
گفت و گو با بانوی مخترع نفتی
تسلیم روزمرگی نشدم
مشعل فریبا گرجی زاده از کارکنان شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران طی 11 سال فعالیت در این شرکت، افزون بر طی مدارج علمی در رشته های مختلف، توانسته است با ثبت اختراع در حوزه های نفتی و محیط زیست در مسابقات بین المللی در سطح جهانی جوایز متعددی را به دست آورد.کسب دو مدال نقره جهانی پیایی در مسابقات بین المللی مخترعین در کشورهای تایوان و فرانسه، کسب رتبه های برتر مسابقات استارت آپی با موضوع فرآوری بلوط و پساب های نمک زدایی و واحد های نفتی ازجمله موفقیت های این بانوی توانمند در سطح بین المللی است. وی همچنین موفق به کسب ایده برتر استارت آپی و داور منتخب سه دوره المپیاد ملی مهارت در رشته گاردنینگ لندسکیپ ( gardening landscape) شده است. گرجی زاده سابقه 7 مورد ثبت اختراع و نگارش 15 مقاله ملی و بین المللی ژورنالی وisi (موسسه اعتبارسنجی نشریات علمی) را در کارنامه دارد. برای آشنایی بیشتر با فعالیت های فریبا گرجی زاده در حوزه های گوناگون با وی گفت و گو کرده ایم که شرح آن را در ادامه می خوانید.
از چه زمانی فعالیت خود را در صنعت نفت آغاز کردید؟
حدود 11سال است در صنعت نفت مشغول به کار هستم و کار خود را از سال 1391در قسمت دبیرخانه و امور منشی گری آغاز کردم. مدارک مختلف دانشگاهی به دست آورده ام که می تواند در رتبه بندی شغلی من تاثیرگذار باشد، مدارکی همچون کارشناسی مهندسی کشاورزی، ارشد بیوتکنولوژی و ارشد مدیریت بازرگانی دارم و هم اکنون نیز مشغول تحصیل در رشته دکترای سیاست گذاری بازرگانی هستم؛ با وجود این در رتبه بندی سازمانی،عنوان تایپیست با مدرک سیکل برایم لحاظ شده است. معمولا برای انجام خدمت، من را به دفاتر پرکار منتقل می کنند، مدتی نیزبه عنوان مسئول واحد خبر در شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران فعال بوده ام.
نکته جالب توجه، موفقیت های بین المللی شما در زمینه اختراع است، در واقع توانسته اید از روزمرگی زندگی کارمندی رها و به یک مخترع در صنعت نفت تبدیل شوید.
در سال های فعالیت خود در زمینه کاری، تنها به چارچوب وظایفی که برای من تعریف شده بود، بسنده نکرده و به دنبال راهکارهایی مناسب برای بهبود شرایط درحوزه های نفت و طبیعت بودم و همین مساله سبب شد تا به همراه سجاد خدایاری(کارشناس ارشد مهندسی شیمی شاغل در واحد نمک زدایی شرکت بهره برداری نفت و گاز گچساران) دو اختراع را به مسابقات بین المللی مخترعین در کشور فرانسه و تایوان ارسال کنیم و 2 مدال نقره جهانی به دست آوریم. این دو اختراع شامل پکیج تصفیه هوا و دیگری یک پکیج نفتی شامل اسپول نفت (جلوگیری از یخ زدگی چاه ها و همچنین نشت نفت و گاز) می شد. نکته جالب توجه این است که پکیج تصفیه هوا این ویژگی را دارد تا در زمینه رفع آلودگی محیط نیز تاثیرگذار باشد. در دو دوره استارت آپ نیز حضور داشتیم که چند ایده را در آن مطرح کردیم از جمله این ایده ها می توان به فرآوری و ارزش افزایی بلوط اشاره کرد. این ایده با توجه به نابود شدن جنگل های بلوط بر پایه نگهداشت و استفاده بهینه از شاخ و برگ خشک شده این درختان شکل گرفته بود. به بیان دیگر سعی کردیم با استفاده از شاخ و برگ های خشک شده و دورریز درخت، ماده ای تولید کنیم که یک محصول نگهدارنده است و می تواند جایگزین مواد شیمیایی شود که در صنایع غذایی، بهداشت و درمان به کار می رود. البته این طرح همچنان در مرحله تست است و باید به نتیجه نهایی برسد. در یک مسابقه استارت آپ دیگر که در زمینه پساب نمک زدایی و بحث توسعه پایدار و محیط زیست در کشور برگزار شد، ایده هایی در زمینه رفع آلودگی های نفتی مطرح کردیم که خوشبختانه مورد استقبال قرار گرفت.
