افزایش ظرفیت پتروپالایشی با توجه به تحریم پذیری صادرات نفت خام، بازارهای رو به گسترش مواد پتروشیمی و افزایش تقاضای داخلی برای سوخت به ویژه بنزین، کاملا ضروری خواهد بود. 13 طرح پتروپالایشگاهی دارای مجوز اولیه با خوراک نفت خام و میعانات گازی در کشور وجود دارد که با توجه به محدودیت های موجود و بر اساس معیارهای مختلف ازجمله «نوع فرآورده های تولیدی»، «قرارداد خوراک»، «دارا بودن زمین»، «ظرفیت تولید»، «سرمایه گذار»، «رویکرد توسعه مکران»، «تأمین امنیت سوخت کشور»، «دسترسی بهتر و کم هزینه تر به مبادی صادرات»، «درصد پیشرفت پروژه»، «تأمین پایدار و کم هزینه تر به خوراک و یوتیلیتی» و «محل احداث طرح با توجه به الزامات آمایش سرزمینی»، تنها 3 طرح پتروپالایشگاهی شهید سلیمانی، مروارید مکران و مهر خلیج فارس به عنوان پروژه های منتخب در طرح ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی تعیین شده است.
نقش راهبردی شرکت های پالایشی
پالایشگاه ها در زمره واحدهای تولیدی هستند که با تبدیل نفت خام به فرآورده های نفتی ازجمله بنزین، نفتگاز (گازوییل)، نفت سفید، نفت کوره (مازوت) و ال پی جی (گاز مایع) نقش بسیار مهمی در اقتصاد کشور دارند. این بخش در یک سال گذشته با بهره گیری از ظرفیت هایی همچون پالایشگاه اصفهان، پالایشگاه امام خمینی(ره)، پالایشگاه بندرعباس، پالایشگاه آبادان و پالایشگاه ستاره خلیج فارس به طور شبانه روزی فعالیت کرده تا چرخ بخش هایی که نیازمند تولیدات آنها هستند از حرکت بازنایستد.
پالایشگاه آبادان: خودکفایی در تولید نیتروژن
افزون بر طرح های پتروپالایشی که از محورهای مهم دولت سیزدهم به شمار می رود، پالایشگاه های نفت کشور به دستاوردهای قابل توجهی دست یافته اند؛ به گونه ای که با توان مهندسان داخلی توانسته اند قطعات مورد نیاز خود را تامین کنند. یکی از این پالایشگاه ها، آبادان است که توانسته واحد آزمایشگاه این پالایشگاه را با تکیه بر توان و دانش نیروهای متخصص خود، تعمیر کند و با به روزسازی قطعات الکترونیکی آزمایشگاهی از رده خارج شده، سود تقریبی 10 میلیارد و 50 میلیون تومانی را به ثبت برساند. همچنین این پالایشگاه با راه اندازی کمپرسور واحد 100 که به دلیل تحریم های ظالمانه و مشکلات فرایندی با 8 سال وقفه مواجه شده بود، به دست توانمند متخصصان داخلی و با تکیه بر دانش کارکنان جهادگر پتروشیمی و پالایشگاه آبادان در مسیر تولید و توسعه اشتغال منطقه، با رفع موانع موجود به مرحله راه اندازی رسیده است. از دیگر دستاوردهای درخشان پالایشگاه آبادان می توان به خودکفایی این پالایشگاه در زمینه تولید نیتروژن و تعمیر حساس ترین قطعه سیستم کنترل اشاره کرد که گامی در مسیر قطع وابستگی به شرکت های خارجی محسوب می شود. این پالایشگاه اقدام به راه اندازی دستگاه 5000 Analytic jean muli EA برای واحدهایی مانند واحدهای تبدیل کاتالیستی کرده است که دقت بالایی در اندازه گیری دارد، ضمن آنکه ساخت پروژه پارک محله ای در محوطه دریاچه منطقه فیه، همسو با مسئولیت اجتماعی، از دیگر دستاوردهای این پالایشگاه از آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون است. این پروژه، پس از بررسی، برنامه ریزی ها و جلسات متعدد کارشناسی از سوی بخش های مختلف و با استفاده از ظرفیت های موجود پالایشگاه به مرحله عملیاتی رسیده است. صدور مجوز خرید خودروهای مورد نیاز با امضای معاون اول رئیس جمهوری نیز از گام های برداشته شده پالایشگاه آبادان در مسیر توسعه است. هیئت وزیران در جلسه مورخ اول تیر ۱۴۰۱،با پیشنهاد وزارت نفت مبنی بر صدور مجوز برای خرید70 خودروی وانت دو دیفرانسیل تولید داخل از سوی شرکت پالایش نفت آبادان از محل اعتبارات مصوب مربوط و با رعایت سایر قوانین و مقررات موافقت کرد. شرکت پالایش نفت آبادان در محدوده تاسیسات آبادان و بندر صادراتی ماهشهر با تنظیم و اجرای یک برنامه دقیق و منسجم و با استفاده از توانمندی و تجربه کارکنان کوشا و ساعی خود در رده های مختلف سازمانی، طی اقدامی شایسته، موفق به تجدید اعتبار گواهینامه های بین المللی سیستم های مدیریتی جاری خود شد.
