
تابلوی آموزشی معرفی سوهان ها
تابلوی معرفی سوهان ها به منظور معرفی و چگونگی استفاده از انواع سوهان ها در صنعت در آموزشگاه حرفه ای مورد استفاده قرار می گرفت. سوهان کاری جزو دروس سال اول کارآموزان بود که در هفته 17 ساعت آموزش داده می شد. این تابلو در حال حاضر در موزه کارآموزان در قسمت کارگاه مقدماتی در معرض دید عموم قرار دارد.آموزشگاه حرفه ای آبادان در سال 1312 خورشيدی (1933ميلادي) تأسيس شد. این آموزشگاه محل آموزش کارگران پالایشگاه نفت آبادان بود که در آن مهارت های لازم مانند برق، مكانيک و فرآیند پالایش به کارگران و نیروها آموزش داده می شد.اتاق های پنج گانه، محوطه و كارگاه های مختلف مانند فلزکاری، تراشکاری و نجاری بخش های مختلف این موزه را تشکیل می دهند. در این موزه کارگاه ها، ابزار و سایل حرفه های صنعتی، اسناد و مدارک صنعت نفت، عکس های کارآموزان در طی دوره های مختلف و سایر اشیا مربوطه به نمایش گذاشته شده است.
تاریخچه قراردادهای نفتی ایران (بخش پنجم)
قرارداد1933
اشارهیکی از وجوه مهم در تاریخ 115 ساله صنعت نفت ایران، امتیاز و قراردادهای نفتی است که همواره در زندگی اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مردم تأثیرگذار بوده اند. مدیریت مرکز اسناد و موزه های صنعت نفت باتوجه به این تأثیرگذاری به بررسی این قراردادها پرداخته و هفته نامه مشعل نیزآنها را باز نشر کرده است. 1933 عنوان قراردادی مهم در تاریخ نفت است که در این شماره بازخوانی می شود.
قرارداد 1933 به قصد برقرار كردن امتياز جديدي به جاي امتيازي كه در سال 1901 به ويليام ناكس دارسي داده شده بود، امضا شد، اين امتياز را دولت ايران اعطا و كمپاني نفت انگليس و ايران محدود، آن را قبول می کند. روابط طرفين مذكور در فوق، در آتيه بر طبق اين قرارداد خواهد بود.
دولت بر طبق مقررات اين امتياز، حق مانع للغير تفحص و استخراج نفت را در حدود حوزه امتياز به كمپاني اعطا مي كند. همچنين حق انحصاري تصفيه و هر نوع عملي را در نفتي كه خود تحصيل كرده و دولت نیز در تمام وسعت خاك ايران به كمپاني حق غير انحصاري حمل و نقل نفت و تصفيه و هر نوع عملي در آن و تهيه آن براي تجارت، همچنين فروش آن در ايران و صادر كردن آن را اعطا مي کند.
حدود حوزه امتياز تا تاريخ 31 دسامبر 1938/ 10 دی 1317 عبارت خواهد بود از حوزه اي كه واقع است در جنوب خط بنفشي كه در روي نقشه اي كه طرفين امضا كرده و منضم به قرارداد است، رسم شده است.
كمپاني حق غيرانحصاري ساختن و داشتن لوله هاي حمل نفت را خواهد داشت. كمپاني در تعيين محل سير لوله هاي نفت خود و به كار انداختن آنها مختار است.
هر زمين باير متعلق به دولت كه كمپاني براي عمليات خود در ايران لازم بداند و براي مقاصد عمومي مورد احتياج دولت نباشد مجاناً به كمپاني واگذار خواهد شد.
عمليات كمپاني در ايران به اینکه ساختمان هر خط آهن و هر بندر جديدي موكول به حصول موافقت قبلي بين دولت و كمپاني خواهد بود و اگر كمپاني توسعه ارتباط تلفوني و تلگرافي و تلگراف بي سيم و هواپيمايي فعلي خود را در نظر داشته باشد قبل از تحصيل اجازه دولت در اين خصوص اقدامي نمي تواند بكند، محدود می شود.
