
صنعت پتروشیمی به دنبال تکمیل زنجیره ارزش و درآمد بیشتر است
زمینه سازی همه جانبه برای راه اندازی پارک های پتروشیمی
دولت سیزدهم و شرکت ملی صنایع پتروشیمی تلاش کرده است، ضمن برطرف کردن موانع و باز کردن مسیر برای ورود سرمایه گذاران، هلدینگ های بزرگ و شرکت های تولیدی پتروشیمی را به سمت سرمایه گذاری در پارک های پتروشیمی سوق دهد. این موضوع از این منظر اهمیت دارد که این مجموعه های بزرگ و برخوردار به عنوان ذینفعان و مجموعه های اجرایی، می توانند با احداث واحدهای پایین دستی و میان دستی، چرخه تولید محصولات مورد نظر خود را تکمیل و به این ترتیب سود بیشتری دریافت کنند. بر این اساس بوده که در سال گذشته جواد اوجی، وزیر نفت اعلام کرد که زمینه های لازم برای اجرای حداقل 13 پارک پتروشیمی در چهار استان کشور در دست اجرا قرار گرفته و یکی از مجموعه های اصلی که قول اجرای این پارک های پتروشیمی را به دولت داده، هلدینگ خلیج فارس است.
پیگیری احداث پارک های پتروشیمی
جواد اوجی، وزیر نفت در توضیح اهمیت احداث پارک های پتروشیمی، پیش از این گفته بود که با اجرای ۱۳ شهرک زنجیره پایین دستی پتروشیمی در نوار ساحلی خلیج فارس برای بیش از ۲۰ هزار نفر اشتغال ایجاد می شود. وزیر نفت با بیان اینکه تکمیل زنجیره ارزش از اولویت های وزارت نفت است، اظهار کرده است: بر همین اساس برنامه ریزی انجام شده است تا برای این ۷۰ درصد تکمیل زنجیره ارزش محقق شود و این مهم می تواند ایجاد ارزش افزوده، جلوگیری از خروج ارز، درآمدزایی بالاتر و اشتغالزایی را در پی داشته باشد.
وی همچنین با اشاره به شناسایی ۲۹ نقطه در کشور در چهار استان خوزستان، بوشهر، هرمزگان و سیستان و بلوچستان برای ایجاد پارک های پتروشیمی گفته است: ۱۳ منطقه نهایی شده و مطالعات آمایش سرزمینی و موضوع تحصیل زمین، امکان تأمین خوراک و فراهم بودن تأسیسات جانبی و دانش فنی در این انتخاب دخیل بوده است.
هوشنگ فلاحتیان، معاون برنامه ریزی وزیر نفت هم سال گذشته و پس از این اعلام وزیر نفت گفت: منابع مورد نیاز برای طرح احداث پارک های پتروشیمی در مرحله نخست یک میلیارد دلار تعیین شده است.
معاون برنامه ریزی وزیر نفت تصریح کرد: در قالب احداث پارک های پتروشیمی، اقلامی در زنجیره ارزش نفت و گاز تولید می شود که وجود آنها در همه بخش های صنعت و زندگی محسوس است. ساده بگویم، وقتی محصولات پتروشیمی در زنجیره ارزش قرار بگیرد، به این معناست که می توانیم قطعات مورد نیاز هواپیما، کشاورزی، اداری، پزشکی و... را بسازیم.
فلاحتیان تصریح کرد: طبق تاکید معاون اول رئیس جمهوری، مرحله نخست احداث پارک های پتروشیمی در یک زمانبندی کوتاه و در همین دولت به بهره برداری می رسد و برای مرحله نخست اجرای این طرح، یک میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز است که مقرر شده از سوی شرکت صنایع پتروشیمی خلیج فارس (هلدینگ خلیج فارس) تأمین شود.
هلدینگ خلیج فارس هم به عنوان یکی از بزرگ ترین مجموعه های پتروشیمی از چند سال قبل تاکنون به دنبال احداث پارک های پتروشیمی و تکمیل زنجیره ارزش محصولات درون مجتمعی خود بوده و حالا این هلدینگ به عنوان حامی مالی و اجراکننده تعدادی از پارک ها در پیشانی این هدف بزرگ قرار گرفته است.
