
اساتید دانشگاه ها در بازدید ازمنطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر و پالایشگاه آبادان مطرح کردند:
علوم انسانی حلقه پیوند نهادهای مردمی و صنعت
مشعل ایجاد فضای تعاملی و شفاف سازی عملکرد صنعت نفت، یکی از موضوع هایی است که در سال های اخیر از سوی وزارت نفت پیگیری و به آن پرداخته شده است.از آنجا که عمده ماموریت این مجموعه، امور فنی و مهندسی مداوم و بدون توقف است، کمتر این فرصت پیش آمده تا درباره اقدام های مهمی که در حوزه های نرم افزاری و مرتبط با جامعه پیرامون و نیروی انسانی انجام شده است، اطلاع رسانی صورت گیرد. وزارت نفت دولت سیزدهم تلاش های قابل توجهی برای هدفمند شدن اقدام ها در حوزه مسئولیت اجتماعی و خدمات رسانی به کارکنان و خانواده های آنان و جامعه پیرامونی خود داشته است؛ با وجود این، بسیاری از این اقدام ها آنطور که باید یا دیده نشده یا به خوبی درباره آثارآن، اطلاع رسانی انجام نشده؛ از این رو تلاش شده است با انجام تعاملات مستقیم میان گروه های دانشگاهی و اثرگذار این اقدام ها را ارائه کرد. اداره کل روابط عمومی وزارت نفت با همکاری شرکت ملی صنایع پتروشیمی شرایط بازدید گروهی از اساتید علوم انسانی دانشگاه های مختلف را فراهم کرد. در این بازدید که به مدت دو روز (13 و 14 دی) از منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر و پالایشگاه آبادان انجام شد، تعدادی از اساتید علوم انسانی از دانشگاه های تهران، شهید بهشتی، علامه طباطبایی، آزاد اسلامی و چند اندیشکده دیگر حضور داشتند و از تاسیسات چند پتروشیمی و پالایشگاه آبادان بازدید کردند. این گروه در سفر به آبادان و ماهشهر، افزون بر آگاهی از فعالیت های تولیدی پالایشگاه آبادان و شرکت های پتروشیمی منطقه ماهشهر در جریان اقدام های انجام شده برای مردم از سوی این شرکت ها قرار گرفتند که در ادامه مشروح آن را می خوانید.
پالایشگاه آبادان نماد مقاومت در صنعت نفت است؛ پالایشگاهی که در دوره جنگ تحمیلی، آسیب های فراوانی به آن وارد شد، اما دلاورمردی ها و رشادت های کارکنان غیور آن، هرگز به دشمن اجازه ندادکه آن را از فعالیت بیندازد . ماهشهر نیز که امروز به عنوان یکی از قطب های مهم پتروشیمی با تولید محصولات متنوع، ایفاگر نقش مهمی در اقتصاد کشور است، جنگ و آتش خصم را تجربه کرده است اما با مقاومت و ایثار رزمندگان و پایمردی کارکنان پتروشیمی ایستاد و دشمن را پس زد. امروز هم پالایشگاه آبادان و هم پتروشیمی های ماهشهر، با قامتی افراشته، فعالیت های تولیدی خود را انجام می دهند و به موازات آن تلاش کرده اند تا نفع و منافع حاصل از این تلاش ها آثار مطلوبی بر جامعه پیرامون برجای بگذارد.
بازدید از تاسیسات پتروشیمی ها
اساتید علوم انسانی در روز نخست این تور رسانه ای، در جلسه ای با حضور مدیران منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر حاضر شدند و گزارشی از اقدام های صورت گرفته در این منطقه برای کارکنان و ساکنان آن ارائه شد. اکبر پیربدلی، مدیر امور واگذاری و خدمات سرمایه گذاران سازمان منطقه ویژه پتروشیمی ماهشهر گزارش مفصلی از اقدام های این مجموعه ارائه کرد و در ادامه پرسش و پاسخ از سوی اساتید علوم انسانی انجام شد. در ادامه اساتید علوم انسانی از مجتمع های پتروشیمی فناوران، خوزستان و تندگویان بازدید کردند و از نزدیک در جریان تلاش های فناورانه و مسئولیت های اجتماعی این شرکت ها درسطح منطقه و کشور قرار گرفتند. همکاری شرکت های پتروشیمی با مجموعه های دانش بنیان و فناور و تولید انواع کاتالیست ها و محصولات فناورانه جدید در بازارهای داخلی و خارجی، از جمله بیشترین مواردی بود که مورد توجه اساتید قرار گرفت. استفاده از ظرفیت های بومی و توجه به جامعه پیرامون، بیشترین موضوع هایی بود که این اساتید به عنوان الزام های اجرایی صنعت نفت برآنها تاکید کردند.