كمپاني مجاز است كه بدون تحصيل جواز مخصوصي آنچه را كه منحصر اً براي مصرف اعضا و مستخدمين خود لازم دارد وارد کرده و حقوق گمركي وماليات هاي معموله حين ورود را بپردازد. كمپاني تدابير لازمه را اتخاذ خواهد کرد كه اجناس وارده به اشخاصی غير مستخدمين خودش فروخته و يا واگذار نشود.
كمپاني و مستخدمينش از حمايت قانوني دولت بهره مند خواهند بود، دولت در حدود قوانين و مقررات مملكتي همه نوع تسهيلات ممكنه را براي عمليات كمپاني مبذول خواهد داشت، هر گاه دولت در حوزه امتيازيه به اشخاص ديگري امتيازاتي براي به كار انداختن ساير معادن اعطا كند بايد وادار کند كه احتياطات لازمه را به عمل آورند كه عمليات آنها به مؤسسات و عمليات كمپاني خسارتي وارد نسازد و كمپاني مكلف است منطقه اي را كه براي ساختن خانه و دكاكين و ساير بناهاي ديگر خطرناك است تعيين كند تا دولت بتواند اهالي را مسبوق و از سكونت در آن محل منع کند.
كمپاني ملزم نخواهد شد كه هيچ قسمتي از وجوه خود و مخصوصاً عوايد حاصله از فروش صادرات خود را به پول ايراني تبديل کند.
كمپاني فورا تداركات خود را خواهد ديد كه به وسيله يك كمپاني فرعي استخراج نفت ايالت كرمانشاه را شروع و در محل تصفيه کند.
مبالغي كه بر حسب اين قرارداد از طرف كمپاني بايد به دولت تأديه شود، عبارتند از حق الامتياز ساليانه به مبلغ چهار شلينگ براي هر تن نفتي، تأدیه هفتصدو پنجاه هزار ليره استرلينگ (750،000 ليره) از طرف كمپاني به دولت ایران و ...باشد.
كمپاني براي مدت سي سال اول عمليات خود در ايران از پرداخت هر گونه مالياتي كه به نفع دولت و ادارات محلي فعلا برقرار و يا در آتيه وضع مي شود معاف خواهد بود.
كمپاني راجع به عملياتي كه مطابق اين قرارداد در ايران مي کند جميع وسايل معمول و مناسب را براي تأمين صرفه جويي و استفاده كامل از عمليات خود و براي حفظ مخازن تحت الارضي نفت و براي استفاده از امتياز خود به طرزي كه مطابق آخرين ترقيات علمي وقت باشد به كار خواهد برد.
كمپاني تعهد مي کند كه به خرج خود و در يك مدت مناسبي هر موقعي كه نماينده دولت تقاضا مي كند سوادهاي صحيح از تمام طرح ها و نقشه ها و رسم ها و ساير مدارك و اسناد راجع به وضعيت سطح الارضي و طبقات الارضي و حفر چاه های مربوط به حوزه امتيازيه كه موجود دارد به وزارت ماليه بدهد.
دولت به ميل خود در هر موقع مناسبي حق خواهد داشت امر به تفتيش عمليات فني كمپاني در ايران نموده و براي اجراي اين مقصود از اهل خبره و متخصصين فني مأمورين بگمارد.
دولت حق تعيين يك نفر نماينده را خواهد داشت و نماينده مزبور (مأمور دولت شاهنشاهي) ناميده می شود.
طرفين تصديق دارند و قبول مي نمايند كه اصلي كه مدار اجراي اين قرارداد است، آن است كه در منافع طرفين حفظ حد اعلاي منتج بودن و صرفه جويي در اداره و عمليات كمپاني در ايران ضرورت عالي دارد.
