بیم ها و امیدهای صنعت پتروشیمی در بازار سرمایه
تاثیر مستقیم عرضه اعتباری بر تنوع محصولات
مشعل: صنعت پتروشیمی در سال های اخیر همواره برای مشکلات و موانع پیش آمده در روند رو به جلوی خود راهکارهای نوینی به کار بسته است تا در کوتاه یا بلندمدت بتواند برنامه تولید، توسعه و صادرات خود را به خوبی ادامه دهد. حضور فعال شرکت های پتروشیمی در بازار سرمایه از یک سو جزو مولفه های مهم و ارزشمند در عملکرد شفاف آنها بوده و از سوی دیگر حضور شرکت های پتروشیمی در بازار سرمایه، سهم قابل توجهی در پویایی این بازار داشته است.
در عین حال عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس کالا و انرژی یکی از راهکارهای اقتصادی برای بهبود شرایط شرکت ها و بازار سرمایه بوده است. طبق گزارش های مالی شرکت های پتروشیمی بیش از 20درصد از بازار سرمایه را تشکیل می دهند و هر روز با عرضه اولیه شرکت های جدید این سهم بیشتر می شود. در عین حال راهکار عرضه اولیه که مدتی است دوباره جدی گرفته شده و اثرگذاری زیادی بر این بازار داشته است.
آنطور که مدیریت توسعه صنایع پایین دستی شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرده است، تا پایان اسفندماه 1402 عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی به حدود 80 همت رسیده است و گویا نهضت احیای واحدهای تولیدی و ترغیب شرکت های پتروشیمی به عرضه اعتباری محصولات ادامه خواهد داشت. با این حال به نظر می رسد، بازار سرمایه در انتظار تغییرات جدید صنعت پتروشیمی برای مشارکت بیشتر و تحولات نو است.
راهکار عرضه اعتباری برای پایین دست
شرکت های پتروشیمی در کنار برنامه های تولید و توسعه ای و تلاش برای تامین نیاز داخل همزمان با برنامه های صادراتی خود، سیاست گذاری های بلندمدتی را برای حضور در بازار سرمایه داخلی هم دارند. در حال حاضر سهام بسیاری از شرکت های بزرگ پتروشیمی به عنوان سهام بنیادی و پایه در بازار اعتبار دارد و دست به دست می شود. بیش از 28 شرکت پتروشیمی در بورس اوراق بهادار ایران فعال هستند و سهام های قابل توجهی در میان شرکت های پتروشیمی عرضه می شود و روند عرضه اولیه شرکت های جدید هم ادامه دارد.در کنار این شرایط برای شرکت های پتروشیمی در بازار سرمایه، عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی در بورس کالا و انرژی هم اثرات خاص خود را داشته که در مدت اجرا واکنش های متفاوتی نسبت به آن در بازار وجود داشته است. این طرح با اهداف مختلفی انجام شده اما یکی از مهم ترین این دلایل حمایت از صنایع تکمیلی و پایین دستی پتروشیمی بوده است. همواره موضوع تأمین نقدینگی و سرمایه در گردش یکی از مهم ترین چالش های فعالان صنایع تکمیلی پتروشیمی کشور برای خرید مواد اولیه بوده و عرضه اعتباری محصولات پتروشیمی یکی از راهبردها برای حمایت از این صنایع در کوتاه مدت است. می توان گفت که فروش اعتباری افزون بر احیای واحدهای صنعتی، سبب شتاب دهی توسعه محصولات نهایی، ایجاد حداکثر ارزش افزوده و افزایش اشتغال زایی در چرخه تکمیلی محصولات پتروشیمی می شود. از سوی دیگر تامین سرمایه در گردش بزرگ ترین مشکل صنایع تکمیلی و پایین دستی است و تولیدکنندگان، نقدینگی برای خرید مواد اولیه ندارند و به همین دلیل بسیاری از پروژه های پایین دستی در همان مراحل اولیه متوقف می ماند. از سوی دیگر از آنجا که تسهیلات بانکی نیز با مشقت و محدودیت های زیادی پرداخت می شود، این روند عرضه اعتباری می تواند راه حلی پیش روی این مجموعه های پایین دستی باشد.
