فاصله گیری تقاضای جهانی گاز از روزهای اوج
تازه ترین گزارش چشم انداز میان مدت آژانس بین المللی انرژی، حکایت از آن دارد که با وجود حمایت اقتصادهای نوظهور از شرایط کلی تقاضای جهانی برای گاز طبیعی و عرضه تازه محموله های گاز طبیعی مایع شده (ال ن جی)، احتمال می رود روند تقاضای جهانی برای گاز طبیعی در بازارهای جهان پس از سال 2025 از روزهای اوج خود فاصله بگیرد و رو به کندی بگذارد. براساس پیش بینی میان مدت آژانس بین المللی انرژی، انتظار می رود در سال های آینده و به دنبال کاهش مصرف در بازارهای به تعادل رسیده، تقاضای جهانی برای گاز طبیعی با پشت سر گذاشتن یک دهه رشد بی سابقه، کاهش یابد.
کاهش 2.5 درصدی
بنا بر چشم انداز میان مدت بازارهای انرژی آژانس بین المللی انرژی درسال 2023 میلادی، تقاضای جهانی گاز در مسیر ثبت میانگین رشد 1.6 درصدی، در بازه زمانی سال های 2022 تا 2026 بوده که نسبت به میانگین 2.5 درصد بازه زمانی سال های 2017 تا 2021 کاهش داشته است. در گزارش آژانس بین المللی انرژی آمده است، وقوع بحران جهانی انرژی در سال 2022 میلادی که به دنبال تنش های نظامی بین روسیه و اوکراین در فوریه سال گذشته میلادی آغاز شد، پس از یک دهه رشد بالا در زمینه تقاضا در بازه زمانی سال های 2011 تا 2021، شاهد آغاز عصری متفاوت برای بازارهای جهانی گازهستیم. براساس گزارش این نهاد بین المللی، تقاضای کلی برای گاز طبیعی از سوی بازارهای به تعادل رسیده در مناطق آسیا- اقیانوسیه، اروپا و آمریکای شمالی در سال 2021 میلادی به اوج خود رسیده که پیش بینی می شود این مقدار تا سال 2026 میلادی سالانه یک درصد کاهش یابد.
محرک های اصلی کاهش تقاضا
گسترش سریع انرژی های تجدیدپذیر و بهبود فرایندهای بهره وری انرژی از جمله محرک های اصلی روند کاهشی تقاضا برای گاز طبیعی در بازارهای یاد شده هستند. برای اروپا، از دست دادن واردات گاز طبیعی با خط لوله از مسیر روسیه، پس از تنش های مسکو- کی یف، دولت ها در قاره سبز برای یافتن مسیرها و راه حل های جایگزین به منظور حفظ امنیت انرژی، تحت فشار قرار گرفتند. کاهش تقاضا در بازارهای به تعادل رسیده اروپا، آمریکای شمالی و منطقه آسیا- اقیانوسیه که مجموعه کشورهای واقع در آنها حدود نیمی از مصرف گاز جهانی را تشکیل می دهند، به این معناست که رشد تقاضا برای گاز طبیعی بشدت در بازارهای آسیایی در حال رشد سریع بوده و بعضی از اقتصادهای غنی از گاز در خاورمیانه و آفریقا متمرکز خواهد شد.
چین، متقاضی نیمی از کل رشد تقاضای جهانی
انتظار می رود چین به تنهایی تقریبا نیمی از رشد کل تقاضای جهانی برای گاز طبیعی را در بازه زمانی سال های 2022 تا 2026 میلادی به خود اختصاص دهد و از این حامل انرژی برای تولیدات صنعتی، بخش برق و مصارف شهری خود استفاده کند. انتظار می رود افزایش ظرفیت تولید ال ان جی که به مرحله بهره برداری رسیده است، پویایی بازارهای گازجهان را در سال های 2025 و 2026 میلادی از طریق کاهش مقداری تنگنا و باز کردن تقاضای حساس به قیمت، تحت تأثیر قرار دهد. انتظار می رود ظرفیت جهانی ال ان جی در بازه زمانی سال های 2022 تا 2026 میلادی 25 درصد افزایش یابد وایالات متحده آمریکا، جایگاه خود را به عنوان بزرگترین صادرکننده ال ان جی جهان با ساخت کارخانه های مایع سازی تثبیت کند.