بازدید از پالایشگاه آبادان
در روز دوم، اساتید علوم انسانی از پالایشگاه آبادان به عنوان یکی از قدیمی ترین مجموعه های تاثیرگذار در زندگی مردم ایران و این شهر بازدید کردند. حکیم قیم، مدیرعامل پالایشگاه آبادان در ابتدای این بازدید، گزارشی از عملکرد این مجموعه و تلاش ها برای بومی سازی تجهیزات مورد نیاز و نیز توسعه بخش های مختلف پالایشگاه ارائه کرد. در ادامه نیز از بخش های جدید و قدیم پالایشگاه آبادان بازدید شد.
از غرور ملی تا ضرورت اشتغال نیروهای بومی
دکتر ابوالفضل دلاوری، استاد دانشگاه علامه طباطبایی، در حاشیه بازدید از پتروشیمی فناوران با تاکید بر اینکه در دهه های گذشته ارتباط چندانی بین حوزه های علوم انسانی و صنعت نفت برقرار نشده است، افزود: صنعت تنها امری فنی نیست و قبل از هر چیزی به انسان و جامعه و روابط اجتماعی و حل و فصل مسائل اجتماعی مربوط است. علوم انسانی می تواند حلقه واسطی بین نهادهای مردمی و صنعت باشد و به نظر من خلا آن احساس می شود. موضوع های مختلفی از جمله سیاست گذاری و مدیریت و مسائل مرتبط باکیفیت و کمیت کارکرد نیروی انسانی در سازمان، برای صنعت نفت اهمیت دارد و علوم انسانی می تواند آنها را بررسی کند. علی اصغر قاسمی، عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی و مدیرعامل خانه اندیشمندان علوم انسانی با اشاره به جایگاه صنعت نفت در تاریخ ایران و هویت سازی آن از گذشته تا امروز گفت: صنعت نفت افزون بر بعد اقتصادی یک بعد فرهنگی هم دارد و همزمان در عرصه سیاست داخلی و خارجی و هویت ملی تاثیرگذار بوده است. وی با بیان اینکه پیشرفت هایی که امروز در کاهش فشارهای تحریم شاهد هستیم، در غرور ملی ما تاثیر مستقیم دارد، افزود: علوم انسانی می تواند خدمات و کمک های زیادی به صنعت نفت داشته باشد و در مهم ترین موضوع ها و در فهم بهتر و بیشتر پدیده های مختلف و پیچیده این صنعت اثرگذار باشد.
قاسمی تاکید کرد که باید پیوند ارگانیک و اندام واری بین اندیشمندان علوم انسانی و مدیران صنعت نفت وجود داشته باشد تا در تصمیم گیری ها و رفع مشکلات این صنعت اثرگذار باشند.
افزایش تعلق خاطر با ایجاد باوردر مردم
مجید توسلی رکن آبادی، استاد دانشگاه آزاد اسلامی، با طرح این سوال که باید دید چرا توسعه صنعت در کشورهای دیگر رخ داده و در برخی دیگر کشورها با وجود زمینه های مختلف این مهم کمتر مشهود است، گفت: قطعا باورها و نوع نگاه مردم و مدیران به توسعه اهمیت زیادی دارد. بدون شک صنعت در ارتباط با مردم و جامعه پیرامون گسترش پیدا می کند یعنی اگر به نحوی ضرر و زیانی به مردم پیرامون آن صنعت وارد شود، آن صنعت نمی تواند پایدار بماند. به عکس اگر این منفعت وجود داشته باشد، مردم می گویند این صنعت در کنار همه مشکلات، منافع زیادی هم برای ما دارد و در سطح منطقه ای و ملی مردم توجیه خواهند بود.
وی با بیان اینکه به کارگیری افراد بومی و سهیم کردن مردم در صنعت می تواند احساس تعلق و درک بیشتری را بین مردم و صنعت ایجاد کند ، افزود: اولویت ها و دستورعمل کمک به جامعه پیرامون باید مشخص و تعیین شده باشد و به نیازهای واقعی و اصلی و اولویت های مردم بپردازد.
اثرگذاری علوم انسانی بر جامعه کارکنان
حسن عماری، استاد دانشگاه و روان شناس، با بیان اینکه سرمایه گذاری روی نیروی انسانی و مخاطرات نیروی انسانی جزو مهم ترین اولویت های صنایع است، افزود: علوم انسانی که با جامعه کارکنان و مدیریت این صنایع همراهی داشته باشد، می تواند اثرگذار هم باشد. روان شناسی و مشاوره و علوم رفتاری حوزه هایی هستند که بیشترین کارکرد را در صنعت نفت دارند. با توجه به مشکلاتی که کارکنان در شغل خود از بابت محدودیت ها، انگیزه های شغلی و مداخلاتی که در سلامت روان اثرگذار است، دارند، رشته های روان شناسی، مددکاری و مشاوره کمک کننده است.
