استفاده از روش های غیرقمیتی برای مدیریت مصرف
جواد اوجی، وزیر نفت در تازه ترین اظهارات خود درباره الزام مجلس شورای اسلامی مبنی بر استفاده از کارت سوخت شخصی برای انجام عملیات سوخت گیری تاکید و عنوان کرد: در قانون بودجه امسال، قانونگذار وزارت نفت را مکلف کرده ۹۵ درصد عملیات سوخت گیری با کارت سوخت شخصی انجام شود.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه ممکن بود مردم در تعطیلات نوروز آمادگی لازم را نداشته باشند و کارت سوخت همراهشان نباشد، دستور دادیم در این دو هفته کارت سوخت جایگاه در اختیار مردم قرار گیرد؛ اما در هفته های آینده و همسو با مدیریت مصرف بنزین و حسب تکلیفی که قانونگذار به ما محول کرده است، سوخت گیری باید با کارت شخصی انجام شود، از این رو خواهش می کنم مردم با کارت سوخت شخصی سوخت گیری کنند؛ زیرا در مدیریت مصرف سوخت مؤثر است.
وزیر نفت، مدیریت مصرف سوخت از طریق استفاده از کارت های سوخت شخصی را وظیفه این ارگان دانست و با بیان اینکه بزودی عملیات سوخت گیری با کارت سوخت شخصی انجام خواهد شد، گفت: یکی از راه های مهار مصرف بنزین، استفاده از کارت سوخت شخصی خودروهاست و با آمادگی لازم در آینده، فرایند سوخت گیری تنها با کارت های سوخت شخصی انجام می شود. این مسأله، ارتباطی به افزایش قیمت بنزین ندارد و ما در حال استفاده از روش های غیرقیمتی برای مدیریت مصرف بنزین هستیم.
وزیر نفت از کاهش زمان صدور کارت سوخت از یک ماه به دو تا یک هفته خبر داد و بیان کرد: هموطنانی که کارت سوختشان مفقود شده یا مشکل دارند، می توانند زودتر کارت خود را دریافت کنند.
الزام قانونی برای استفاده از کارت شخصی
در این باره، علی اکبر عرب عامری، مدیرعملیات شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران که تنها دستگاه متولی اجرای طرح ساماندهی کارت های سوخت جایگاه هاست، نیز در آخرین اظهارات خود تاکید کرد: در قانون بودجه سال ۱۴۰۲ شرکت پخش فراورده های نفتی ملزم شده بود که ۹۰ درصد توزیع بنزین را از طریق کارت سوخت شخصی انجام دهد که این الزام، امسال به حداقل ۹۵ درصد رسیده و لازم است مردم استفاده از کارت سوخت شخصی را در اولویت قرار دهند.
وی با اشاره به اینکه کارت آزاد برای مصارف اضطراری درجایگاه ها موجود است، بیان کرد: هم اکنون تعدادی کارت آزاد در جایگاه ها با توجه به تعداد نازل های هر جایگاه موجود است تا افرادی که سهمیه آنها به اتمام رسیده یا نوپلاک هستند، از آن برداشت کنند که سقف برداشت این کارت ها با توجه به میانگین سوختگیری خودروها در کشور (۳۰ تا ۳۵ لیتر) ۴۰ لیتر است.
کارت جایگاه ها سقف برداشت روزانه دارد
با این اوصاف، همانطور که وزیر نفت نیز تاکید کرده است، ساماندهی کارت سوخت جایگاه داران به هیچ عنوان تغییر در سهمیه بندی یا تغییر قیمت را به دنبال ندارد.
رضا نواز، سخنگوی صنف جایگاه داران سوخت کشور نیز در این باره به خبرنگار «مشعل» گفت: هر کارت در جایگاه های سوخت سقف برداشت روزانه دارد و جایگاه داران نمی توانند فقط با کارت های خود به مردم سوخت تحویل دهند. همچنین مردم اطلاع داشته باشند که این کارت ها روزانه شارژ می شود و درخواست ما هم از مردم این است که حتما کارت سوخت خود را همراه داشته باشند و برای سوخت گیری وسیله نقلیه خود از آن استفاده کنند.
وی در خصوص محدودیت استفاده از کارت آزاد جایگاه ها هم گفت: اجرای طرح ساماندهی کارت های سوخت شخصی که از سال گذشته به طور جدی در دستور کار مجلس و دولت قرار گرفته، مزیت هایی از نظر حل ناترازی تولید و مصرف بنزین به همراه خواهد داشت. زمانی که مردم با کارت سوخت شخصی سوخت گیری کنند، امکان رصد و پایش میزان مصرف و متعاقبا مدیریت توزیع به تفکیک شهرها و استان ها بویژه در زمان های اوج مصرف فراهم می شود، همچنین تا حدود زیادی، اطمینان حاصل می شود که سوخت به مصرف کننده واقعی می رسد؛ البته این اقدام مزیت دیگری هم دارد، اینکه وقتی سوخت گیری با کارت شخصی انجام می شود، امکان رهگیری سوختگیری و ادعای تخلف قابل بررسی است.
