نخستین قرارداد احیای چاه های کم بازده تنفیذ شد
گامی دیگر برای ازدیــاد برداشت نفت خام
مشعل احیای چاه های کم بازده با هدف ازدیاد برداشت نفت از سیاست های راهبردی است که وزارت نفت آن را بر خود تکلیف دانسته و با بهره گیری از متخصصان مجرب خود در حوزه های علمی-پژوهشی، همچنین ظرفیت های شرکت های دانش بنیان، این هدف مهم را پیش می برد.
پیرو همین هدف مهم، اواخر هفته گذشته، آیین تنفیذ نخستین قرارداد احیای چاه های کم بازده و ازدیاد برداشت نفت برای سه حلقه چاه بی بی حکیمه با حضور محسن خجسته مهر، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در مرکز همایش های تخصصی شرکت ملی نفت ایران(باشگاه کوشک) برگزار شد و محمداسماعیل کفایتی، رئیس پارک فناوری و نوآوری نفت به نمایندگی از شرکت ملی نفت ایران و علیرضا نصراله نژاد، مدیرعامل شرکت دانش بنیان دیاکو انرژی امضاکنندگان آن بودند.
چهارم بهمن ماه امسال و در آستانه ورود به چهل و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، رخداد دیگری در حوزه بالادست نفت رقم خورد و نخستین قرارداد احیای چاه های کم بازده و ازدیاد برداشت نفت تنفیذ شد.
افزایش روزانه 900 هزار بشکه نفت خام
در این آیین مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران که یکی از حاضران و از سخنرانان کلیدی آن بود، اظهار کرد: برای تحقق تولید روزانه 5 میلیون و 700 هزار بشکه ای نفت طی 8 سال آینده، تنها با استفاده از برنامه های ازدیاد برداشت، تولید روزانه نفت را ۹۰۰ هزار بشکه افزایش می دهیم. محسن خجسته مهر با اشاره به پیچیدگی های فرآیند انتخاب چاه های کم بازده و غیرفعال برای اعطای قراردادهای آنها به شرکت های دانش بنیان افزود: نشست های توجیهی و فنی بسیاری برگزار کردیم تا اجرای این پروژه ها با قدرت هرچه بیشتر به شرکت ها واگذار شود. وی از ممیزی و غربال ۷۰۰حلقه چاه از میان ۶ هزارچاه کم بازده یا غیرفعال یاد کرد و افزود: تلاش کردیم چاه های آسان را برای عرضه انتخاب کنیم که منجر به دلسردی شرکت های دانش بنیان نشود. خجسته مهر در تشریح برنامه شرکت ملی نفت ایران برای افزایش تولید نفت تا 8 سال آینده گفت: در 8 سال آینده، روزانه ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت تولید خواهد شد که بخشی از آن مربوط به طرح های نگهداشت تولید است. وی تصریح کرد: هم اکنون روزانه 3 میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت تولید می شود که باید کارهایی برای دستیابی به این هدف انجام شود و احیای چاه های کم بازده بخشی از آن است. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران افزود: بخشی از برداشت از میدان های تازه تولید و بخشی هم با استفاده از روش های ازدیاد برداشت است. برای نمونه تولید روزانه حدود 900 هزار بشکه نفت باید با استفاده از روش های ازدیاد برداشت محقق شود. خجسته مهر تصریح کرد: شورای اقتصاد نیز اجرای طرح احیای این چاه ها را با ارزش ۵۰۰ میلیون دلار تصویب کرد و پس از آن کار را به پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز سپرده ایم تا دچار تشریفات مناقصات نشویم .