عبدالعلی علی عسکری، مدیرعامل هلدینگ خلیج فارس هم پیشتر گفته بود: در صورت توسعه پارک های پتروشیمی و صنایع تکمیلی آن، درآمد ایران از محل محصولات پتروشیمیایی، ده ها میلیارد دلار افزایش می یابد. وی با اشاره به محل های در نظر گرفته شده برای احداث پارک های پتروشیمی که زیرساخت های لازم برای آغاز به کار را دارند، تصریح کرد: از میان ۷۰۰ طرح امکان سنجی شده برای اجرا در پارک های پتروشیمی، هم اکنون ۹۰ طرح تأیید شده و در حال مطالعات نهایی و تأیید بانک ها برای سرمایه گذاری و اجرا هستند.
جاسک، گزینه اصلی هرمزگان
در مدتی که مجموعه های بالادستی صنعت پتروشیمی به دنبال ایجاد زمینه های لازم احداث پارک های پتروشیمی بوده اند، مدیریت توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی هم به دنبال مسیرهای جدید برای احداث پارک های پتروشیمی بوده و به این نتیجه رسیده اند که ساخت پارک های پتروشیمی با استفاده از ظرفیت شهرک های صنعتی می تواند شتاب گیرد و به همین دلیل در این مدت بازدیدها و تفاهم هایی بین هلدینگ خلیج فارس و این شهرک های صنعتی انجام شده است.
عباس غلامی، مدیر توسعه صنایع پایین دستی پتروشیمی با اشاره به تفاهمنامه هایی که با مدیران عامل شرکت های شهرک های صنعتی استان های جنوبی داشته اند، گفته است: ایجاد شهرک تخصصی خصوصی در زمینه صنایع تکمیلی به دلیل طی فرایندهای سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی، بسیار زمان بر است. همچنین تملک زمین در بحث ایجاد شهرک های تخصصی پتروشیمی، سخت ترین و زمان برترین مورد است. به همین دلیل استفاده از ظرفیت ها و بسترهای آماده شهرک های صنعتی با توجه به نیاز سرمایه گذاران پارک های پتروشیمی، توسعه صنایع تکمیلی را سرعت می بخشد؛ زیرا مجوزهای لازم از پیش دریافت شده است. در همین خصوص، سیدامیر امیری زاد، مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان هرمزگان نیز در گفت وگو با «مشعل» با اشاره به مذاکرات و بازدیدهای فشرده ای که در ماه های اخیر از سوی سرمایه گذاران، بخصوص هلدینگ خلیج فارس در استان صورت گرفته، گفت: هلدینگ خلیج فارس مراجعه و بازدیدهایی در استان و شهرک های صنعتی داشته اند و اظهار تمایل برای فعالیت در قالب صنایع شوینده و صنایع پایین دست و تکمیلی پتروشیمی داشته اند.
وی افزود: هلدینگ خلیج فارس تاکنون بازدیدهایی را در شرق استان و در شهرک های صنعتی شهرستان میناب داشته است. شهرک صنعتی این شهرستان با مساحت 165 هکتار دارای آب، برق، گاز و زیرساخت های لازم برای حمل و نقل است؛ البته کاربری این شهرک برای همه صنایع و عمومی است؛ اما با توجه به تمایل هلدینگ خلیج فارس به ایجاد صنایع تولیدی شوینده، بخشی از آن برای شوینده ها و محصولات پتروشیمیایی اختصاص می یابد.
امیری زاد با اشاره به تمایل هلدینگ خلیج فارس برای توسعه صنایع پایین دست پتروشیمی در شهرک صنعتی جاسک گفت: وسعت این شهرک صنعتی دو هزار هکتار است؛ اما یکهزار هکتار آن خالی است و آمادگی استقرار صنایع جدید را دارد. وی با تاکید بر اینکه شهرک صنعتی جاسک در زمره 13 مکان تعیین شده از سوی وزیر نفت است، گفت: احداث این شهرک پتروشیمیایی در حد مذاکره و تفاهم بوده و هنوز مجوزی برای آن صادر نشده و قرار است تفاهمی برای اجرایی شدن آن تهیه شود؛ البته دو مکان دیگر برای ایجاد شهرک(پارک) پتروشیمی در استان هرمزگان و در شهرستان بندرلنگه وجود دارد که هنوز زیرساخت و مجوزهای لازم برای آن تهیه نشده است.