تغییر شرایط بازار با ال ان جی
افزایش عرضه ال ان جی، نشان دهنده تغییر شرایط بازار گاز و جهانی تر شدن آن است که انعطاف پذیری و توانایی تأمین کنندگان و مصرف کنندگان را برای پاسخ به شوک های عرضه و تقاضا بهبود می بخشد. پس از اوج شکوفایی خود در بازه زمانی سال های 2011 تا 2021، بازارهای گاز جهان وارد دوره ای تازه و پر تردید شده اند که احتمال دارد این اوضاع با رشد آهسته تر و نوسان های بالاتر به اوج تقاضای جهانی در پایان این دهه منجر شود. کیسوکه ساداموری، مدیر بازارهای انرژی و امنیت آژانس بین المللی انرژی در این باره می گوید: روندهای متفاوت در مناطق مختلف در حال رخ دادن است. با کاهش تقاضا در بازارهای به تعادل رسیده، تقاضا برای گاز طبیعی در اقتصادهای نوظهور و در حال توسعه به روند رو به رشد خود ادامه می دهد. ما انتظار داریم که در سال های آینده، ظرفیت تولید ال ان جی افزایش یابد که این وضع می تواند بعضی از نگرانی های امنیت عرضه را که بازارهای جهان با آن روبه رو شده اند، کاهش دهد. در حالی که قیمت های گاز طبیعی در سه ماه نخست سال 2023 میلای کاهش یافته است، تردیدها و خطرها برای زمستان آینده در نیمکره شمالی همچنان وجود دارد. کاهش شدید تقاضا برای گاز طبیعی در اروپا و بعضی بازارهای آسیایی به کاهش فشارها کمک کرد، اما عرضه همچنان محدود است. افزایش عرضه ال ان جی برای جبران کاهش شدید تحویل گاز روسیه با خط لوله به کشورهای اروپایی کافی نبود. به این ترتیب، خطر نوسان های قیمتی، بویژه در صورت زمستان سرد، جای نگرانی است. مراکز ذخیره سازی گاز طبیعی اروپا با ظرفیت ۹۶ درصد وارد فصل زمستان شده اند. با این حال، این تضمینی برای ثبات قیمت ها در طول فصل سرد سال نیست، بویژه اگر شاهد زمستانی فوق العاده سرد و یخبندان باشیم. افزون بر این، گزارش میان مدت سال 2023 آژانس بین المللی انرژی چشم انداز نقش گاز طبیعی کم کربن را در سراسر مناطق کلیدی ارائه می دهد.
عرضه گاز کم کربن
انتظار می رود، عرضه گاز طبیعی کم کربن (پایین آوردن سطح انتشار گازهای گلخانه ای در فرایند تولید گاز طبیعی) تا سال 2026 میلادی بیش از دو برابر شود و اروپا و آمریکای شمالی قرار است فرایند گسترش را هدایت کنند و حدود 70 درصد از رشد کلی را سهیم باشند.
توسعه فرایند تولید گاز طبیعی کم آلاینده در بازارهای به تعادل رسیده از جمله اروپا و آمریکای شمالی از طیف گسترده ای از سیاست ها، طرح های یارانه ای پیچیده و روزافزون و شبکه های گازی توسعه یافته و پیوسته بهره می برد.
براساس گزارش میان مدت آژانس بین المللی انرژی، با این وجود، تلاش های بیشتری برای دستیابی به اهداف بلندپروازانه تعیین شده برای سوخت های متان زیستی و هیدروژن کم آلاینده مورد نیاز است.
منبع: آژانس بین المللی انرژی
مترجم: امیر دشتی