضه نفت سفيد و گاز مايع به خانوارها، واحد صنفي و تجاري حوزه شهري متصل به گاز طبيعي در زمان افت فشار گاز شبكه سراسري كشور در مناطق شمال و شمال شرق كشور تا زمان پايداري خطوط انتقال گاز از اهم دستاوردهای حوزه مديريت عمليات شركت پخش فراورده های نفتی به شمار می آید.
تهيه و تدوين دستورعمل هاي اجرايي عرضه فراورده هاي نفتي در جايگاه ها در شرايط بحران و حملات سايبري و قطع سامانه هوشمند سوخت، ارسال فراورده هاي نفتي از انبارها و رسيد در مقاصد مربوطه در شرايط بحران و قطع سامانه هاي مكانيزه انبارها، اقدام های اجرايي در شرايط قطع اينترنت و قطعي سامانه سدف و فروش و در نهایت، ابلاغ دستورعمل ها به تمامی مناطق و مديريت ها و ادارات ستادی، هماهنگي درون و برون سازمانی بين ستاد و مناطق در مسير تردد كاروان ها و خودروهاي شخصي زوار اباعبدالله الحسين(ع)، ساماندهي انشعابات خطوط لوله فرعي در منطقه هرمزگان، انجام پايلوت پلمپ دوقفله در مناطق هرمزگان و فارس، رصد، پايش، كنترل و مديريت عرضه سوخت هواپيمايي از طريق تمامی مراكز سوختگيري هوایی، كنترل مصرف روزانه مجاري عرضه با استفاده از تراكنش هاي پرتکرار و مشكوك و بازبيني با دوربين هاي مدار بسته مستقر در مجاري عرضه و... از جمله فعالیت های دیگری است که در دستور کار مدیریت عملیات شرکت پخش فراورده های نفتی قرار دارد و در حال اجراست.
مديريت مهندسي و طرح ها
طرحی با عنوان کهاب (كاهش، هدايت، انتقال و بازيافت بخار بنزين) با هدف مقابله با آلودگی هوا در محدوده انبارهای نفت و جایگاه های عرضه سوخت بنزین و جلوگیری از انتشار بخار و هدرروی بنزین در سال 87 و با اخذ مصوبه هیأت دولت در دستور کار نهادهایی چون وزارت نفت، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت؛ طرحی که روزانه از تبخیر ۳۰۰ هزار لیتر بنزین جلوگیری می کند. با شروع فعالیت دولت سیزدهم، عزمی راسخ برای تکمیل فرایند اجرایی این طرح ایجاد شد که در شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران به عنوان نماینده وزارت نفت و متولی اصلی اجرای آن، اهتمام ویژه ای نسبت به عملیاتی شدن این طرح وجود داشته است.
هم اکنون 750 جایگاه و هشت هزار و 693 نفتکش به تجهیزات طرح کهاب مجهز شده است. انبار نفت اصفهان و انبار نفت شمال غرب به تجهيزات طرح كهاب مجهز بوده و در حال كار هستند. همچنین بازوهای بارگیری در انبار نفت کرج در حال ارتقا هستند كه دو دستگاه بازوي اصلاحي نيز نصب شده و انبارهاي اراك، اهواز، مشهد و تبريز نیز به تجهيزات طرح كهاب مجهز بوده، به صورت موفق راه اندازي شده و در مرحله نصب بازوها برای دریافت تست بازدهي تحويل موقت است.
اجراي سامانه ديسپچينگ در سه محور، اطلاعات موجودي مخازن انبارهاي نفت، ميترينگ سكوهاي بارگيري و اطلاعات موجودي مخازن جايگاه ها از تير سال 1394 به شركت ملي پخش فراورده های نفتی ابلاغ و هم اكنون اين سامانه در سطح انبارها و جايگاه هاي عرضه سوخت كشور با تكيه بر دانش فني و تجهيزات بومي درحال فعاليت است. اهم فعاليت هاي اين طرح شامل نصب و راه اندازي سامانه ديسپچينگ اطلاعات ميترينگ فراورده در 52 انبار نفت و سامانه ديسپچينگ موجودي مخازن در شش انبار نفت، اخذ تایيديه امنيتي برای تجهيزات مورد استفاده در انبارهاي نفت از آزمايشگاه مورد تایيد سازمان پدافند غيرعامل، نصب و راه اندازي سامانه ديسپچينگ موجودي مخازن 85 باب جايگاه عرضه سوخت شامل 249 مخزن در سال 1402 و در مجموع 717 جايگاه در كل كشور تاكنون، آغاز مراحل اجرايي و عملياتي پياده سازي سامانه ديسپچينگ در 100 جايگاه عرضه سوخت، تدوين طرح امن سازي سامانه ديسپچينگ و سناريوي ارتقای امنيت فيزيكي مركز مانيتورينگ و اتاق سرور طرح ديسپچينگ مطابق با الزامات ابلاغي، برگزاري كارگاه آموزشي «آشنايي و نگهداشت سامانه ديسپچينگ» است که در دست اجرا قرار دارد.
