اساتید از نقش دانشگاه صنعت نفت در توسعه علمی-پژوهشی می گویند
انتقال تجربه در قامت یک معلم
مشعل بی شک صنعت نفت در ایران اهمیتی ویژه دارد؛ به گونه ای که از همان آغاز، تاریخ ایران در این حوزه فراز و نشیب های بسیاری پشت سر گذاشته است. هرچند در ابتدا برای استفاده از ذخایر نفتی به علم و نیروی خارجی نیاز داشتیم، اما رفته رفته مردان ایران زمین با فرا گرفتن دانش مورد نیاز برای استخراج و پالایش نفت موفق شدند این صنعت را با دستان توانمند خود به اوج برسانند. به یقین در کنار تلاش های بی بدیل کارکنان نفت، توجه به توسعه علم و یادگیری دانش روزآمد این صنعت را نیز نباید نادیده گرفت که دانشگاه صنعت نفت، دانشگاهی به قدمت این صنعت، نقشی محوری در تربیت نیروهای متخصص صنعت نفت داشته است و بسیاری از مدیران صنعت نفت همانند وزیر شهید محمدجواد تندگویان و جواد اوجی، وزیر نفت کنونی، تربیت یافته این دانشگاه هستند. اساتیدی که در دانشگاه صنعت نفت مشغول تربیت و آموزش جوانان برای ورود به این عرصه هستند، نقش بسزایی در توسعه صنعت نفت، به ویژه در حوزه علمی- پژوهشی دارند. اهمیت آموزش در این حوزه سبب شد تا «روز معلم» را بهانه ای قرار داده و فرصتی به دست آوریم تا با برخی اساتید دانشگاه صنعت نفت گفت وگویی کوتاه داشته باشیم. یکی از نکات مهمی که در این گفت وگوها به دست آمد، دغدغه مندی این اساتید در حوزه صنعت نفت و تلاش برای ارائه بهترین آموزش به آیندگان این صنعت بود. پای گفت وگو با هرکدام از این بزرگان علم و صنعت کشور که نشستیم، به نکات ظریف و حساسی اشاره کردند که هر کدام از آنها می تواند باب تازه ای را برای بحث باز کند، اما آنچه در بخش نخست این گزارش پیش روی مخاطبان هفته نامه «مشعل» می گذاریم، تلاش برای تکریم جایگاه معلم در این صنعت است. به همین دلیل سعی کردیم از میان چندین ساعت گفت وگو با تعدادی از اساتید، تنها بخش هایی از صحبت های آنان را در مقام معلم منتشر کنیم تا در زمانی دیگر فرصتی برای انتشار ادامه این بحث ها داشته باشیم.
دانشگاه صنعت نفت با توجه به گستردگی جغرافیایی و فنی این صنعت در چهار شهر آبادان، اهواز، تهران و محمودآباد دانشکده دارد که اولین حضور ما برای تهیه گزارش و دیدار با اساتید در دانشکده نفت اهواز بود. زمانی به دانشکده رسیدیم که اساتید کلاس های خود را آغاز کرده بودند، با این حال، فرصتی را هنگام استراحت میان کلاس ها در اختیار ما قرار داده و با روی گشاده درباره شغل معلمی و نقشی که در تربیت جوانان علاقه مند به نفت دارند، صحبت کردند.
افتخار من موفقیت دانشجویانم است
یکی از اساتیدی که با مهربانی پذیرای ما در این دانشکده شد، قاسم زرگر، رییس دانشکده نفت اهواز بود. زرگر متولد شهرستان بهبهان در استان خوزستان است که تحصیلات تکمیلی خود را تا پایان کارشناسی در همین دانشکده بوده و بعد از آن به فرانسه سفر می کند تا کارشناسی ارشد خود را در این کشور دریافت کند و در نهایت تا پایان دوره دکترا در این کشور می ماند و بعد از بازگشت به ایران در سال 1384 به دانشکده نفت منتقل می شود و تا امروز در این دانشکده تدریس می کند. قاسم زرگر می گوید: با ورود به ایران، چندین پیشنهاد در بخش های مختلف صنعت نفت داشتم، اما ترجیح دادم به عنوان یک معلم فعالیت خود را ادامه دهم. البته این را هم باید بگویم که پیش از این در اداره کل مهندسی مخازن مشغول به کار بودم و بعد از ادامه تحصیل به دانشگاه بازگشتم. شاید یکی از دلایلی که این شغل را پذیرفتم این بود که از همان دوره تحصیل به هم شاگردی های خود درس می دادم و این درس دادن برای من بسیار جذاب بود؛ به همین دلیل تصمیم گرفتم به جای حضور در بخش صنعت به عنوان کارشناس، در زمینه آموزش نسل آینده ورود پیدا کنم. او در پاسخ به اینکه آیا خاطره ای از اولین حضور خود به عنوان یک معلم در این دانشکده به یاد دارد، می گوید: فکر می کنم وقتی به عنوان یک معلم یا استاد به دانشگاهی که زمانی در آن درس خوانده اید باز می گردید، هر روز آن تبدیل به خاطره می شود، زیرا هربار در دانشکده قدم می زنید، یاد خاطرات دانشجویی و حتی معلمی خود می افتید. هرروز که در این دانشکده قدم می زنم، خاطرات خود را به یاد می آورم، هرچند بسیاری از ساختمان هایی که امروز در دانشکده وجود دارد، زمان دانشجویی من وجود نداشت. زرگر تاکید می کند که مهم ترین هدف او آموزش و تربیت جوانان شایسته برای پیشرفت کشور است، چراکه نفت، گاز و پتروشیمی از صنایع پایه کشور به شمار می رود و باید به آن توجه ویژه داشت. او معتقد است که دانشگاه صنعت نفت نقش مهمی در ایجاد و توسعه رشته های نفتی در دانشکده های دیگر سراسر کشور دارد و اگر در دیگر دانشگاه های کشور رشته های مهندسی نفت به وجود آمده است، بی شک یکی از فارغ التحصیلان این دانشگاه این رشته ها را ایجاد کرده است.
