بازگشت ایران به جایگاه سوم در اوپک
آنچه اوجی بر آن وعده کرد، محقق شد و نکته مهم در ایام فعالیت وزارت نفت دولت سیزدهم آن بود که شهریور ماه امسال در گزارش جدید اوپک، ایران باوجود باقی ماندن تحریم ها، در مرداد به جایگاه سوم تولید نفت بازگشت.
ایران از سال ۲۰۱۹ تا سه ماه اول ۲۰۲۱ پس از کویت، در جایگاه پنجم کشورهای تولید نفت اوپک قرار داشت و به ترتیب عربستان، عراق، امارات و کویت در رده های اول تا چهارم ایستاده بودند. در آوریل ۲۰۲۱ (فروردین - اردیبهشت) توانست با پیشی گرفتن از کویت، در جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک قرار گیرد و از آن زمان تا اکتبر ۲۰۲۱ (مهر - آبان) این جایگاه را حفظ کرد، اما در ماه نوامبر یعنی آبان - آذرماه همان سال، بار دیگر تولید نفت کویت از ایران پیشی گرفت و در جایگاه چهارم نشست و ایران به رتبه پنجم بازگشت. اما در سال ۲۰۲۳، روند تولید نفت در کشور رو به افزایش گذاشت و پس از یک سال و چهار ماه، یعنی مارس ۲۰۲۳ (اسفند - فروردین) با تولید ۲ میلیون و ۶۹۴ هزار بشکه در روز از کویت با تولید ۲ میلیون و ۵۸۵ هزار بشکه پیشی گرفت و دوباره به جایگاه چهارمی تولید نفت اوپک بازگشت و کویت در جایگاه پنجم قرار گرفت، اما هنوز ۷۲ هزار بشکه با جایگاه سومی تولید اوپک فاصله داشت تا شهریور ماه امسال که ورق به شکل دیگری برای صنعت نفت کشورمان برگشت. تولید نفت خام ایران بر اساس تازه ترین گزارش اوپک، در ماه سپتامبر (شهریورماه - مهرماه) با ۱۵ هزار بشکه افزایش به ۳ میلیون و ۵۸ هزار بشکه رسید و جایگاه سومین تولیدکننده نفت در این سازمان را حفظ کرد.
اوپک در گزارش ماهانه خود همچنین پیش بینی کرد تقاضای جهانی نفت در سال 2023. دومیلیون و ۲۵۰ هزار بشکه در روز افزایش خواهد یافت و به مجموع ۱۰۴ میلیون و ۳۱۰ هزار بشکه در روز می رسد.
تداوم کوشش
ایران بزرگ ترین دارنده ذخایر نفتی و گاز جهان است و با توجه به برداشت از میدان های نفت و گازی خود، تا ۱۰۰ سال دیگر می تواند تولید منابع هیدروکربوری را ادامه دهد؛ با این حال تداوم روند تولید در صنعت نفت نیازمند سرمایه گذاری و استفاده از تجهیزات روز است. از سویی لازم است صنعت نفت ایران برای حفظ ظرفیت تولید و افزایش برداشت، جذب سرمایه را شتاب بخشد. براساس برنامه ریزی انجام شده قرار است تا سال ۱۴۰۸ ظرفیت تولید روزانه نفت از چهار میلیون بشکه کنونی به پنج میلیون بشکه در روز و افزون بر آن ظرفیت تولید گاز نیز از یک میلیارد مترمکعب در روز با افزایشی ۵۰ درصدی به ۱. ۵ میلیارد مترمکعب در روز برسد.
برای این منظور ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است که دوسوم آن باید از منابع خارجی تأمین شود.
آنچه نباید از نظر دور داشت این است که وزارت نفت دولت سیزدهم با برنامه ریزی ها و پروژه های سرمایه گذاری شده در بخش های مختلف از جمله میدان های مشترک و مستقل در خشکی و دریا قصد دارد روند افزایشی تولید نفت را تداوم بخشد.