پالایشگاه شازند؛ ساخت کارت های اطفای حریق
پالایشگاه امام خمینی(ره) شازند نیز در مسیر توسعه گام های مهمی برداشته که عملیات تعویض و برنامه نویسی cpu کنترل دور پمپ های تجهیزات مورد نیاز در برخی واحدهای این پالایشگاه از آن جمله است. این پالایشگاه همچنین در مسیر توسعه و آبادانی خود طی یک سال گذشته، گام های موثری برداشته و با وجود مشکلات در حوزه ابزار دقیق، واحد پشتیبانی ساخت داخل این شرکت از طریق شرکت های دانش بنیان موفق به ساخت قطعات D.C.S برند یوکوگاوا، بریرهای برند اشتال آلمان، کارت های اطفای حریق، دتیکتور، طراحی و ساخت سیستم کنترل سرعت توربین مدل VIKING 25، انواع ترموکوپل، ترموول، فن پوزیشنر، کنترل ولو، لول سنج مخازن و… شده که این فرایند ادامه دارد از دیگر گام های برداشته شده در پالایشگاه شازند می توان به طراحی و ساخت یک دستگاه ساده کاهش مدت زمان راه اندازی مجدد کاک ولو از چهار روز به نیم ساعت اشاره کرد. پالایشگاه امام خمینی شازند از سال ۱۳۸۶ تا پایان سال ۱۴۰۰، با بومی سازی ۱۳ هزار و ۵۹۵ قطعه مورد نیاز خود، موفق به جلوگیری از خروج ۵۳ میلیون یورو و ارز از کشور شده است. این بومی سازی ضمن اشتغالزایی در استان مرکزی و کشور، موجب توانمندی تولیدکنندگان داخلی و ایجاد دانش فنی در زمینه تولید قطعات مختلف مورد نیاز شده و هم اکنون با بیش از ۲۰۰ شرکت سازنده داخلی به منظور تأمین قطعات در ارتباط است.
پالایشگاه اصفهان؛ سودآورترین شرکت پالایشی
پالایشگاه اصفهان از دیگر پالایشگاه های کشور به شمار می رود که توانسته است با تکیه بر توان خود، علاوه بر پالایش نفت به مسیر پتروپالایشی نیز وارد و برای نخستین بار به عنوان سودآورترین شرکت پالایشی بورسی کشور معرفی شود، همچنین این پالایشگاه در 9 ماه سال ۱۴۰۱ موفق به کسب ۲۶ هزار میلیارد تومان سود خالص شده است و در رتبه دوم پتروپالایشی بعد از پالایشگاه تبریز قرار دارد. این پالایشگاه همچنین توانسته است مدرن سازی فرایندهای عملیات انبارهای خود را آغاز کند که یکپارچه سازی همه فرایندهای خرید از مرحله ثبت تقاضا، ارزیابی منابع، بررسی فنی تقاضا، بررسی مالی، عملیات کنترل مورد نیاز و در نهایت انبارداری، از اهداف اجرای این طرح بود.همچنین پالایشگاه اصفهان برای نخستین بار در کشور موفق به طراحی و بازسازی دو دستگاه آزمایشگاهی شده است، ضمن آنکه از آغاز به کار دولت سیزدهم تاکنون، مدل اقتصادی تولید با هدف افزایش سودآوری و تنوع سبد محصولات، مطابق با استانداردهای روز، در شرکت پالایش نفت اصفهان تکمیل و عملیاتی شده است. این شرکت در مسیر بهینه سازی نیز اقدام های قابل توجهی انجام داده که به این منظور از نرم افزار بهینه سازی اقتصادی با عنوان ASPEN PIMS که در مجموعه های فرایندی مانند صنایع پالایشی و پتروشیمی بسیار معتبر بوده، استفاده کرده است. در این نرم افزار، بعد از ورود اطلاعات، مدل اقتصادی اجرا و نتیجه آن، به صورت یک گزارش ارائه می شود و در نهایت گزارش موصوف پس از تجزیه و تحلیل مبنای برنامه ریزی و اجرا قرار می گیرد. در آینده نزدیک با به کارگیری این مدل اقتصادی در پروژه پالایشگاه جنوبی، شاهد نتایج مطلوبی در پالایشگاه اصفهان خواهیم بود. همچنین این پالایشگاه رکورد سودآوری ۱۳ هزار میلیارد تومانی در بهار امسال را از آن خود کرده است. رابطه قیمت نفت خام و محصولات نفتی، یکی از دلایل این اتفاق ارزشمند بوده که البته این مهم، رشد خالص آماری شرکت های دیگر پالایشی را در پی داشته است. در این مسیر اهدافی همچون افزایش فرآورده های با ارزش افزوده بالا و دستیابی به رکوردهای جدید در اهداف مالی و راهبردی شرکت به ثمر نشسته، همچنین زمینه حرکت رو به رشد و تأمین متوازن ذی نفعان فراهم شده است.از ابتدای امسال و در پی بازنگری ساختار سازمانی و دستور مدیرعامل شرکت پالایش نفت اصفهان مبنی بر ایجاد اداره کنترل بر مبادلات مواد نفتی، دقت اندازه گیری فرآورده های نفتی و پایش سامانه های اندازه گیری بسیار افزایش یافته است.
