جوشکاری و آتش سوزی شرح حادثه
صنعت نفت از صنايع پيچيده و با ريسک بالاست که بروز حوادث در آن می تواند خسارت های جاني و مالي جبران ناپذیری به همراه داشته باشد. در طول تاريخ، حوادث زيادي در اين صنعت رخ داده که پيامدهاي فراواني دربر داشته است؛ از این رو اهميت درس آموزی از حوادث و سوانح در اين صنعت، براي شناسايي مناطق پر ريسک چند برابر می شود. دانش به دست آمده در مورد علل حادثه می تواند اجازه استقرار اقدام های پيشگيرانه و کاهش دهنده حوادث در محل را صادر کند، ضمن آنکه بازخورد ناشي از آن باعث بهبود رفتار ايمني در افراد مستقر در فضاي صنعت نفت خواهد شد.
با بهره مندي از نکات «درس آموزی از حوادث» می توان از نوع وقايع ناخواسته تشديدکننده و بازدارنده آن، عواقب احتمالي وقايع ناخواسته و... به اقدام های کنترلي که می تواند عواقب ناشي از حوادث را محدود کند، دست يافت.
بازتاب برخی حوادث صنعت نفت ایران وجهان در«هفته نامه مشعل» نیز برداشتن گام در همین مسیر و تلاشی در جهت کاهش حوادث با تکیه بر آموخته هاست.
در پروژه احداث خط انتقال ۴۰ اینچ، برای تسریع عملیات پیگرانی دو دستگاه شیر بلودان برای تخلیه خط تعبیه می شود. در پایان برای یکپارچه سازی خط مقرر می شود با برش و نصب یک قطعه nipple (اتصال فشار قوی) برای قسمت بلودان ها، خط انتقال کاملاً یکپارچه شود. عوامل پیمانکار یک قطعه لوله (nipple) به طول سه متر را برش داده و برای کنار هم قرار دادن (فیت آپ کردن) به درون کانال انتقال می دهند. پس از فیت آپ یک طرف لوله مشخص می شود، طرف دیگر لوله چند سانتی متر کوتاه است. نیروهای پیمانکار با جابه جایی خاک های زیر لوله سعی در جبران این کمبود فاصله می کنند اما موفق نمی شوند. در نهایت nipple دیگری برای این امر برش داده می شود. این بار نیز nipple چند سانتی متر کوتاه بوده و مجدد با استفاده از خاکبرداری و گرم کردن لوله با استفاده از مشعل سعی می شود تا لوله منبسط شود. در این زمان 4 نفر در داخل کانال مشغول فعالیت بوده اند. در نهایت با به کارگیری روشی غیراستاندارد، گاز مایع به درون لوله تزریق می کنند و منجر به انفجار و آتش سوزی درون کانال می شود. در این حادثه سرکارگر جان خود را از دست داد و 3 نفر هم مصدوم شدند.
تحلیل حادثه
حادثه ای که به آن اشاره شد، با انفجار، آتش سوزی و متاسفانه خسارت جانی همراه بود. علل فوری این حادثه عبارتند از: انجام عملیات ناایمن تزریق گاز LPG و احتراق آن درون خط لوله به منظور انبساط طولی خط لوله، استفاده نکردن از تجهیزات حفاظت فردی و استفاده نکردن از وسایل اطفای حریق.
علل حادثه
عدم توقف عملیات توسط افسر ایمنی پیمانکار ریشه در «ضعف مدیریت پیمانکاران» و «ضعف در سیستم آموزش» دارد. از این رو باید گفت؛ عدم توقف عملیات توسط سرپرست مسئول و رئیس کارگاه به دلیل ضعف در آموزش است.
حضور نداشتن افسر ایمنی
افسر ایمنی به عنوان مشاور نظارت، به علت بی کفایتی، نداشتن تعهد سازمانی و حضور نداشتن در موقعیت به دلیل انجام چند پروژه همزمان باعث ایجاد حادثه شده است. مورد اول ریشه در «ضعف نظارت» و مورد دوم ریشه در «ضعف برنامه ریزی انجام پروژه» دارد. آگاهی از مخاطرات عملیات ریشه در «ضعف آموزش» و «ضعف سیستم شناسایی مخاطرات» دارد. ضمن آنکه عدم دریافت مجوز کار برای چنین عملیات پرخطری به علت ضعف در سیستم صدور پروانه کار است .
استفاده نکردن از تجهیزات حفاظت فردی
بی توجهی به پروانه کار ریشه در «ضعف سیستم آموزش» و «ضعف مدیریت پیمانکاران» دارد. ناآگاهی از مخاطرات موجود نیز ریشه در «ضعف سیستم شناسایی مخاطرات» و «ضعف سیستم آموزش» دارد.
استفاده نکردن از وسایل اطفای حریق
عدم استفاده از وسایل اطفای حریق به علت در دسترس نبودن یکی از کپسول ها و عدم استفاده از کپسول دیگر به دلیل نداشتن دانش نحوه برخورد با حوادث بوده است. هر دو این عوامل ریشه در «ضعف سیستم آموزش» دارند.
شما چه کاری می توانید انجام دهید؟
ممانعت از انجام هر گونه فعالیت ناایمن غیراستاندارد و غیرمتعارف و در صورت انجام توسط عوامل اجرایی برخورد انضباطی جهت پیشگیری از تکرار حوادث
اجرای کامل قوانین و دستورالعمل شرکت از قبیل مجموعه مقررات صدور پروانه های انجام کار (HSE 112-IN-S) من جمله بازنگری لیست نفرات صلاحیت دار مسئول محوطه و اجرایی کار و همچنین برگزاری وره آموزشی PTW برای کارکنان مرتبط
شناسایی خطرات و اطلاع رسانی آن به کارکنان در قالب دوره های آموزشی جلسات آموزشی قبل از شروع کار و غیره الزام قاطع عوامل اجرایی به استفاده از لوازم حفاظت فردی حین کار
لزوم حضور مسئولانه عوامل دستگاه نظارت در محل جهت رعایت الزامات ایمنی متناسب با ارزیابی ریسک پروژه، خصوصاً ناظرین HSE مشاور نظارت کارگاهی و عالیه
التزام کلیه عوامل اجرایی پیمانکار به رعایت قوانین و مشخصات فنی مطابق دستورعمل ها و استانداردها در اجرای پروژه ها