پالایش و پخش در قالب یک ساله
سودمحوری به جای سوخت محوری
مشعل: با نزدیک شدن به سال نو و نوروز باستانی، سالی می رود و سالی دیگر از راه می رسد و در این گذر است که مجموعه فعالیت هایی انجام و به کارنامه و عملکرد بدل می شوند. دولت و دستگاه های اجرایی زیرمجموعه آن ازجمله وزارت نفت نیز در سال 1401 با مشخص کردن برنامه ها و پیشبرد اهداف، کارنامه ای را رقم زدند؛ با راهبری این وزارتخانه راهبردی در شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران، گام های قابل توجهی در حوزه تولید و تامین سوخت و انواع فرآورده نفتی در کشور برداشته شد که اجرای طرح های راهبردی و تغییر مسیر از سوخت محوری به سودمحوری با پالایش روزانه 2 میلیون و 286 هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی و تولید روزانه 112 میلیون لیتر گازوییل و تولید روزانه 104 میلیون لیتر بنزین با افزایش 8 درصدی نسبت به سال قبل، از آن جمله است.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران در تامین سوخت به 95 نیروگاه تولید برق و انرژی به میزان 18 میلیارد و 600 میلیون لیتر دریک سال اخیر به منظور جلوگیری از خاموشی های گسترده در کشور و ممیزی انرژی تاسیسات پالایشی و صرفه جویی460میلیون دلاری پیشتاز بوده است.این شرکت همچنین امضاهای طلایی را در ارتباط با اعطای مجوزها از جمله مجوز احداث مجاری عرضه از طریق برقراری سیستم و اتصال به درگاه ملی مجوزها حذف کرده است.
با توجه به اقدام های انجام شده در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران، خبرنگار «مشعل» گزارشی فهرست وار که به فعالیت های این شرکت و برخی شرکت های پالایش نفت اشاره دارد، تهیه کرده است که در ادامه می خوانید.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران به عنوان یک شرکت مادر تخصصی طی یک سال گذشته در فهرست سازمان های توسعه ای قرار گرفته است. این شرکت با کسب رتبه نخست در سطح وزارت نفت از جایگاه 37 به جایگاه پنجم در میان 110 دستگاه اجرایی کشور دست پیدا کرده است. از دیگر دستاوردهای این شرکت می توان به موفقیت در حل وفصل پرونده های مالیاتی به مبلغ 368 هزار میلیارد ریال، افزایش سودآوری مجموعه شرکت ملی پالایش و پخش به مبلغ 86 هزار میلیارد ریال(45 درصد رشد) و تامین منابع سازمان هدفمندسازی یارانه ها به ارزش 110 میلیارد تومان اشاره کرد. اجرای تکلیف قانونی تمرکز وجوه حاصل از فروش فرآورده های نفتی به حساب خزانه داری کل کشور نزد بانک مرکزی، از دیگر دستاوردهای این شرکت به شمار می رود.
تبدیل وضعیت ایثارگران
تبدیل وضعیت ایثارگران در دستگاه های دولتی براساس مصوبات مجلس، تکلیف مهمی برای دستگاه های اجرایی و وزارتخانه ها از جمله وزارت نفت به شمار می آید. پیرو این تکلیف، چهار شرکت اصلی این وزارتخانه از جمله شرکت ملی پالایش و پخش مکلف شدند تا بسترهای لازم برای عملیاتی کردن بند «و» و بند «د» با هدف تبدیل وضعیت ایثارگران، آماده شوند و در این مسیر حرکت کنند. بر همین اساس، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران طی یک سال گذشته تبدیل وضعیت ایثارگران رسمی را به استناد بند (و) و بند (د) قانون بودجه دستور کار داده است. براساس این دو بند قانونی، 4هزار و 425 نفر جذب شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران می شوند. با توجه به اقدام های انجام شده در این شرکت، تاکنون براساس بند (و) 964 نفر و براساس بند (د) نیز از 3 هزار و 461 نفر،یک هزار و 323 تبدیل وضعیت شده اند و 2 هزار و 128 نفر نیز در مراحل مختلف برای طی این روند قرار دارند.
حمایت از شرکت های دانش بنیان
سال 1401 از سوی رهبر معظم انقلاب، سال «تولید، دانش بنیان و اشتغال آفرین» نامگذاری شد. با توجه به چندوجهی بودن این شعار ارزشمند، دستگاه های دولتی نیز در بخش های ستادی و عملیاتی خود برنامه ها و فعالیت هایی را به منظور تحقق آن در دستور کار قرار دادند. شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی که شرکتی مادر تخصصی در وزارت نفت به شمار می آید، از این قاعده مستثنی نماند و سوار بر این موج، به منظور تعامل هرچه بیشتر با شرکت های دانش بنیان در جهت پیشبرد اهداف عالیه، تلاش های بسیار انجام داد. این شرکت با نگاه حمایتی از حمایت از شرکت های دانش بنیان و استفاده از توانمندی آنها که همواره مورد تاکید و تائید در دولت سیزدهم بوده و هست، تعامل های بسیاری را با شرکت های دانش بنیان در دستور کار قرار داده که انعقاد تفاهم نامه های پژوهشی با پنج شرکت دانش بنیان جهت هوشمندسازی، ساخت ربات ها، تجهیزات سامانه هوشمند، حمایت از تولید برج های نور و تجهیزات کارت خوان سامانه هوشمند سوخت، مصداق های عینی آن هستند. از دیگر حمایت های این شرکت می توان به امضای تفاهم نامه با 17 شرکت توانمند دانش بنیان به ارزش 75 میلیون دلار و رونمایی از دستگاه سولفورزدایی از مازوت و سوخت امولسیونی و دستگاه جداسازی روغن از پساب در جهت کاهش آلایندگی محیط زیست و جلوگیری از آلودگی هوا اشاره کرد.
