در گفت وگوی اختصاصی «مشعل» با مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی تشریح شد:
همکـــاری با 40 شرکت دانش بنیان
سمیه راهپیما صنعت پالایش از دیرباز جایگاه ویژه ای در ایران داشته است. تبدیل نفت خام به فراورده های آن، زنجیره ای از فرایندهاست که با هدف افزایش ارزش افزوده انجام می شود. زندگی در دنیای کنونی، بدون فراورده های نفتی، تقریبا غیرممکن شده است. از این رو محققان سعی بر آن دارند تا فرایندهایی را که منجر به تولید برش های جدیدی از نفت می شود، بهبود بخشند. مدیریت پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش وپخش، برآن است تا با برنامه ای مدون، همه بضاعت علمی و عملی خود را به کارگیرد تا افزون بر رفع نیازهای فناورانه صنعت پالایش، زمینه های مناسب برای صدور تکنولوژی به آن سوی سرحدات ایران را نیز فراهم آورد. این امرمیسر نخواهد شد، مگر آنکه این مدیریت به عنوان حلقه اتصال مفیدی بین صنعت، دانشگاه ها و مراکز پژوهشی عمل کند. بنابر اهمیت موضوع، گفت وگویی با رضا کاظم نژاد، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران انجام شده است که در ادامه می آید.
با توجه به شعار امسال «مهار تورم و رشد تولید»چه برنامه هایی برای پیشبرد بهتر این شعار دارید؟
«مهار تورم و رشد تولید»، در واقع فصل الخطابی است که برنامه ریزی، در تحقق آن اهمیت بسیاری دارد، به گونه ای که مدیریت پژوهش وفناوری شرکت ملی پالایش وپخش نیزتلاش ها و فعالیت های خود را معطوف به تحقق این شعارکرده است. از این رو هم به خلق فناوری های جدید می پردازیم و هم به داخلی سازی و حرکت به سمت آن تا در عین بومی سازی دانش، حوزه پر گستره پالایش و پخش نیز ارتقا یابد. اکنون با بیش از 40شرکت دانش بنیان همکاری داریم و از دیگر شرکت های دانش بنیان نیز دعوت می کنیم تا درحوزه پالایش و پخش با ما همکاری داشته باشند. این اطمینان را می دهیم که حتما از جانب ما حمایت و پشتیبانی خواهند شد.
لطفا بفرمایید که طی یک سال گذشته، چه دستاوردهایی داشته اید؟
طی این مدت، دستاوردهای زیادی درحوزه های مختلف پالايش و پخش داشته ایم. سیاستگذاری ها نیز براساس استفاده هرچه بهتر از پروژه های پژوهشی و کاربردی کردن آنها در صنایع پالایشگاهی، خطوط لوله و مخابرات و شرکت ملی پخش فراورده های نفتی است.
در این سیاستگذاری، حرکت به سمت پروژه هایی است که نتیجه ای عملیاتی در صنعت داشته باشند. با این نگاه، شروع به تعریف و اجرای پروژه کردیم و توانستیم و با تشویق و هزینه کرد شرکت های دانش بنیان، برای انجام طرح های پژوهشی مرتبط باحوزه پالایش و پخش، افزون بر پیشبرد اهداف، هزینه های جاری شرکت در زمینه پژوهش را هم تاحدزیادی کاهش دهیم. این روند چند مزیت دارد؛ نخست اینکه زمینه برای بهره وری حداکثری از امکانات شرکت های دانش بنیان فراهم شده است. بخش زیادی از نیروهای صنعت پالایش وپخش هم كه برای کنترل و پیگیری گزارش ها درگیر می شدند، آزاد می شوند و سوم اینکه پیگیری ها از سوی بخش خصوصی سرعت می گیرد. طی یک سال گذشته، با کمک شرکت های دانش بنیان یک دستگاه نشت یاب، بومی سازی شده است. این دستگاه برای نخستین بار از سوی بخش خصوصی ساخته شده و تاثیر بسزایی بر جلوگیری از سرقت و انشعاب غیر مجاز از خطوط لوله دارد.
ساخت دستگاه پیگ هوشمند، یکی از مواردی است که از سوی مديريت پژوهش و فناوری پالایش و پخش فراورده های نفتی ایران دنبال می شود. این پروژه درچه مرحله ای قرار دارد؟
دستگاه پیگ هوشمند، درپایش خطوط لوله بسیار کاربرد دارد، به طوری که با استفاده از این دستگاه و با تشخیص به موقع، می توان ازصدمات و خسارت های احتمالی جلوگیری کرد. ساخت این دستگاه، پیشرفت 95درصدی داشته که به جرات می توان گفت، با نوآوري هاي صورت گرفته از سوی سازنده، كاركرد وقابليت هاي دستگاه ها به مقدار قابل توجهي ارتقا يافته و درصورت استمرار عملكرد در عمليات، به عنوان دستگاه رتبه يك درجهان قابل طرح خواهد بود. این پروژه تا پایان نیمه نخست امسال، تکمیل و قابل استفاده می شود.
افزون بر این پروژه، چه پروژه های دیگری در دستور کار دارید؟
برای بالابردن راندمان تجهیزات فرايندي در حوزه تقطیر وتجهیزات تفکیک کننده، پروژه های بسیارخوبی را شروع کرده ایم. با توجه به خارجی بودن نرم افزارهای بخش تقطیر، در تلاش هستیم با کمک متخصصان و دانش پژوهان، به نوع داخلی آن دست پیدا کنیم تا افزون بر افزایش راندمان تجهیزات فرایندی برج تقطیر، مصرف انرژی در این بخش را نیز کاهش دهیم. برای خود اتکایی دراین بخش، فعالیت هایی انجام شده تا در آینده با نرم افزار ساخته شده از سوی خودمان، این امکان ایجاد شود که دیگر پایلوت های تجهیزات فرایندی و تفکیک کننده برج تقطیر نیز طراحی و احداث شوند.
برای رفع این مشکل، کارگروه تقطیر تشکیل داده ایم که اگر بدرستي برنامه ريزي و همت كنيم، طی دو، سه سال آینده در زمینه طراحی تقطیر و اجزای برج های آن در سطح کشورهای مطرح دنیا قرار خواهیم گرفت. برای اجرایی شدن این طرح، از دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان کمک خواهیم گرفت تا نمونه پایلوت و آزمایشگاهی را مستقر کنیم. با اجرایی شدن این طرح، تقطیر در پالایشگاه ها، پتروشیمی و دیگرصنایع وابسته به آن صرفه جویی بالایی را در حوزه مصرف انرژی و آب رقم خواهد زد.