با توجه به ارتباط مخزني ميدان گازي بلال به ميدان مشترک گازي پارس جنوبي و وجود ظرفيت مازاد فراورشي در تاسيسات سکوي C 12 ميدان پارس جنوبي که قابليت توليد روزانه يک ميليارد فوت مکعب گاز را دارد، پيشنهاد شرکت نفت و گاز پارس در خصوص توسعه و توليد از ميدان گازي بلال و انتقال گاز اين ميدان به سکوي C 12 و سپس پالايشگاه هاي پارس جنوبي به عنوان فاز نخست طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي، به تاييد هيئت مديره شرکت ملي نفت ايران رسيد.
ناترازي توليد و مصرف گاز کشور در سال هاي گذشته، ضرورت افزايش توليد را دوچندان کرده است و صرف اتکا به ميدان مشترک پارس جنوبي کفايت نميکند و ايران در سال هاي آينده برداشت گاز از ميدان هاي گازي واقع در خليج فارس را با اجراي طرح هاي توسعه اي افزايش مي دهد که توسعه فاز 11 پارس جنوبي، ميدان هاي کيش، بلال و فرزاد، از مهمترين اين طرح هاست. حجم تقريبي گاز درجاي ميدان حدود 3 تريليون فوت مكعب و حجم ميعانات درجاي اثبات شده آن بيش از 100 ميليون بشکه پيش بيني شده است.
برنامه توسعه لايه هاي گازي ميدان بلال در چارچوب طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي در سال 1397 شمسي تعريف و مقدمات شروع اجرايي فعاليت هاي آن در سال 1399 شمسي آغاز شد. هدف از اجراي اين طرح، انتقال گاز و ميعانات توليدي به ترتيب به ميزان روزانه 500 ميليون فوت مكعب و 15 هزار بشكه و سپس انتقال آن از طريق خط لوله به پالايشگاه هاي پارس جنوبي است. از جمله اهداف طرح حفاري يك حلقه چاه توصيفي – اكتشافي با هدف ارزيابي اكتشافي، توصيف و توليد از لايه هاي گازي، حفر يك حلقه چاه Learning و 6 حلقه چاه توسعه اي (در مجموع 8 حلقه چاه توليدي) به منظور توليد و انتقال گاز ترش و ميعانات توليدي اين ميدان به پالايشگاه هاي پارس جنوبي به ميزان روزانه 500 ميليون فوت مكعب گاز و 15 هزار بشکه ميعانات گازي است. تاسيسات فراساحلي در اين طرح مشتمل بر احداث و نصب جاكت سرچاهي، احداث و نصب عرشه با ظرفيت 500 ميليون فوت مکعب گاز غني در روز، احداث يك رشته خط لوله دريايي برای انتقال روزانه 500 ميليون فوت مكعب سيال سه فازي و نصب كابل فيبر نوري است. تحقق افزايش توليد گاز طي يک دوره هشت ساله به روزانه 1. 5 ميليون مترمکعب و رسيدن توليد نفت به رقم 5 ميليون و 700 هزار بشکه از برنامه هاي وزارت نفت بوده که از ابتداي دولت سيزدهم براي اجراي آن اقدام هاي شاخصي انجام شد. با تنفيذ قرارداد ساخت و نصب سکوي ميدان گازي بلال، عرشه و متعلقات سکوي ميدان گازي مشترک بلال با وزن تقريبي 2300 تن، در چهار طبقه و در 32 ماه از سوي شرکت مهندسي و ساخت تأسيسات دريايي ايران ساخته و نصب خواهد شد.