توسعه زیرساختی شرکت های پالایشی
در حوزه پالایشگاهی، شرکت های پالایشی در امر توسعه زیرساخت ها گام های قابل توجهی برداشته اند که رشد 6درصدی پالایش نفت خام و میعانات گازی، افزایش 23 درصدی تامین و توزیع سوخت خودروها به نسبت افزایش مصرف آن و تحویل وکیوم باتوم تهاتری ارسالی به شرکت های قیرساز به میزان 80 درصد، از آن جمله است. از دیگر دستاوردهای زیرساختی شرکت های پالایشی می توان به اجرای تعمیرات اساسی پالایشگاه های فراسرزمینی در کشورهای حوزه کارائیب به میزان قرارداد 110 میلیون یورویی، بهره برداری از فاز دوم مرحله نخست پالایشگاه بزرگ آبادان، همچنین بهره برداری از تولید نفتگاز یورو 5 به میزان روزانه 16 میلیون لیتر در پالایشگاه اصفهان و امضای قرارداد توزیع فرآورده های نفتی در حوزه شرکت های زنجیره ای توزیع اشاره داشت. پالایشگاه لاوان نیز با راه اندازی واحد ایزومریزاسیون با استفاده از توان داخلی و شرکت های دانش بنیان توانسته است تولید روزانه بنزین یورو 4 خود را به یک میلیون لیتر افزایش دهد و دو پالایشگاه آبادان و امام خمینی(ره) شازند هم با اقدام های زیرساختی موفق شده اند در زمینه خودکفایی تولید کاتالیست 35 میلیون دلار صرفه جویی ارزی کنند. طرح های ارتقای کمیت و کیفیت.
پالایشگاه های کشور هم اکنون سالانه حدود 22 میلیون تن انواع فرآورده سنگین کم ارزش همچون نفت کوره (مازوت) تولید می کنند که توجیه اقتصادی ندارد. به منظور کاهش تولید این مقدار فرآورده سنگین و در نتیجه افزایش حاشیه سود حوزه پالایشگاهی، وزارت نفت مجوز ارتقا و بهینه سازی 9 پالایشگاه موجود در کشور را صادر کرده که به جز دو پالایشگاه که هنوز به جمع بندی نهایی نرسیده، دیگر پالایشگاه ها به دلیل اهمیت بالا، در طرح «توسعه زنجیره ارزش نفت و گاز» ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی،حرکت در این زمینه را به عنوان اولویت مورد توجه قرار داده اند. طرح های ارتقای کمیت و کیفیت پالایشگاه های نفت خام کشور، اهدافی همچون پاسخگویی به تغییر الگوی مصرف از فرآورده های میان تقطیر به فرآورده های سبک تر مانند بنزین، ارتقای کیفیت فرآورده های تولیدی بر اساس استانداردهای بین المللی، کاهش تولید نفت کوره، کاهش آلاینده های محیط زیستی، تولید بیشتر بنزین و ارتقای کیفیت فرآورده های بنزین و گازوییل به یورو 4 و یورو 5 را دنبال می کنند. با توجه به افزایش مصرف بنزین و گازوییل در کشور، حرکت به سمت اجرای طرح های ارتقا و کیفی سازی پالایشگاه های نفت خام به منظور تأمین امنیت سوخت کشور، افزایش ارزش افزوده پالایشگاه ها، افزایش کیفیت فرآورده های نفتی و کاهش آلاینده های محیط زیستی ضروری است. در میان طرح های ارتقا و کیفی سازی، تولید کک سوزنی در پالایشگاه شازند و کک اسفنجی در پالایشگاه بندرعباس به ترتیب در صنایع فولاد و آلومینیوم کاربرد و اهمیتی ویژه دارند. نیاز کنونی صنایع (آلومینیوم و فولاد) به کک سوزنی به ترتیب۲۰۰ هزار تن و ۴۵ هزار تن در سال است که بخش زیادی از آن به ارزش حدود ۱۰۰ میلیون دلار از طریق واردات تأمین می شود. با توجه به ظرفیت ۵۵ میلیون تنی پیش بینی شده تولید فولاد تا افق ۱۴۰۴، نیاز صنعت فولاد به کک به حدود ۱۳۵ هزار تن در سال خواهد رسید. مشکل مهم در اجرای هرچه بهتر طرح های ارتقا، کیفی سازی و بهینه سازی پالایشگاه های موجود، نبود اراده و انگیزه قوی و تعلل پالایشگاه ها برای پیشبرد طرح ها به دلیل ترکیب سهامداری آنها و نبود الگوی تامین مالی مطلوب بوده که نیازمند تکالیف قانونی الزام آور، ارائه مجوزهای لازم و هماهنگی بین دستگاهی است و باید از طریق ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی مرتفع شود.
تغییر رویکرد به سمت پتروپالایش
بر اساس گزارش های موجود برآورد شده در سه ماهه تابستان امسال، روزانه به طور متوسط 105 میلیون لیتر بنزین و 106 میلیون لیتر گازوییل مصرف شده که در قیاس با مدت مشابه سال قبل، مصرف این دو فرآورده نفتی ترتیب 20 درصد و 9 درصد افزایش یافته، به طوری که حجم مصرف به ظرفیت عملیاتی تولید پالایشگاه ها رسیده است. در ارتباط با بنزین، با افزایش مصرف این فرآورده راهبردی در کشور، در صورت ادامه این روند، سال آینده به واردکننده این محصول (بنزین) تبدیل خواهیم شد، برای رفع این مشکل باید هرچه سریع تر ظرفیت تولید آن افزایش یابد.