گزارشی از نقش شرکت های دانش بنیان در فعالیت های پالایشی
همسو با مهار تورم و رشد تولید
شرکت های دانش بنیان موتور محرک تولید هستند و با توجه به قابلیت هایی که طی سال های اخیر کسب کرده اند، در تحقق شعار «مهار تورم، رشد تولید» و کاهش واردات و افزایش تولید در کشور نقشی بسزا داشته اند. این شرکت ها از یک سو می توانند در بهبود مهار تورم راهگشا باشند و از دیگر سو نشان داده اند که توانمندی در آنها آنقدر افزایش یافته است که توجه صنایع مختلف را برای ساخت و تامین اقلام مورد نیاز خود جلب کرده اند، به طوری که می توانند بر آنها تکیه کنند و از دانش آنها برای نیل به اهداف کلان خود بهره مند شوند. در این میان، پالایشگاه های نفت کشور نیز از این ظرفیت به بار نشسته درکشور به منظور تحقق اهداف و برنامه های خود بی بهره نمانده و ازاین قابلیت بالقوه، به منظور به روز رسانی صنعت پالایش و تامین و تولید قطعات مورد نیاز خود در این حوزه بهره گرفته اند و به توفیقاتی همچون ساخت کاتالیست، کک اسفنجی و . . . دست یافته اند. با توجه به اهمیت این موضوع، خبرنگار«مشعل» گزارشی از بهره مندی پالایشگاه های کشور از توانمندی شرکت های دانش بنیان تهیه کرده است که در ادامه می آید.
فعالیت ها و آینده صنعت نفت در کشور را می توان با استفاده از توان شرکت های دانش بنیان و فناور به سمت اقتصادی تر شدن پیش برد و تا حد امکان از هدررفت منابع کشور و خام فروشی جلوگیری کرد. مصداق بارز آن، افتتاح بخش نخست فاز ۲ طرح توسعه و تثبیت ظرفیت پالایشگاه آبادان است که روزهای پایانی سال گذشته از سوی رئیس جمهوری به بهره برداری رسید.
طراحی، ساخت و نصب بزرگترین واحد تقطیر در اتمسفر به ظرفیت 210 هزار بشکه در روز و واحد تقطیر در خلأ به ظرفیت 100 هزار بشکه در روز در منطقه غرب آسیا، طراحی ، ساخت و نصب بزرگترین هیدروکراکر (شکست کاتالیستی هیدروژنی) در منطقه غرب آسیا با ظرفیت بیش از 42 هزار بشکه در روز، طراحی، ساخت، حمل و نصب یکپارچه بزرگترین کوره هیدروژن در منطقه غرب آسیا به وزن 1500 تن، طراحی، ساخت و نصب بلندترین مشعل های پالایشگاهی کشور به ارتفاع 120 و 125 متر و طراحی، ساخت و نصب بزرگترین واحد تصفیه هیدروژنی نفتا به ظرفیت 65 هزار بشکه در روز از ویژگی های این پروژه به شمار می روند.
ضمن آنکه همسو با بومی سازی دانش و خوداتکایی، سیستم جرقه زن فلر اسیدی و هیدروکربنی فاز 3 به ابتکار مسؤول برق منطقه 3 شرکت پالایش نفت آبادان در پالایشگاه آبادان طراحی، ساخته و نصب شد.
اختراع این سیستم که با هدف بومی سازی و رفع مشکل سیستم روشن کننده مشعل پالایش منطقه 3 بوده و قابل تعمیم به دیگر مشعل های مجموعه نفت است، در پی نبود سیستم جرقه زن در بازار داخلی و انحصار تولید آن در یک شرکت انگلیسی از سوی صنعتگران آبادانی و با استفاده از ادوات داخلی پالایشگاه آبادان رقم خورد.
هزینه تولید این سیستم جرقه زن جدید و بومی که پس از چند بار امتحان به بهره برداری موفقیت آمیز رسید، یک بیستم نمونه خارجی است.
ساده سازی سیستم جرقه زنی، افزودن زمان سنج برای روشن و خاموش شدن سیستم که نبود آن منجر به آسیب به سیستم می شود و همچنین تامین قطعات از بازار داخلی و کاهش هزینه تولید و نگهداری، از امتیازات این سیستم بومی سازی شده در مقایسه با نمونه خارجی است.