ميدان مشترک گازي فرزاد «بي»
ميدان مشترک فرزاد «بي» در محدوده بلوک فارسي در نوار مرزي ايران و عربستان و در فاصله نزديک به 20 کيلومتري جزيره فارسي واقع شده که بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز درجاي آن حدود 23 هزار ميليارد فوت مکعب و مقدار ميعانات گازي آن حدود 5 هزار بشکه در ازاي هر ميليارد فوت مکعب گاز برآورد مي شود. ميدان مشترک گازي فرزاد «بي» در محدوده بلوک فارسي در نوار مرزي ايران و عربستان و در فاصله نزديک 20 کيلومتري جزيره فارسي واقع شده که بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز در جاي آن حدود 23 هزار ميليارد فوت مکعب برآورد مي شود. قرارداد توسعه ميدان گازي فرزاد «بي» ارديبهشت ماه 1400 ميان شرکت ملي نفت ايران به عنوان کارفرما و گروه پتروپارس به عنوان پيمانکار امضا شد. هدف اين قرارداد که به صورت بيع متقابل اجرا ميشود، دستيابي به توليد روزانه 28 ميليون مترمکعب گاز ترش طي پنج سال است. بر اساس اعلام شرکت نفت و گاز پارس، مقدار گاز درجاي اين ميدان حدود 23 هزار ميليارد فوت مکعب و مقدار ميعانات گازي آن حدود 5 هزار بشکه در ازاي هر ميليارد فوت مکعب گاز برآورد مي شود. توسعه فرزاد «بي» بيش از يک دهه در انتظار آمدن شرکت نفت و گاز هند (اوان جي سي) بود و سرانجام با تصميم وزارت نفت و به منظور جلوگيري از هدررفت بيشتر زمان در توسعه اين ميدان مشترک، کار به پيمانکاران ايراني واگذار شد. طبق اعلام شرکت ملي نفت ايران، در ميدان فرزاد با پيچيدگي ها و عدم قطعيت هاي بسياري روبه رو هستيم و مجموع اين عوامل، عمليات حفاري، استخراج، انتقال گاز به خشکي و فرآورش گاز را سخت خواهد کرد؛ از اين رو خط لوله انتقال گاز ميدان فرزاد، سخت ترين خط لوله دريايي خواهد بود که در کشور اجرا مي شود. طبيعي است در چنين شرايطي، توسعه اين ميدان در مرحله طراحي نيازمند دانش و فناوري پيشرفته و در مرحله تأمين تجهيزات، نيازمند تجهيزاتي با فناوری هاي بالا و آلياژهاي خاص و مقاوم در برابر خوردگي است. شرکت هاي پتروپارس و مهندسي و ساخت تأسيسات دريايي با ساختار قراردادي الگوي تازه قراردادهاي نفتي ايران عهده دار طرح توسعه ميدان گازي مشترک فرزاد بي شدند که در حاشيه آخرين بيست وهفتمين نمايشگاه بين المللي نفت، گاز، پالايش و پتروشيمي، تفاهم نامه همکاري طراحي، خريد، ساخت، بارگيري و نصب جکت طرح توسعه ميدان فرزاد بي، به امضا رسيد و اجراي طرح توسعه ميدان گازي فرزاد بي، وارد فاز عملياتي شد.
ميدان مشترک سهراب
عمليات اجرايي طرح توسعه ميدان نفتي سهراب که قرارداد آن پيشتر به شرکت انرژي دانا تفويض شده بود، هشتم ارديبهشت ماه در سفر رئيس جمهوري به خوزستان به طور رسمي اجرايي شد. شرکت ملي نفت ايران، تأمين مالي، توسعه و بهره برداري از ميدان مشترک نفتي سهراب را در قالب الگوي جديد قراردادهاي نفتي به شرکت انرژي دانا واگذار کرد، اين قرارداد با هدف توليد تجمعي 160 ميليون بشکه نفت خام از ميدان مشترک نفتي سهراب امضا شد. بر اساس پيش بيني ها در مرحله نخست توسعه انتظار مي رود توليد اين ميدان به روزانه 30 هزار بشکه برسد و در طول 20 سال قرارداد اين ميدان انتظار توليد تجمعي 160 ميليون بشکه نفت مي رود.
ميدان فروزان
اين ميدان نفتي در 100 کيلومتري جنوب شرقي جزيره خارگ و داراي 53 حلقه چاه بوده و اهميت آن براي کشورمان به دليل مشترک بودن اين مخزن است و از اين رو برنامه هاي ويژه اي برايش تدارک ديده شده است. با توجه به اولويت توسعه ميدان هاي مرزي و مشترک با کشور عربستان، تسريع در افزايش توليد ميدان مشترک فروزان در دستور کار قرار گرفته است، طرح نگهداشت و افزايش توليد نفت ميدان فروزان از سوي شرکت نفت فلات قاره ايران به عنوان کارفرما و در قالب قرارداد EPC-EPD به کنسرسيومي متشکل از پتروپارس و مجتمع کشتي سازي و صنايع فراساحل ايران به رهبري پتروپارس واگذار شد. افزون بر آن نصب سکوي جديد مسکوني فروزان به وزن 680 تن، آبان ماه 99 در محل خود در آبهاي خليج فارس نصب شد. سکوي مسکوني پيشين فروزان از 12 سال پيش به دليل فرسودگي به تعويض نياز داشت و از اين رو سکوي زيست جديدي ساخته شد تا روي پايه هاي سکوي قبلي نصب شود. اين اقدام نيز در مسير توسعه و افزايش توليد از اين ميدان موثر خواهد بود. همچنين جکت هاي طرح توسعه ميدان نفتي فروزان (F19 و FXA) در کارگاه مجتمع کشتي سازي و صنايع فراساحل ايران (ايزوايکو) در حال ساخت است و با تکميل ساخت هر دو پايه سکو، عمليات نصب آنها به صورت همزمان انجام مي شود. ساخت عرشه هاي لازم براي دو سکوي F19 و FXA اين ميدان نيز از سوي پيمانکار در حال پيگيري است که با تمهيدها و تصميم هاي گرفته شده، اجراي کار شتاب مي گيرد، همچنين ساخت خطوط لوله و کابل هاي زيردريايي و اجراي طرح گازراني زودهنگام ديگر بخش هاي روسطحي طرح EPCD ميدان فروزان در حال انجام است. در حال حاضر طرح توسعه ميدان فروزان در بخش زيرسطحي پيشرفت 50 درصدي دارد که تاکنون 6 حلقه چاه تکميل شده است و تا پايان مهرماه نيز پنج حلقه چاه ديگر تکميل خواهد شد، کنسرسيومي متشکل از گروه پتروپارس و شرکت حفاري پتروپارس (پسکو) با 2 دکل حفاري در ميدان فروزان در حال انجام اين بخش از پروژه هستند و اجراي آن روند مطلوبي دارد و جزء طرح هاي موفق شرکت ملي نفت ايران از سبد پروژه هاي EPCD است.