همراهی توسعه صنعتی با توسعه انسانی
دکتر حمیدرضا رحمانی زاده دهکردی، استاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه در جریان توسعه پایدار توسعه صنعتی همراه با توسعه انسانی رخ می دهد، گفت: اگرچه موانع زیادی در مسیر توسعه وجود دارد، اما می توان با اقدام هایی نگاه افکار عمومی را قانع کرد و سیاست گذاران را به ایجاد تغییر حساس کرد.
دهکردی در ادامه افزود: لازم است از وجود نیروهای بومی در مناطق صنعتی بیشتر بهره گرفته وامکانات بیشتری برای آنها ایجاد شود.
ضرورت پیوند علوم انسانی و توسعه صنعتی
سید رضاموسوی نیا، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز درجریان این بازدید با بیان اینکه توسعه درابتدا تصمیمی سیاسی است، افزود: پیش از آنکه توسعه نیاز به سخت افزار داشته باشد، نیاز به نرم افزار دارد که همان تعالی و هدفمند بودن علام انسانی است. وی افزود: برای پیوستن به زنجیره ارزش جهانی باید بین علوم انسانی و توسعه صنعتی ارتباط برقرار کنیم. در انگلستان بهترین و با ارزش ترین دانشجویان را به علوم انسانی تشویق می کنند، درست برخلاف ایران! باید تاکید کرد که اگر بخواهیم در این مسیر درست حرکت کنیم، باید از تجربه جهانی برای علوم انسانی استفاده کنیم و بدانیم که علوم انسانی ریل گذاری می کند و صنعت روی این ریل به حرکت در می آید.
عجین بودن حیات اجتماعی با نفت
علی مرشدی زاد، استاد دانشگاه شاهد در علوم سیاسی هم در حاشیه بازدید از پالایشگاه آبادان با اشاره به سابقه 100 ساله صنعت نفت گفت: اقتصاد و حیات اجتماعی ما با نفت عجین شده و صنعت نفت عامل توسعه ایران بوده است و همچنان درآمدهای حاصل از نفت عمده درآمد دولت هاست. وی با تاکید براینکه در علوم انسانی تخیل جامعه شناسانه وجود دارد که می توانیم خودمان را در جای دیگری قرار دهیم، افزود: صنعت نفت با استفاده از این رویکرد می تواند خود را با جامعه پیرامون خود تطبیق بیشتری دهد و نیازهای آنها را تامین کند. وی افزود: مقایسه منطقه آزاد ماهشهر با مناطق آزاد دیگرمانند انزلی گویای این موضوع است که صنعت نفت، تلاش کرده است تاثیر را در زندگی مردم این منطقه ایجاد کند اما لازم است در این زمینه تلاش بیشتری صورت گیرد.
نقش آفرینی در کاهش آثار تحریم
مریم خالقی نژاد، پژوهشگر و مدرس دانشگاه هم با تاکید بر اینکه صنعت می تواند نقش پیشران برای توسعه کشور داشته باشد، افزود: صنعت نفت و شرکت های پتروشیمی توانسته اند در شرایط تحریمی سهم خوبی در کاهش اثرات تحریم داشته باشند.
او با اشاره به همکاری صنعت نفت با شرکت های فناور و دانش بنیان و متخصصان فنی، گفت: تولیدات این شرکت ها صنعت نفت ایران را در سطح ملی و جهانی ممتاز کرده و در افزایش هویت و اقتدار ایران تاثیر داشته است.
کاهش فاصله تعاملی با چشم انداز متفاوت
مجتبی مقصودی، استاد دانشگاه آزاد و رئیس انجمن علمی مطالعات صلح با تاکید بر اینکه تعامل محدودیت میان علوم انسانی و صنعت وجود دارد و چنین بازدیدهایی می تواند از این بکاهد، افزود: علوم انسانی می تواند چشم اندازی متفاوت از صنعت نفت فرارویمان قراردهد. اگرچه ملاحظاتی وجود دارد و آمار و اطلاعات در مورد اقدام ها متفاوت است اما می توان با تعامل بیشتر مسائل مبتلا به صنعت را برطرف کرد. مقصودی با تاکید بر اینکه علوم اجتماعی و صنعت پیوندهای لازم و موثقی با هم ندارند.
تغییر نگاه علوم انسانی به صنعت نفت
محمد توحید فام، استاد دانشگاه آزاد تهران مرکز نیز در این بازدید با بیان اینکه برگزاری چنین بازدیدهایی می تواند نگاه حوزه های علوم انسانی نسبت به صنعت را اصلاح کند، گفت: به عنوان شهروند در کشوری که با پول نفت اداره می شود، دید و نگاه حداقلی نسبت به پروسه تولید نفت و محصولات نفتی و ارزآوری و مسائل زیست محیطی و ... آن داریم و این بازدید می تواند ما را آشنا کند تا از دور قضاوت نکنیم.
وی افزود: علوم انسانی کارکردهای مختلفی برای صنعت نفت دارد و می تواند در تعامل صنعت با مردم، کارکردهای بیشتری داشته باشد.