بازار سرمایه در انتظار تحولات بنیادین برای پتروشیمی ها
حمید میرمعینی، کارشناس بازار بورس در گفت وگو با خبرنگار «مشعل» درباره سهم شرکت های پتروشیمی در بازار سرمایه و شرایط فعلی آنها با توجه به شرایط اقتصادی، تحریم و مولفه های جانبی دیگر، با اشاره به تاثیر بسزایی که شرکت های پتروشیمی در شاخص های بورس کالا و انرژی دارند، گفت: صنعت پتروشیمی به دلیل مزیت های رقابتی که نسبت به سایر صنایع دارد، از سال های گذشته تاکنون بسیار پربازده و اثرگذار بوده و بازار سرمایه هم همواره نگاهی خاص به حوزه پتروشیمی داشته است.
وی با تاکید بر اینکه مزیت های رقابتی شرکت های پتروشیمی نسبت به گذشته کاهش داشته است، افزود: لازم است یک تحول مناسب و در سطحی بالا و بلندمدت برای پتروشیمی ها روی دهد تا اقبال به این بازار بیشتر شود، در غیر این صورت عرضه های اولیه شرکت ها اثرگذاری زیادی ندارد و اگر هم باشد تاثیری روزانه و کوتاه مدت دارد.
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه سرمایه گذاری های جدید در صنعت پتروشیمی در جهت تکمیل زنجیره ارزش قابل قبول است و این روند باید شتاب بگیرد تا اثرگذار باشد، افزود: شتاب در این سرمایه گذاری و اجرای پروژه ها می تواند سرمایه گذاری در این بازار را معقول کند و سرمایه گذارهای جدید جذب شوند.او تاکید دارد که تغییرات مهم همچون تغییر در روند تحریم ها، قیمت گذاری نرخ خوراک و برنامه ریزی هایی همچون عرضه اعتباری می تواند تاثیر بیشتر و بلندمدتی روی سهام پتروشیمی ها در بازار سرمایه داشته باشد و افزود: اگرچه بسیاری از کارشناسان انتقادهایی را به فروش اعتباری وارد می کنند و معتقدند این مدل از فروش برای زمانی است که بازار اشباع باشد اما می توان امیدوار بود که با اصلاحات و تغییراتی در روند این فروش اعتباری، ریسک های احتمالی در بازار سرمایه کمتر شود.
مشارکت بیشتر مردم در سرمایه گذاری
در میان سیاست گذاری های اقتصادی که دولت ها طی سالیان گذشته داشته اند، هر کدام از مقاصد سرمایه گذاری عمومی مثل طلا، سکه، ارز، مسکن و یا بازار سرمایه تحولات زیادی داشته اند. اگرچه هر کدام از این بازارها در برهه های خاص زمانی صعود و سقوط داشته ، اما در هر زمان که مولفه های رشد داشته باشند، مجددا مورد اقبال عمومی قرار گرفته و دوباره در صدر اولویت سرمایه گذاری قرار می گیرند. درست مثل تحولی که یکباره در سال 98 و 99 رخ داد و شاخص بورس رشدی بی سابقه داشت، اما در این سال ها و در میانه همه این تحولات برخی سهام های پایه و بنیادی همچون سهام شرکت های پتروشیمی با روندی رو به شد مورد اعتماد سرمایه گذاران خرد و کلان بوده اند. حفظ این جذابیت برای سهامداران و سرمایه گذاران همواره یکی از دغدغه های مسئولان اجرایی صنعت پتروشیمی و جریان اقتصادی در دولت سیزدهم بوده است.در شروع سال جدید (1403) که از سوی مقام معظم رهبری به «جهش تولید با مشارکت مردم» نام گذاری شده است، مسئولان پتروشیمی هم از یک سو به دنبال ایجاد جذابیت سرمایه گذاری در صنعت پتروشیمی و از سوی دیگر به دنبال حذف موانع موجود سرمایه گذاری هستند. در نشست تخصصی مدیران ارشد صنعت پتروشیمی که در شروع سال جدید برگزار شد، مدیرعامل یکی از هلدینگ های پتروشیمی گفت: بسیار طبیعی است که سرمایه گذاران دنبال امنیت سود هستند، پس برای جهش تولید در صنعت پتروشیمی با مشارکت مردم باید ضمن رفع موانع سرمایه گذاری، جذابیت های لازم نیز فراهم شود.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلات اصلی صنعت پتروشیمی بحث فرمول تعیین نرخ خوراک است، گفت: از معاون وزیر نفت می خواهیم که اصلاح فرمول تعیین نرخ خوراک گاز پتروشیمی ها را پیگیری کنند.