توزیع متوازن در همه نقاط بوشهر
سید حسین حسینی، مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان بوشهر هم در گفت وگو با «مشعل» با اشاره به فرصت مهمی که در شمال استان بوشهر برای ایجاد منطقه ویژه اقتصادی دیلم وجود دارد، گفت: این منطقه ویژه 3900 هکتار مساحت دارد و بخش قابل توجهی از آن برای صنایع نفت، گاز و پتروشیمی پیش بینی شده است. مطالعات ارزیابی آن در بخش های مختلف، بخصوص ارزیابی زیست محیطی انجام شده و برای بیش از 2 هزار هکتار از کل فضا تاییدیه سازمان محیط زیست را دریافت کرده ایم. وی با اشاره به اخذ موافقت وزارت نیرو برای برداشت آب از دریا و اخذ مجوز خوراک شامل 20 میلیون مترمکعب گاز گفت: امور مرتبط با زیرساخت های اولیه انجام شده و در حال دیوارکشی هستیم و در سال 1402 پروانه بهره برداری از سوی دبیرخانه شورای عالی مناطق آزاد صادر شده و می توانیم این منطقه اقتصادی را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهیم.
حسینی، همچنین دو شهرک صنعتی در شهرستان های دیر و تنگستان را محل مناسبی برای سرمایه گذاران همه صنایع از جمله پایین دست پتروشیمی عنوان کرد و افزود: زیرساخت های لازم در این دو شهرک صنعتی فراهم شده و آماده واگذاری به سرمایه گذاران است. در کنار این دو شهرک تخصصی متانول هم در شهرستان دیر و در نزدیکی دو واحد متانول کاوه و سیراف انرژی در دست اجراست. شهرک متانول 150 هکتار مساحت دارد که در کارگروه امور زیربنایی دولت، مطرح و موافقت های لازم را دریافت کرده و بزودی به شهرک تخصصی متانول تبدیل خواهد شد.
مدیرعامل شرکت شهرک های صنعتی استان بوشهر با تاکید بر اینکه حداقل چهار مورد از 13پارک (شهرک) پتروشیمیایی که وزیر نفت قول اجرای آن را داده، در استان بوشهر اجرا خواهد شد، گفت: میزان اعتبارات، به پروژه های پیشنهادی بستگی دارد؛ اما در منطقه ویژه اقتصادی شمال بوشهر (دیلم) حدود 200 میلیارد تومان زیرساخت تا پایان 1401 فراهم شده یا اعتبار آن اختصاص یافته که بخشی از این اعتبار، مربوط به سفر رئیس جمهور به این استان بوده، ضمن اینکه برای تامین برق مناطق آزاد و پارک ها نیز 130 مگاوات برق از سوی توانیر اختصاص یافته که بزودی اجرا می شود.
حسینی با تاکید بر اینکه در سال های اخیر در استان بوشهر توسعه متوازنی صورت نگرفته و تنها شهرستان های عسلویه، کنگان و دیر در جنوب استان، سهم قابل توجهی از صنایع را داشته اند، گفت: در نقاط میانی و شمال استان، محرومیت زیادی وجود دارد و لازم است که بخشی از صنایع جدید توزیع شود و پیش بینی می شود با فعال شدن منطقه ویژه اقتصادی شمال استان در شهرستان دیلم، 10 هزار نفر فرصت شغلی جدید ایجاد شود.
وی با اعلام اینکه خطوط سراسری ششم و نهم از 17 کیلومتری مناطق ویژه شمال استان بوشهر عبور می کند و به همین دلیل نگرانی از بابت خوراک این مناطق ویژه و پارک های پتروشیمی وجود ندارد، افزود: مساله مهم برای حضور اولیه سرمایه گذاران، ایجاد و تامین زیرساخت های آب، برق و انرژی، جاده ها و تامین خوراک است تا انگیزه حضور بیشتر شود.
در عین حال، استان بوشهر با توجه به داشتن 900 کیلومتر مرز آبی، امکان دسترسی به بازارهای صادراتی را هم دارد.
به نظر می رسد، شکل گیری پارک های پتروشیمی وارد فاز جدیدی شده و با توجه به ورود و توجه ویژه یکی از بزرگ ترین هلدینگ های پتروشیمیایی کشور، یعنی هلدینگ خلیج فارس، این روند با سرعت و حساسیت مناسبی پیش می رود و بزودی شاهد خبرهای امیدوارکننده ای در این مسیر خواهیم بود.