از بین اختراع ها و ایده های شما کدام یک به ثبت رسیده است و می تواند در صنعت نفت استفاده شود؟
7 ایده در حال طی مراحل ثبت و همه آنها مراحل داوری را پشت سر گذاشته است. نکته قابل توجه درباره این اختراعات این است که همه این گزینه ها کاربردی است و می تواند در نفت مورد استفاده قرار گیرد، به خصوص درموضوع تصفیه هوا در کارخانه ها، زیرا در بسیاری از کارخانه ها شرایط هوا به گونه ای است که نیروها به سختی می توانند در آن نفس بکشند و استفاده از این پکیج به خوبی می تواند مشکل تنفس رابرطرف کند.حتی پکیج اسپول نیزمی تواند درکاهش بارمالی شرکت های نفتی بسیار تاثیرگذارباشد. دراین زمینه با مدیران ارشد مناطق نفتی صحبت کرده و برای انجام و توسعه این پروژه ها درخواست حمایت مالی کرده ام که امیدوارم به نتیجه برسد. یادآوری می کنم تمام کارهایی که تا امروزانجام داده ام با همکاری آقای خدایاری، کارشناس ارشد مهندسی شیمی در واحد نمک زدایی شرکت نفت و گاز گچساران صورت گرفته است. در ابتدای فعالیت خود با رشته کشاورزی و بیوتکنولوژی نتوانستم در نفت کار کنم و روی پروژه هایی که دنبال می کردم، مانور دهم و به این نتیجه رسیدم که با این رشته نمی توانم در حوزه نفت فعالیت خاصی داشته باشم؛ از این رو تصمیم گرفتم در رشته مدیریت بازرگانی مالی تحصیل کنم، در این زمینه کارهای پژوهشی وآسیب شناسی در حوزه توانمندسازی زنان انجام دادم که 15مقاله بین المللی در این زمینه دارم؛ تاکید می کنم همیشه بر این باورهستم نباید خانم ها را دست کم گرفت، زیرا آنها توانمندی های بسیار دارند. از آنجا که کارمند رسمی شرکت نیستم، این امکان که از کتابخانه شرکت استفاده کنم، برایم وجود ندارد امیدوارم با توجه به علاقه مندی به تحقیق و پروژه های تحقیقاتی، شرایطی مهیا شود که بتوانم از این امکانات استفاده کنم.
آیا پروژه های پژوهشی دیگری در دستور کار دارید؟
یکی دیگر از مواردی که روی آن کار کردیم، بحث آلودگی شهری در مناطق نفتی، به خصوص در منطقه خوزستان است. شرایط جغرافیایی این منطقه به گونه ای است که شهروندان با گردوغبار و گرمای بسیار زیاد مواجه می شوند؛ از این رو تصمیم گرفتیم پکیج تصفیه هوا را طراحی کنیم. در زمینه توسعه پایدار و محیط زیست نیز در حال کار هستیم؛ پروژه هایی که ارتباطی مستقیم با صنعت نفت دارد. مسئله این است که برنامه و پروژه های بسیاری را می توانیم دنبال کنیم، اما مشکل اصلی، کمبود منابع مالی است و باید شرایط مالی مناسب را برای ادامه کار داشته باشیم. این در حالی است که مسابقات بین المللی در کشورهایی چون چین و آمریکا را پیش رو داریم که از جمله مسابقات مهم در این حوزه است.
در پایان اگر صحبتی دارید، بیان بفرمایید؟
از مسئولان برای ادامه فعالیت خود درخواست حمایت کرده ایم، اما تا این لحظه هنوز جوابی نگرفتم. هم اکنون پروژه پکیج تصفیه هوا آماده تولید و نیازمند سرمایه گذاراست که توجه و حمایت در این زمینه را می طلبد. بخش خصوصی در این زمینه به سختی اعتماد و استقبال می کند. اگر هم بخواهند همکاری کنند، می خواهند تمام تجهیزات و اطلاعات را در اختیارشان بگذاریم، این در حالی است که تجربه از دست دادن طرح را درهمکاری با بخش خصوصی داشته ام. حتی در بحث تصفیه آب نیز توانستیم طرحی با هزینه بسیار کم ارائه دهیم که متاسفانه از آن نیز استقبال نشده و امیدواریم نگاه حمایتی به اجرای چنین پروژه هایی بیشتر شود.