واگذاری ۵ چاه به هر شرکت دانش بنیان
معاون وزیرنفت گفت: با مشورت و برنامه ریزی، ریسک چاه ها را ارزیابی و براساس ریسک بالا، متوسط و پایین شناسایی و بررسی کردیم و شرکت ها بر اساس توانمندی می توانند تا سقف پنج چاه را برای احیا برگزینند. وی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر استفاده از دانش بنیان ها گفت: ایشان در استفاده از دانش بنیان ها در صنعت نفت و گاز تأکید ویژه داشتند؛، از این رو به درخواست ایشان لبیک گفته ایم. خجسته مهر احیای چاه های کم بازده یا غیرفعال ازسوی شرکت های دانش بنیان را بزرگ ترین رویداد فناورانه خواند و افزود: خوشبختانه این مسیر به موفقیت منجر شده است، اما هنوز در ابتدای مسیر هستیم و تا رسیدن به نقطه مطلوب، راه زیادی داریم و این مسیر همواره ادامه دارد.مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران از جاری شدن فرهنگ به کارگیری شرکت های دانش بنیان با استفاده از این طرح گفت: پیش از این، عمده افراد معتقد بودند که این کار شدنی نیست و امروز همان ها پیشتاز در این موضوع هستند و باید بدانیم همیشه افراد ویژه، خالق ایده هستند و پس از درک این موضوع باید با آنها همراهی کنیم. وی با اشاره به اهمیت افزایش عمر چاه ها برای بهبود برداشت گفت: گاهی هجوم گاز یا آب منجر به نازک شدن ستون نفت می شود و امکان برداشت را سلب می کند، این موضوع در کنار افت فشار یا کم بودن تراوایی یا تخلخل سنگ مخزن یا رسوب آسفالتی منجر به کاهش مقدار تولید نفت می شود. خجسته مهر با بیان اینکه حل این مشکلات می تواند افزایش تولید را رقم بزند، تصریح کرد: وظیفه ما این است که مسائل چاه ها را به مسائل فناورانه تبدیل کنیم و در معرض شرکت ها قرار دهیم و نگاه ما به شرکت های دانش بنیان به عنوان مجریان کارهای ویژه است و کار متداول و معمولی را از آنها انتظار نداریم.وی اجرای این کارها را بسیار پیچیده خواند و تصریح کرد : البته ابتدای کار بسیار زحمت دارد و شرکت های دانش بنیان باید صبوری زیادی داشته باشند و کوشش زیادی به خرج دهند.مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران شرکت های دانش بنیان را عاملی مهم برای هم افزایی در صنعت نفت عنوان و اظهار کرد: برای اجرای چنین طرح هایی سخت افزار و مغزافزار داشتیم، اما سازمان افزار نداشتیم؛ با حضور شرکت های دانش بنیان، اکنون مجموعه های «تولید»، «امور حقوقی»، «امور مالی»، «عملیات و بهره برداری»، «پژوهش و فناوری» و «پارک نوآوری و فناوری» در کنار دانش بنیان ها هم افزایی می کنند.
آغاز پایلوت فناورانه در شرکت ملی نفت
وی با بیان اینکه ازدیاد برداشت از جمله مواردی است که مقام معظم رهبری به عقب ماندگی در آن اشاره داشته اند، اظهار کرد: ایشان به طور مشخص به پایلوت های فناورانه در کشورهای همسایه اشاره داشتند و بخشی از طرح های ازدیاد برداشت ما نیز بر این موضوع استوار است. معاون وزیر نفت تصریح کرد: در این باره تزریق آب به میدان اهواز بنگستان به شکل جارویی از سوی پژوهشگاه صنعت نفت آغاز شده که کار نوین و بزرگی است. خجسته مهر همچنین با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری مبنی بر شرطی نشدن طرح ها افزود: کارها نباید به موضوع هایی همچون برجام و تأمین مالی که اکنون تحقق ناپذیر است گره بخورد، اگرچه در صورت تحقق آنها بی شک، کار راحت تر می شود. وی با تشریح تعریف زنجیره در فرآیندها گفت: با تعریف حلقه های اکتشاف، حفاری، تولید، بهره برداری و فرآورش چالش ها را بررسی کردیم و به دنبال فناوری آن هستیم.مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نبود تجهیزات صنعت حفاری عمیق را از چالش های این صنعت برشمرد و گفت: این تجهیزات را نمی توان خرید و از آنجا که منجر به پیشرفت ما می شود، به سرعت جلوی آن را می گیرند و این در حالی است که تنها در مناطق نفت خیز جنوب ۱۶ چاه عمیق بسیار ارزشمند داریم. خجسته مهر ادامه داد: خوشبختانه با تکیه بر توان داخلی، حفاری را آغاز کردیم و اکنون با همکاری شرکت های دانش بنیان، تأسیسات سرچاهی این چاه ها را نیز طراحی کردیم و پس از آزمون و بررسی، اکنون در مرحله تولید تجاری هستند و تجهیز سرچاهی با فشار ۱۵ هزار پوند بر اینچ مربع (پام) هم ساخته شد و رشته تکمیلی آن یعنی ۱۰ هزار پام هم پس از ساخت در میدان های سپهر و جفیر به کار گرفته شده اند. خجسته مهر درباره ساخت کمپرسورهای فشارافزایی پارس جنوبی نیز تصریح کرد: در حالی که شرکت های خارجیب از جمله توتال کار فشارافزایی را رها کردند و قطر نیز در حال مطالعه طرح برای خود است، ما مطالعات را تکمیل کردیم و ساخت کمپرسور بخش خشکی ۸۴ درصد و کمپرسور بخش دریایی ۳۰ درصد پیشرفت داشته است و در حال انتخاب پیمانکار یی پی سی (EPC) اجرای طرح هستیم و با اجرای آن تداوم تولید پایدار از پارس جنوبی در سال های آینده محقق می شود.
هوشمندسازی چاه ها با فناوری دانش بنیان ها
در این آیین، رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز نیز از آغاز احیای چاه های کم بازده و غیرفعال از سوی شرکت های دانش بنیان خبر داد و گفت: فناوری دانش بنیان ها می تواند در چاه های معمولی هم به کار گرفته و از این مسیر هوشمندسازی چاه ها در شرکت ملی نفت جاری شود.محمداسماعیل کفایتی با بیان اینکه شرکت های بسیاری برای احیای چاه های کم بازده و غیرفعال شرکت ملی نفت ایران اعلام آمادگی کردند، گفت: پس از بررسی صلاحیت بعضی از آنها انتخاب شدند و طرح فناورانه غالب این شرکت ها پذیرش شد.وی در تشریح فرآیند انتخاب دانش بنیان ها برای اجرای طرح احیای چاه های کم بازده و غیرفعال ادامه داد: طرح توجیهی نخست یکم اسفندماه ۱۴۰۰ تدوین شد و ارکان درگیر موضوع در گام معکوس، مسئله را برای این شرکت ها توصیف کردند و امسال طرح توجیهی دوم و رویدادهای مرتبط با موضوع احیای چاه های کم بازده و غیرفعال تدوین شد و شورای اقتصاد طرح را تصویب کرد و پس از آن کار با کارگروه فناور اقتصادی دنبال شد. رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز افزود: پس از آن شرکت ها خواهان اطلاعات چاه ها شدند؛ شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب اطلاعات ۸۹ چاه را در اختیار گذاشت، شرکت ها طرح های پیشنهادی خود را دادند و کار بررسی آنها آغاز شد که انتظار می رود در بهمن ماه پایان یابد. کفایتی با بیان اینکه وعده آغاز این طرح ها را در دی ماه داده بودیم، تصریح کرد: بر همین اساس دو شرکتی را که رقابتی نبودند، برای احیای چاه هایشان انتخاب کردیم و یکی از شرکت ها را که آماده قرارداد بود برای احیای آنها انتخاب کردیم و امروز قرارداد تنفیذ شد. وی با بیان اینکه کار بررسی طرح های پیشنهادی بسیار پیچیده است و بخش های بسیاری درگیر هستند، گفت: فناوری های مطلوبی ارائه شده است که اگر به تجربه موفق در بالادست منجر شود، چاه های معمولی نیز می توانند از این فناوری ها بهره مند شوند. رئیس پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز با اشاره به اینکه دیاکو انرژی شرکت مستعدی است، گفت: اجرای این پروژه می تواند ما را با بحث هوشمندسازی چاه ها آشنا کند.