سخنگوی صنف جایگاه داران سوخت کشور افزود: تا پیش از شروع سال جدید و ایام نوروز در اغلب جایگاه ها بجز کلانشهرها و مکان های پرتردد، تنها یک کارت سوخت آزاد در جایگاه ها وجود داشت. با این اوصاف، جایگاه های عرضه سوخت تابع قوانین هستند؛ اما سختی های زیادی را در مواجهه با پرسش ها و درخواست های مردم متحمل می شوند؛ چرا که مردم به طور مستقیم با کارکنان جایگاه ها صحبت و سوال هایشان را مطرح می کنند؛ هرچند ما وظیفه ای نداریم؛ اما بر حسب رسالت اجتماعی، درخواست مردم را در کنار تقاضاها و مشکلات مالکان و کارکنان جایگاه ها به مسؤولان منتقل می کنیم و درصورتی که ابزار لازم را در اختیار داشته باشیم، می توانیم در اجرای قانون بهتر کمک کنیم.
سخنگوی انجمن صنفی جایگاه های سوخت کشور با بیان اینکه تعامل خوبی بین شرکت پخش فراورده های نفتی ایران و مجموعه صنفی جایگاه داران وجود دارد، عنوان کرد: شخصی سازی کارت سوخت و استفاده از آن برای سوخت گیری، قانون مصوب مجلس بوده و لازم است که هماهنگی ها بیشتر شود؛ این برنامه باید با تدابیر خاص و اصولی و با هماهنگی 100 درصدی انجام شود تا اجرای آن به موفقیت بینجامد.
نواز تصریح کرد: خوشبختانه همکاری هموطنان ما در اجرای طرح ساماندهی کارت های سوخت بسیار بالا بود؛ هرچند در مقاطعی، استفاده مردم از کارت سوخت شخصی در سوخت گیری آزاد بسیار افزایش داشت و حتی به ۵۰ درصد هم نزدیک شد؛ اما با همکاری و همراهی مردم توانستیم دوباره به الزام های ایجاد شده برای استفاده از کارت سوخت شخصی، پایبند باشیم.
وی به ضرورت کاهش زمان صدور کارت سوخت از سوی دولت اشاره کرد و یادآور شد: در این بین، زمان صدور کارت سوخت جدید و المثنی نیز مهم است. اگر از مردم خواسته می شود که از کارت سوخت خود استفاده کنند، لازم است زمان رساندن کارت به دست مردم نیز کوتاه تر شود.
کدینگ؛ طرحی برای صیانت از سرمایه ملی
از سوی دیگر؛ طرح کدینگ به منظور صیانت از سرمایه های ملی و جلوگیری از عرضه خارج از شبکه سوخت، همچنین پیشگیری از ورود کارت های مهاجر، هم اکنون در چهار منطقه کرمان، هرمزگان (جنوب شرقی)، زاهدان و چابهار اجرایی شده است. با اجرای این طرح در این مناطق، فقط خودروهایی که دارای شماره پلاک یا آدرس این شهرها باشند، مجاز به سوخت گیری در جایگاه های سوخت هستند و دیگر خودروها از جمله خودروهای مهمان و فاقد کارت، باید در جایگاه های منتخب سوخت گیری کنند.
سخنگوی انجمن صنفی جایگاه های سوخت کشور درباره اجرای طرح ساماندهی کارت سوخت در مناطقی که طرح کدینگ در آنها اعمال می شود نیز عنوان کرد: طرح کدینگ، تنها در چند شهر و استان کشور اجرایی می شود.
راهکارهای پیش رو
روند مصرف نامتعارف بنزین به طور فزاینده ای در جریان است تا لزوم جذب راهکارهای لازم برای کنترل تقاضا را به نوعی در کانون توجه فعالان عرصه انرژی کشور قرار دهد. اکنون تمامی راهکارها برای شناسایی چالش ها و مشکلات مصرف بی رویه انرژی به کار گرفته شده و به دنبال راه چاره ای برای کاهش این میزان مصرف هستند.
هرچند جمع آوری کارت سوخت مجاری عرضه با هدف بهبود نظام مند عرضه بنزین عنوان شده است؛ اما به مراتب تاثیر قابل توجهی بر تقاضای شخصی که بخش عمده ای از مصرف را تشکیل می دهد، خواهد داشت.
شرایط حال حاضر مصرف نامتعارف بنزین به گونه ای شده است که مسؤولان با اجرای طرح های مختلف، درصدد جبران بخشی از مصرف بی رویه انرژی برآمده اند.
از سوی دیگر، تغییری در سهمیه بندی، قیمت یا وضعیت کلی تحویل سوخت ایجاد نشده؛ بلکه تعداد کارت های جایگاه داران کاهش یافته است.
مجلس و دولت تأکید دارند که قرار نیست قیمت بنزین و گازوییل تغییر کند و حتی قرار هم نیست که سهمیه سوخت خودروها کم شود و این امیدواری وجود دارد که با جمع آوری کارت های سوخت و عرضه بنزین به کارت های شخصی افراد دارای خودرو، بتوان تاحدودی از قاچاق سوخت جلوگیری کرد.