خرداد ماه؛ کلنگ زنی نیروگاه خورشیدی
هلدینگ پتروپالایش اصفهان، یکی دیگر از شرکت های پالایشی است که تحقق شعار «مهار تورم، رشد تولید» را همانند سال های گذشته در دستور کار دارد و از توان شرکت های دانش بنیان بهره منده شده و خرداد ماه امسال مراسم کلنگ زنی نیروگاه خورشیدی انجام خواهد شد.
مدیرعامل هلدینگ پتروپالایش اصفهان می گوید: باید توجه داشت که شرکت مشعل پویا در ابتدا، نیروگاه ۵۰ مگاواتی را راه اندازی می کند و به فناوری ساخت سلول های خورشیدی دست می یابد و پس از آن به مرور این نیروگاه تکمیل می شود.
محسن قدیری، زمان بهره برداری از نیروگاه خورشیدی ۲۰۰ مگاواتی هلدینگ پتروپالایش اصفهان را پایان سال ۱۴۰۳ بیان می کند و می افزاید: بر اساس برنامه ریزی صورت گرفته، قرار است شرکت مشعل پویا طی ۱۲ سال این نیروگاه را تا تولید یک هزار مگاوات برق توسعه دهد که این میزان برق، معادل نیروگاه بوشهر خواهد بود. ضمن آنکه با راه اندازی دو نیروگاه خورشیدی یک هزار مگاواتی از سوی هلدینگ پتروپالایش اصفهان و فولاد مبارکه عقب افتادگی کشور در بحث انرژی های تجدید پذیر جبران خواهد شد.
سرمایه گذاری 2/2 میلیارد یورویی
پالایشگاه بندرعباس نیز در بهره مندی از توان شرکت های دانش بنیان پیشگام بوده و در این مسیر، تولید کک اسفنجی و روغن های پایه گروه 2 و 3 را در دستور کار قرار داده است. هاشم نامور، مدیرعامل این پالایشگاه می گوید: طرح ارتقای کیفیت محصولات سنگین و کاهش تولید نفت کوره با محوریت تولید کک اسفنجی از طرح های عظیم اقتصادی، ملی، پیشران، زیرساختی، روزآمد و مبتنی بر آینده نگری است که با تغییر الگو و طراحی فرایندهای جدید پالایشی برای تولید 300 هزار تن در سال کک اسفنجی مورد نیاز صنایع آلومینیوم سازی کشور در پالایشگاه نفت بندرعباس در دست اجراست.
به گفته او، با اجرا و بهره برداری از طرح ملی ارتقای کیفیت محصولات سنگین که با طراحی الگوی پالایشی جدید و تلفیق دانش و تجربه در همکاری با پژوهشگاه صنعت نفت در بومی سازی دانش تولید کک اسفنجی به دست آمد، ایران جزو شش کشور صاحب دانش فنی در این زمینه است.
این طرح علاوه بر تولید کک اسفنجی و روغن های پایه گروه 2 و 3 و بی نیاز شدن کشور از واردات این محصولات، موجب تنوع در سبد محصولات این شرکت از جمله تولید فراورده های مورد نیاز صنایع پتروشیمی مانند پروپیلن و تبدیل پالایشگاه نفت بندرعباس به پتروپالایشگاه می شود.
برای اجرای این پروژه در حدود 2/2 میلیارد یورو سرمایه گذاری و 42 ماه زمان در نظر گرفته شده است. پیشگیری از خروج ارز از کشور، قطع وابستگی و خنثی سازی تحریم ها، ارتقای سطح دانش و تجربه نیروی انسانی، ایجاد روحیه اعتماد به نفس و خودباوری نسبت به توان و تولید داخل، کاهش میزان نفت کوره تولیدی و افزایش تولید فراورده های با ارزش افزوده بیشتر و سازگار با محیط زیست و همچنین افزایش بهره وری و بهبود عملکرد اقتصادی و اشتغالزایی برای حدود 8 هزار نفر در زمان اجرای پروژه و 3 هزار نفر پس از اجرا و در زمان بهره برداری، از مهم ترین دستاورد های این پروژه ملی به شمار می رود.