كمپاني تشكيلات و مخارج تأ سيسات و تفتيش و اداره وسائل صحي و صحت عمومي را مطابق جديدترين طريقه حفظ الصحه معموله در ايران در تمام اراضي و ابنيه و مساكن اعضا و عمليات خود كه در حوزه امتيازيه كار مي كنند به عهده مي گيرد.
هر وقت كمپاني اسهام جديدي براي عامه اشاعه مي دهد بايد دفاتر ثبت تقاضاي اشتراك آن را در همان موقع كه در ساير نقاط شروع مي شود در تهران نيز برقرار نمايد.
كمپاني براي احتياجات داخلي ايران و از آن جمله احتياجات دولت بنزين ( motor spirit ) و نفت لامپ (kerosene) و مازوت (fuel oil ) كه از نفت ايران حاصل مي شود را بر اساس شرایط خواهد فروخت.
در مدت ده سال آخر امتياز و يا در فاصله دو سال پس از اطلاع قبلي كه راجع به ترك امتياز مطابق ماده 25 داده مي شود كمپاني جز به شركت هاي تابع خود حق فروش يا انتقال يك يا چندين قسمت از اموال غير منقول خود را كه در ايران موجود است ندارد- در مدت هاي مذكور نيز كمپاني حق انتقال و خارج كردن هيچ قسمتي از اموال منقول خود را ندارد، مگر آنكه اشياي مزبوره از حيز انتفاع افتاده باشد.
طرفين متعاهدين اعلام مي دارند كه اجراي اين قرارداد مبني بر اصول متقابل حسن نيت و صداقت و تفسير معقول و متناسب اين قرارداد باشد.
هر قبيل از اختلافات حاصله بين طرفين و مخصوصاً اختلافات ناشي از تعبير مدلول اين امتيازنامه و حقوق و مسئوليت هاي مقرره درآن و همچنين هر اختلاف نظر در مواردي كه به موجب اين امتيازنامه محتاج به توافق نظر طرفين است به طريق حكميت قطع و فصل خواهد شد.
از براي تصفيه كلي تمام دعاوي گذشته دولت از هر قبيل تا تاريخ اجراي اين قرارداد (به استثناي آنچه مربوط به ماليات هاي ايران است) كمپاني برخی اقدامات را انجام می دهد.
هر گاه به مناسبت الغاي امتياز دارسي نسبت به قراردادهاي اجاره كه قبل از اول دسامبر 1932 تا اندازه اي كه امتياز مزبور اجازه مي داده است منعقد شده اختلافاتي بين كمپاني و افراد ایجاد شود اختلافات مزبوره مطابق قواعد تفسيريه ذيل فيصله خواهد يافت.
در آخر هر سال مسيحي كمپاني حق خواهد داشت كه اين امتياز را ترك نمايد مشروط بر اين كه دو سال قبل از آن دولت را از نيت خود كتباً مطلع ساخته باشد.
اين امتياز براي مدتي كه ابتداي آن از تاريخ اجرا و انتهاي آن در تاريخ 31 دسامبر 1993 خواهد بود به كمپاني اعطا مي گردد. قبل از تاريخ 31 دسامبر 1993 اين امتياز نمي تواند خاتمه پيدا كند مگر در صورتي كه كمپاني مطابق ماده 25 آن را ترك كند و يا آنكه محكمه حكميت بر اثر ارتكاب تخلفي از طرف كمپاني نسبت به اجراي مقررات اين قرارداد ابطال آن را اعلام بدارد.
اين قرارداد پس از تصويب مجلس و توشيح آن از طرف اعليحضرت همايوني قابل اجراست. در تاريخ 29 آوريل 1933 اين قرارداد در تهران منعقد شد. اين امتياز كه مشتمل بر بيست و هفت ماده است در جلسه هفتم خرداد ماه يكهزار و سيصد و دوازده شمسي به تصويب مجلس شوراي ملي رسيد.