انتقال فراورده نفتی با خط لوله
شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران، یکی از شرکت های زیرمجموعه شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران است که با ماموریت انتقال کلان مواد نفتی، ایفای نقشی موثر در تامین انرژی بخش های مختلف صنعتی و بهینه سازی اقتصاد ملی را به عهده دارد. چشم انداز شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران دستیابی به جایگاه برترین شرکت در زمینه انتقال کلان، پایدار و ایمن نفت خام و فراورده های نفتی و ارائه خدمات مخابرات صنعتی در خاورمیانه است. همچنین این شرکت با اجرای طرح های توسعه ای در صنعت انتقال نفت از جمله طرح های جدید احداث خطوط لوله، توانسته به ثبت رکورد انتقال ۱۲۸میلیارد لیتر نفت خام و فراورده در کشور دست یابد که این خود، تحولی چشمگیر در صنعت انتقال نفت و فراورده محسوب خواهد شد. نگاهی اجمالی به عملکرد شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت در سال های اخیر، حاکی از آن است که بیشترین انتقال فراورده در سال ۹۸ با 59.9 میلیارد لیتر انجام شده است. این مقدار در سال ۱۴۰۰ با ۹۰۰ میلیون لیتر افزایش، رکورد انتقال ۶۰ میلیارد و ۹۰۰ میلیون لیتر فراورده را ثبت کرد که بالاترین رقم انتقال فراورده های نفتی در طول عمر خطوط لوله به شمار می آید. از میزان عنوان شده بنزین و گازوییل حدود ۹۰ درصد فراورده انتقالی را به خود اختصاص می دهد و بقیه نیز دیگر فراورده های نفتی است. شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران همچنین در زمینه انتقال نفت خام نیز رکوردی تازه را ثبت کرده، به گونه ای که با انتقال 67.9 میلیارد لیتر نفت خام در سال 1401 توانسته است به نتایج چشمگیری در این زمینه دست پیدا کند. همچنین میزان انتقال نفت و فراورده در سال 1402، ۱۳۷ میلیارد لیتر بوده است.
داخلی سازی ۱۰۰ درصدی تجهیزات مورد نیاز صنعت انتقال نفت، توانمندی ساخت توربین های انتقال با توان بالا در داخل کشور، بهره برداری از پروژه جایگزینی خط لوله نظامیه اهواز- سبزآب در سال جاری، اجرای طرح پژوهشی با دانشگاه شریف در زمینه کشف سرقت غیرمجاز از خطوط لوله، پایش خطوط لوله نفت و فراورده با استفاده از پهپاد، افزایش طول عمر خطوط لوله نفت و فراورده کشور با انجام چند فاز پیگرانی های هوشمند، تعمیر اساسی 8 دستگاه توربین با قطعات داخلی و دریافت گواهینامه سیستم مدیریت انرژی در همه مناطق كشور، از دیگر اقدام های مهم شرکت خطوط لوله و مخابرات نفت ایران به شمار می آید.
ملی مهندسی، شرکت زیرساخت و بازوی اجرایی پخش
شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران با سابقه 50 سال فعالیت در احداث پالایشگاه ها، مخازن ذخیره سازی، احداث خطوط لوله انتقال نفت خام و فراورده های نفتی، بازوی اجرایی شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی به شمار می آید. با روی کار آمدن دولت سیزدهم و تمرکز مدیران این شرکت بر تعمیق اولویت های ساختاری و نیز تکمیل پروژه های نیمه تمام سال های گذشته، برنامه ریزی هدفمندی برای بهره مندی حداکثری از منابع داخلی و استفاده از ظرفیت توان سازندگان داخلی انجام شده تا گام های موثری در مسیر اجرای طرح های زیربنایی در بخش پایین دستی صنعت نفت برداشته شود.
مجریان و دست درکاران اجرای پروژه های ثبت شده در این شرکت نیز اطمینان خاطر داده اند تا این طرح ها در کمترین زمان ممکن به ثمر برسد و برگ زرین دیگری در کارنامه شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران ثبت شود. طرح احداث خط لوله نایین- کاشان- ری، افتتاح بزرگ ترین واحد تقطیر کشور در پالایشگاه آبادان، احداث خط لوله ۲۶ اینچ بندرعباس-مهرآران، تکمیل خط لوله مهرآران- رفسنجان، احداث واحد گوگردزدایی از ته مانده ای برج تقطیر پالایشگاه اصفهان، راه اندازی پروژه برق رسانی به مراکز انتقال نفت بندرعباس، قطب آباد و مهرآران و احداث تلمبه خانه ها و پایانه های خط لوله بندرعباس- سیرجان، از مهم ترین طرح ها و پروژه های اولویت دار شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به شمار می رود.
قرار است اجرای این طرح ها با تامین منابع داخلی و با در نظر گرفتن توان اجرایی شرکت های دانش بنیان و فعالان داخلی تکمیل شود. همچنین تسریع در آماده سازی و پیگیری اجرای طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان، امضای تفاهمنامه با پژوهشگاه صنعت نفت در زمینه ارائه خدمات مشاوره و توسعه و تأمین دانش فنی واحدهای فرایندی صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی و دیگر صنایع داخلی و خارج از کشور و امضای تفاهمنامه با شرکت پالایش نفت لاوان به منظور انجام خدمات مطالعاتی و مهندسی پروژه احداث پتروپالایشگاه ۱۵۰ هزار بشکه ای را می توان از اهم اقدام های مهم شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران برشمرد.