احیای چاه های کم بازده بی بی حکیمه
علیرضا نصراله نژاد، مدیرعامل شرکت دیاکو انرژی که مجری نخستین طرح احیای چاه های کم بازده و غیرفعال در میان شرکت های دانش بنیان است نیز در این آیین ضمن ابراز خرسندی از انتخاب این شرکت گفت: این شرکت از سال ۱۳۹۵به پارک نوآوری و فناوری نفت و گاز پیوست و از سال ۹۸ روی طرح احیای چاه های کم بازده و غیرفعال کار کرده است و بر موضوع فرازآوری مصنوعی هم تمرکز دارد. وی فناوری های فرازآوری گاز و پمپ های ای اس پی را محور کار شرکت خود خواند و تصریح کرد: در این زمینه بحث هوشمندسازی فرازآوری گاز را دنبال کردیم و با مهار پارامترهای آن به دنبال بهره وری بالا از چاه ها هستیم. مدیرعامل شرکت دیاکو انرژی تصریح کرد: در قالب این قرارداد، احیای ۳ چاه را در میدان نفتی بی بی حکیمه انجام می شود.
کاهش هزینه ها
مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب نیز در مراسم تنفیذ نخستین قرارداد احیای چاه های کم بازده و غیرفعال شرکت ملی نفت ایران به شرکت های دانش بنیان در مرکز همایش های تخصصی شرکت ملی نفت ایران (باشگاه کوشک) درباره اهمیت افزایش طول عمر چاه ها توضیح داد و گفت: افزایش عمر چاه ها می تواند به کاهش هزینه ها منجر شود.علیرضا دانشی ضمن ابرازخرسندی از تنفیذ این قرارداد و واگذاری اجرای آن به یک شرکت دانش بنیان گفت: این اقدام یکی از راهکارهایی است که در آینده از بحران تولید نفت جلوگیری می کند.وی به استقبال شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب از شرکت های دانش بنیان برای افزایش تولید نفت اشاره و تصریح کرد: بدنه کارشناسی و مهندسی شرکت برای استفاده از شرکت های دانش بنیان برای کارهای نو و دانش بنیان اثرگذار بر چاه ها در این شرکت بسیار مشتاق هستند. مدیرعامل شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب بر اهمیت افزایش طول عمر چاه ها تأکید کرد و افزود: این موضوع می تواند فعالیت حوزه صنعت نفت را متأثر کند و به کاهش هزینه ها در ادامه مسیر منجر شود.دانشی به اهمیت مخزن بی بی حکیمه اشاره و تصریح کرد: مخزن بی بی حکیمه یکی از مخازن مهم جنوب کشور و بسیار خاص است که به دلیل کاهش تولید نفت این چاه، تولید نفت شرکت کاهش یافته است و امیدواریم با این طرح شاهد افزایش تولید باشیم و آماده هستیم با همکاری با این شرکت دانش بنیان احیای چاه های بی بی حکیمه را به نتیجه برسانیم.این مراسم با قدردانی از محسن خجسته مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، وحیدرضا زیدی فرد معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت، مهدیا مطهری، مدیر پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، هرمز قلاوند، مدیر نظارت بر تولید نفت و گاز شرکت ملی نفت ایران، فریدون کردزنگنه، مدیر سرمایه گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت ایران، علیرضا مهدی زاده، مدیرعامل شرکت نفت فلات قاره ایران، همچنین یعقوب محمدی فر، معاونت طرح های معاونت پژوهش و فناوری شرکت ملی نفت ایران، علی براتی، معاون مدیریت نظارت بر تولید در میدان های نفت و گاز وزارت نفت و محمدصادق کرم بیگی، معاون فناوری پارک فناوری نفت و گاز در به نتیجه رسیدن همکاری شرکت های دانش بنیان برای حضور در طرح احیای چاه های کم بازده و ازدیاد برداشت نفت پایان یافت.