بدون تردید، کسب سرمایه های ناشی از صنعت نفت پس از وقفه ای طولانی می تواند نفس تازه به این صنعت بدمد که از مقاصد مهم برای تزریق این درآمدها میتوان طرح های مهم و اولویت دار نیمه کاره در این صنعت باشد و در این باره برنامه های متنوعی در دستور کار قرار دارد.
طبق آنچه وزیر نفت در شهریور ماه امسال اعلام کرد: از آغاز دولت سیزدهم تاکنون ۳۳ پروژه نیمه تمام با سرمایه گذاری ۱۲میلیارد دلار افتتاح شد و تا پایان امسال نیز بهره برداری از ۶۷ پروژه نیمه تمام دیگر به ارزش ۱۵ میلیارد دلار هدف گذاری شده است.
رونمایی از 100 میدان نفت و گاز
به گفته محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ذخایر فعلی نفت و گاز ایران با برخورداری از رتبه نخست دنیا به میزان ۳۴۰ میلیارد بشکه معادل نفت خام در ۴۰۰ مخزن نفت و گازی است و افزون بر آن ذخایر شناخته نشده مناسبی وجود دارد که در آینده احصا می شود.
در این میان گزارش شرکت ملی نفت ایران هم حکایت از آن دارد که حدود ۵۰ میلیارد دلار پروژه جاری برای افزایش تولید نفت و گاز در کشور در حال اجراست و ۳۳ میلیارد دلار پروژه نیز در آینده اجرا خواهد شد.
برای افزایش تولید نفت نیز حدود ۲۰ میلیارد دلار سرمایه گذاری در دست اجراست که بخشی از این طرح ها شامل توسعه میدان آزادگان جنوبی با سرمایه گذاری ۱. ۵ میلیارد دلار، توسعه میدان های سپهر و جفیر با سرمایه گذاری حدود دومیلیارد دلار، تکمیل و نگهداشت و افزایش تولید نفت،33 طرح با سرمایه گذاری ۵. ۸ میلیارد دلار، که توسعه میدان یادآوران با سرمایه گذاری ۳. ۸ میلیارد دلار و… است.
هفت طرح نیز با سرمایه گذاری بیش از ۱۵میلیارد دلار برای افزایش تولید از میدان های گازی در آینده اجرا خواهد شد.
یکی از مهم ترین طرح ها برای افزایش ظرفیت تولید گاز کشور، توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی است که ماه گذشته بعد از ۲۰ سال نخستین تولید را تجربه کرد. همچنین حفاری ۳۵ حلقه چاه در پارس جنوبی با سرمایه گذاری ۱. ۱ میلیارد دلاری با هدف جلوگیری از مهاجرت گاز، ایجاد ایستگاه های فشارافزایی در پارس جنوبی با سرمایه گذاری ۱۵ میلیارد دلار، توسعه فاز نخست کیش با سرمایه گذاری ۹۳۰ میلیون دلار، میدان بلال با سرمایه گذاری ۴۴۰ میلیون دلار و میدان فرزاد B با سرمایه گذاری ۱. ۸ میلیارد دلار در دست توسعه قرار دارد.
فرصت سرمایه گذاری در ۱۰۰ میدان نفت و گاز نیز، رخداد مهم دیگری است که در هفته های پیش رو از آن رونمایی خواهد شد.
اهتمام دولت سیزدهم و وزارت نفت آن همواره برای این بنا شده است تا به کمک رویکردهای تازه علمی و تجربه نخبگان و دلسوزان، افزون بر خنثی سازی و ناکارامد کردن تحریم های ظالمانه، اهداف ترسیم شده برای رشد و تعالی صنعت نفت کشور را پیش ببرد. گذر سال ها با شرایط سخت تحریم نشان داده که این مهم شدنی است و پرچم سه رنگ ایران و صنعت نفت کشورمان همچنان بر قله های پیشرفت برافراشته خواهد بود.