وی در بخش دیگری از صحبت های خود به سرمایه گذاری علمی در حوزه صنعت نفت اشاره می کند و می گوید: در حال حاضر وزارت نفت گام های موثری در توسعه و سرمایه گذار علمی در حوزه نفت انجام داده، اما باید بگویم از نظر من این تلاش ها هرچند خوب اما باز هم بسیار کم است.
رییس دانشکده نفت اهواز درباره اساتید این دانشکده می گوید: در حال حاضر 22 استاد تمام وقت و تعدادی استاد مدعو داریم؛ درحالی که نیاز به توسعه علمی دانشکده داریم و این مهم ترین گلایه ما از وزیر قبلی نفت است که اجازه جذب نیروی انسانی در هیئت علمی نداشتیم و امیدوارم اتفاق های مثبتی در این زمینه رخ دهد.
زرگر در ادامه با اشاره به دروسی که در این دانشکده تدریس می کند، درباره ارتباط با دانشجویان به عنوان یک معلم می گوید: خوشبختانه ارتباط من با دانشجویان دانشکده بسیار خوب است، حتی بسیاری از دانشجویان از فرزندان من کوچک تر هستند و حس پدر و فرزندی بین ما و دانشجویان وجود دارد؛ البته امیدوارم در این سال ها به عنوان یک معلم خوب در خاطر آنها باشم؛ خوشبختانه پیغام های محبت آمیزی از دانشجویان قدیمی خود دارم که حتی ممکن است به دلیل تعداد بالای دانشجویانی که تا امروز داشته ام، چهره آنها را به خاطر نداشته باشم، اما یکی از خوبی های شغل ما به عنوان یک معلم این است که موفقیت دانشجویان برای ما بسیار مهم است و اگر روزی دانشجوی ما در رتبه ای بالاتر از من قرار گیرد، برای من بسیار افتخارآمیز است.
بازگشت دوباره در قامت معلم
در ادامه دیدار با اساتید دانشکده نفت اهواز به دیدار بهرام سلطانی، معاون پژوهشی دانشکده رفتیم. او ورودی سال 1372 در رشته مهندسی شیمی است که در سال 1376 از همین دانشکده فارغ التحصیل و در شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب، اداره مهندسی بهره برداری شرکت نفت و گاز آغاجاری مشغول به کار شده است. او بعد از 3 سال کار در این بخش برای گذراندن دوره کارشناسی ارشد به انگلیس رفته و در رشته مهندسی نفت فارغ التحصیل شده است. سلطانی می گوید: در آن زمان کمبود علم در حوزه صنعت نفت بسیار احساس می شد، زیرا با خروج کارشناسان خارجی از ایران، فرصت مناسبی برای انتقال تجربه های علمی وجود نداشت و همین موضوع سبب شد تا در آن زمان وزارت نفت دوره های آموزشی اعزام به خارج را فراهم کند و من نیز مانند بسیاری دیگر از دوستان برای ادامه تحصیل به انگلستان رفتم. بعد از پایان دوره آموزشی خود دوباره به ایران بازگشته و پس از قبولی در امتحان دکترای دانشگاه شریف، در این دانشگاه مشغول به تحصیل شدم.
وی با اشاره به اینکه چند سالی همچنان در اداره ها و شرکت های مختلف نفت مشغول به کار بوده و تجربیات بسیاری در حوزه صنعت نفت به دست آورده است، افزود: در سال 1392 تصمیم گرفتم با کوله باری از تجربیات عملی و میدانی به دانشکده نفت اهواز بیایم تا دنیای جدید علم و تحقیقات را تجربه کنم. معتقدم هرچند تجربیات شیرینی در حوزه عملیاتی پشت سر گذاشتم، اما دنیای تدریس و معلمی چیز دیگری بود؛ در دانشکده و در کنار دانشجویان جوان کار پژوهش را انجام می دهم که برایم بسیار هیجان انگیز است. بهرام سلطانی توضیح می دهد: ما در این دانشکده چه در حوزه تدریس و چه در حوزه پژوهش، در کنار آموزش های تئوری، از کارشناسان صنعتی نیز دعوت می کنیم تا آموزش های دیگری به غیر از آموزش های کتابی، در اختیار دانشجویان قرار گیرد. از او می پرسم زمانی که تصمیم گرفتید در چنین رشته ای تحصیل کنید، آیا به این موضوع فکر می کردید یک روز به عنوان استاد دانشگاه به انتقال تجربه و دانش خود بپردازید، می گوید: تدریس جزو آرزوهای من بود، زیرا هرکدام از ما تجربه حضور معلمی در زندگی خود را داشته ایم که با بهره گیری از راهنمایی های او مسیر زندگی ما تغییر کرده است، اما هیچگاه به این فکر نمی کردم که خودم یک روز معلم شوم.