نگاهی به طرح مدیریت سوخت گیری با کارت های شخصی
مصرف بنزین و تدبیرهایی برای مهار
مشعل طرح محدودیت کارت های سوخت جایگاه داران به عنوان یکی از الزام های قانون بودجه و تاکید اخیر وزیر نفت بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است. جواد اوجی پانزدهم فروردین ماه در حاشیه نشست هیأت دولت، در جمع خبرنگاران با استناد به قانون بودجه ۱۴۰۳ عنوان کرد که قانونگذار، وزارت نفت را مکلف کرده است امسال نیز همانند سال گذشته، ۹۵ درصد عملیات سوخت گیری خودروها با کارت سوخت شخصی انجام شود. به محض انتشار این خبر، برداشت های متناقضی از سوی رسانه ها مبنی بر افزایش قیمت یا تغییر در سهمیه بندی فراورده بنزین مطرح شد که در واقع محلی از اعراب نداشت؛ زیرا وزیر نفت، یکی از راه های مهار مصرف بنزین را استفاده از کارت سوخت شخصی خودروها دانسته و به صراحت تاکید کرده است که فرایند سوخت گیری با کارت های سوخت شخصی، به هیچ عنوان ارتباطی با افزایش قیمت بنزین ندارد و ما در حال استفاده از روش های غیرقیمتی برای مدیریت مصرف بنزین هستیم.
نگرانی از روند ناترازی تولید و مصرف بنزین که دورنمایی جز نیازمندی به بازارهای دنیا نخواهد داشت، اکنون به اوج رسیده است و بی گمان راهکارهای مدبرانه ای به منظور کنترل و مدیریت آن از سوی دولتمردان را می طلبد. متاسفانه طی سال های گذشته فرصت بهره مندی از ظرفیت ها و امکانات و متعاقب آن افزایش تولید این فراورده راهبردی، از میان رفت. شیوع سویه ویروس کرونا در سال های گذشته، می توانست فرصت مغتنمی برای دولت وقت به منظور سرمایه گذاری در طرح های پالایشی و پتروپالایشی باشد و حداقل، رویارویی تلاقی تولید و مصرف بنزین را برای مدت مدیدی حفظ کند؛ اما متاسفانه این فرصت بلااستفاده ماند و شکاف میان دو اهرم تولید و مصرف در سال های بعد، به دلیل کاهش محدودیت های کرونایی و همزمان با موج سفرهای درون و برون شهری، دوچندان شد و رسیدن تولید و مصرف فراورده بنزین به یک نقطه سربه سر را برای مدت زمانی کوتاه ناممکن ساخت. از سوی دیگر، شرایط اقتصادی حاکم برجامعه، امکان هرگونه افزایش قیمت را به صفر رسانده و به نظر می رسد که موضوع تراز تولید و مصرف بنزین جز با اقدام های غیرقیمتی مانند بهینه سازی مصرف سوخت، توسعه حمل ونقل عمومی و بویژه سرمایه گذاری در زیرساخت های پالایشی، تدبیر دیگری ندارد. بر اساس تازه ترین آمار شرکت ملی پخش فراورده های نفتی ایران، میانگین مصرف بنزین در نوروز امسال (اول تا 15 فروردین ماه) 119.8 میلیون لیتر بوده که این مقدار در مقایسه با مدت مشابه پارسال( 112.9 میلیون لیتر) با اختلاف 6.9 میلیون لیتر معادل 6.1 درصد افزایش داشته است. بر پایه این گزارش، روز چهارشنبه (15 فروردین ماه) 109.1 میلیون لیتر بنزین در کشور توزیع شد که این عدد در مقایسه با مدت مشابه پارسال با 103.5 میلیون لیتر، 5.4 درصد افزایش را نشان می دهد. میانگین افزایش حدود 6 درصدی مصرف بنزین که در سال های اخیر روند صعودی به خود گرفته است، دولت و مجلس را بر آن داشته تا برای ساماندهی حوزه مصرف سوخت، سیاستگذاری های جامعی را اتخاذ کنند.
مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون بودجه سال 1402، وزارت نفت را ملکف ساخته تا از این پس، مالکان وسایل نقلیه برای سوخت گیری ملزم به استفاده از کارت سوخت شخصی باشند و حتی الامکان کارت سوخت جایگاه ها در مواقع ضروری در دسترس عموم قرار داده شود؛ البته این تکلیف قانونی در بودجه سال 1403 نیز قید شده و وزارت نفت باید با اعمال محدودیت برای کارت سوخت جایگاه داران، به اصلاح فرایند عرضه این فراورده راهبردی کمک کند تا ضمن بهبود نظام توزیع بنزین و نفت گاز، در کاهش قاچاق سوخت نیز اثربخشی لازم را نیز به همراه داشته باشد. به این منظور شرکت ملی پخش فراورده های نفتی، افزون بر توصیه به مدیریت صحیح و مصرف بهینه سوخت، بر لزوم همراه داشتن کارت سوخت شخصی هنگام مراجعه به جایگاه های عرضه سوخت تاکید کرده است.