توان توليد ميدان فروزان با تکميل اين طرح که با حمايت همه جانبه واحدهاي ستادي و عملياتي شرکت نفت فلات قاره ايران در ميدان فروزان و منطقه خارگ در حال انجام است، تا حد زيادي بهبود مي يابد. افزون بر اين موارد روس ها نيز براي توسعه ميدان مشترک دهلران، چنگوله پا پيش گذاشته و براي فاز دوم ميدان مشترک آذر نيز اعلام آمادگي کرده و براي عملياتي کردن ميدان هاي آبان و پايدار غرب نيز مذاکراتي انجام شده است.
ميدان هنگام
ميدان هنگام، تنها ميدان مشترک ايران و عمان است و در تنگه هرمز در بخش شرقي خليج فارس و 45 کيلومتري جزيره قشم واقع شده است. بخش ايراني اين ميدان «هنگام» و بخش عماني «بوخاي غربي» ناميده مي شود. حدود 80 درصد اين ميدان در ايران و 20 درصد ديگر آن در عمان قرار دارد. طبق گزارش هاي رسمي، هرکدام از دو کشور ايران و عمان در بخش هاي مربوط به خود اقدام هايي براي توسعه ميدان انجام داده اند که به توليد منجر شده است، اما در هر دو حالت، توليد از آن بخش ها به دليل موارد فني بعد از مدتي با کاهش مواجه شده است. وزير نفت در جريان سفر خود به کشور عمان از توافق براي تشکيل کميته فني و توسعه يکپارچه ميدان مشترک هنگام خبر داد. تا آنکه خبر امضاي موافقتنامه مطالعه و همکاري درباره ميدان مشترک هنگام بين وزيران نفت ايران و عمان همزمان با سفر سلطان عمان به تهران منتشر شد.
ميدان آرش
ميدان نفتي - گازي آرش از ميادين مشترک ايران با کشورهاي کويت و عربستان است. امتداد ساختمان ميدان آرش در آبهاي ايران و ناحيه بي طرف بين کويت و عربستان، به ميدان الدورا کويت ميرسد که از سال 1975 در حال بهره برداري است. طبق اين مرز حدود 40 درصد ساختمان نفتي و گازي موجود ميدان آرش، در آبهاي ايران قرار دارد. سال ها پيش شرکت ملي نفت ايران به منظور تعيين ميزان ذخاير درجا اقدام به حفر يک حلقه چاه اکتشافي (چاه شماره يک آرش) کرد که موقعيت اين چاه نزديک به خط مرزي مورد قبول کشورمان است. وزیر نفت با تأکید بر اینکه ایران درباره میدان گازی آرش تأمین حقوق و منافع خود را پیگیری می کند، اظهار کرد: چنانچه تمایلی به تفاهم و همکاری وجود نداشته باشد، ایران حقوق و منافع و بهره برداری و اکتشاف از منابع یادشده را در برنامه خود قرار می دهد و هرگونه تضییع حقوق خود را برنمی تابد. جمهوری اسلامی ایران همواره از حل و فصل دوستانه مسائل مرزی و دریایی با همسایگان پشتیبانی می کند. در باره بهره برداری از میدان های مشترک نفت و گاز همیشه راه مذاکره و تفاهم با همسایگان را در پیش گرفته ایم؛ درباره میدان آرش نیز ایران خواهان بهره برداری یکپارچه و مشترک است.افزون بر موارد مورد اشاره در این گزارش، روس ها نیز برای توسعه میدان مشترک دهلران، چنگوله پا پیش گذاشته اند و برای فاز دوم میدان مشترک آذر نیز اعلام آمادگی کرده اند. بی تردید همه تلاش های وزارت نفت دولت سیزدهم، بر این متمرکز است تا هیچ طرحی نیمه تمام بر زمین نماند و طرح های تازه تعریف نیز با وجود چالش هایی همچون تحریم، پیش روند و صنعت نفت ایران در طی این مسیر با اقتدار عمل کند.