پالایشگاه بندرعباس: قطع وابستگی به کشورهای خارجی
شرکت پالایش نفت بندرعباس همسو با منویات مقام معظم رهبری و با تکیه بر دانش مهندسان داخلی، یکی از پیچیده ترین و تخصصی ترین طرح های توسعه ای برای ارتقای محصولات سنگین با محوریت تولید کک اسفنجی را در دستور کار دارد که علاوه بر کک و فرآورده های با ارزش افزوده بیشتر، تولید محصولات نفتا و پروپیلن به عنوان خوراک صنایع پتروشیمی را موجب خواهد شد.دستاوردهای پروژه ارتقای کیفیت محصولات سنگین، کاهش میزان نفت کوره و استمرار تولید، تأمین کک اسفنجی مورد نیاز صنایع آلومینیوم سازی کشور، قطع وابستگی به خارج از کشور، بومی سازی دانش فنی لازم که تا پیش از این تنها در اختیار آمریکا و فرانسه بود، جلوگیری از خروج ارز، بی اثر سازی تحریم ها و حفاظت و صیانت از محیط زیست، حمایت از سازندگان داخلی و ایجاد اشتغال، از نتایج اجرای این پروژه ملی است.
صدور خدمات فنی مهندسی به پالایشگاه های فراسرزمینی
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران علاوه بر توسعه شرکت های پالایشی اقدام به صدور خدمات فنی مهندسی خود به پالایشگاه های فراسرزمینی کرده است که از آن جمله می توان به انعقاد قرارداد 110میلیون یورویی بازسازی و راه اندازی پالایشگاه 140 هزار بشکه ای ونزوئلا و تفاهم نامه مطالعات فنی و مهندسی احداث پالایشگاه های جدید و توسعه پالایشگاه های موجود در کشورهای حوزه کارائیب اشاره کرد.
دستاوردها در حوزه احیای محیط زیست
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران توانسته نسبت به سال گذشته افزایش 20 هکتاری فضای سبز را داشته و در میانگین درصد فضای سبز به فضای سبز صنعتی در پالایش و پخش به حدود 41 درصد رسیده است. همچنین این شرکت توانسته است میزان پسماندهای خطرناک و غیر خطرناک تولیدی در سطح پالایش و پخش را با استقرار فرایند مدیریت پسماند 58 درصد برساند. تصفیه کامل 20 میلیون مترمکعب از حدود 53 میلیون مترمکعب پساب تولیدی صنعت پالایش و پخش با تایید سازمان محیط زیست کشور، از دیگر دستاوردهای این شرکت به شمار می رود. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در زمینه مدیریت کنترل آلودگی هوا، مدیریت پساب و کنترل آلودگی خاک و آب زیرزمینی گام های قابل توجهی برداشته است؛ به گونه ای که در زمینه مدیریت کنترل آلودگی هوا توانسته است به تحقق 88 درصدی استانداردهای هوای محیطی و 98 درصدی استانداردهای منابع ثابت و دودکش ها دست یابد. در زمینه مدیریت پساب نیز تحقق 93 درصدی استانداردهای پساب و 80 درصدی پیشرفت پروژه های پایش آنلاین را از آن خود کرده است. همچنین در کنترل آلودگی خاک و آب زیرزمینی شاهد 90 درصد پالایش پارامترهای خاک، 99 درصد پایش پارامترهای زیرزمینی، 94 درصد رعایت استانداردهای خاک و 86 درصد رعایت استانداردهای آب زیرزمینی هستیم.