خبری خوش که در دوره ناترازی تولید و مصرف گاز آمد
درخشش به وقت «بــلال»
مشعل رویکرد مهم دولت سیزدهم در اولویت بخشی به توسعه میدان های مشترک نفت و گاز کشور با خبر خوش روشن شدن مشعل دکل حفاری میدان گازی بلال در هفته اخیر و ایام ناترازی تولید و مصرف گاز در سرمای بی سابقه کشورهمراه بود.
محمدحسین متجلی، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، شعله ور شدن مشعل دکل حفاری این میدان را در شرایطی که کشور با چالش تأمین انرژی در فصول سرد سال روبه روست، نویدبخش برنامه ریزی و تلاش همه جانبه شرکت ملی نفت ایران برای جبران ناترازی گاز از طریق توسعه میدان های گازی جدید از جمله میدان گازی بلال دانسته و گفته است: هم زمان با حفاری یک حلقه چاه توصیفی - اکتشافی در این میدان، برگزاری مناقصات فعالیت های باقی مانده طرح مشتمل بر حفاری و تکمیل ۸ حلقه چاه توسعه ای دیگر در حال اجراست.
شرکت نفت و گاز پارس به عنوان متولی توسعه پارس جنوبی، همچنین میدان های دیگر از جمله بلال، کیش، فرزاد و... برنامه هایی را در دستور کار دارد و قرارداد واگذاری توسعه میدان بلال با هدف برداشت روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز و ۱۵ هزار بشکه میعانات گازی در سال ۱۳۹۸ به شرکت نفت و گاز پارس واگذار شد که پس از دریافت مجوزهای لازم و امضای قرارداد توسعه با شرکت پتروپارس به عنوان پیمانکار عمومی طرح، فرآیند توسعه آن در سال ۱۴۰۰ وارد مرحله اجرایی شد. میدان گازی بلال در محدوده ۳۰ کیلومتری جنوب شرقی میدان پارس جنوبی، روی خط مرزی مشترک ایران و قطر واقع شده است. كشف مخازن نفتي اين ميدان به سال 1346 شمسي باز مي گردد كه در نهایت توسعه لايه هاي نفتي ميدان بلال در اواخر دهه هفتاد شمسی در قالب قرارداد بيع متقابل با شركت توتال فرانسه انجام و در سال 1381 تولید نفت از این میدان آغاز شد.
ضرورتی مهم
با توجه به ناترازی تولید و مصرف گاز کشور، ضرورت افزایش تولید اهمیت زیادی دارد و صرف اتکا به میدان مشترک پارس جنوبی کفایت نمی کند و ایران در سال های آینده برداشت گاز از میدان های گازی واقع در خلیج فارس را با اجرای طرح های توسعه ای افزایش می دهد که توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی، میدان های کیش، بلال و فرزاد از مهم ترین این طرح هاست.
وجود گاز در لايه هاي گازي ميدان بلال در سال 1383 شمسي و پس از حفر اولین چاه اکتشافی گازی از سوی مديريت اكتشاف شركت ملي نفت ايران اثبات شد.
حجم تقريبي گاز درجاي ميدان حدود 3 تريليون فوت مكعب و حجم میعانات درجای اثبات شده آن بيش از 100 میلیون بشکه پيش بيني شده است.
برنامه توسعه ای بلال
برنامه توسعه لايه هاي گازي ميدان بلال در چارچوب طرح جامع توسعه بخش شرقي ميدان گازي پارس جنوبي در سال 1397 شمسی تعریف و مقدمات شروع اجرایی فعالیت های آن در سال 1399 شمسی آغاز شد.
هدف از اجرای این طرح، انتقال گاز و ميعانات توليدي به ترتيب به ميزان روزانه 500 ميليون فوت مكعب و 15 هزار بشكه و سپس انتقال آن از طریق خط لوله به پالایشگاه های پارس جنوبي است.
از جمله اهداف طرح حفاري يك حلقه چاه توصيفي – اكتشافي با هدف ارزيابي اكتشافي، توصيف و توليد از لايه هاي گازي، حفر يك حلقه چاه Learning و 6 حلقه چاه توسعه اي (در مجموع 8 حلقه چاه توليدي) به منظور توليد و انتقال گاز ترش و ميعانات توليدي اين ميدان به پالايشگاه هاي پارس جنوبی به ميزان روزانه 500 ميليون فوت مكعب گاز و 15 هزار بشکه میعانات گازی است.
تاسیسات فراساحلی در این طرح مشتمل بر احداث و نصب جاكت سرچاهی، احداث و نصب عرشه با ظرفیت 500 میلیون فوت مکعب گاز غنی در روز، احداث يك رشته خط لوله دريايي جهت انتقال روزانه 500 ميليون فوت مكعب سيال سه فازي و نصب كابل فيبر نوري است.
تحقق افزایش تولید گاز طی یک دوره هشت ساله به روزانه ۱. ۵ میلیون مترمکعب و رسیدن تولید نفت به رقم ۵ میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه از برنامه های وزارت نفت بوده که از ابتدای دولت سیزدهم برای اجرای آن اقدام های شاخصی انجام شد.
مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس که از رسیدن گاز به سطح چاه توصیفی - اکتشافی میدان مشترک گازی بلال و روشن شدن مشعل دکل حفاری این طرح خبر داده است، حفاری چاه توصیفی - اکتشافی میدان گازی بلال را نخستین گام در فرآیند توسعه هرچه هدفمندتر و اصولی تر این میدان مشترک برشمرده و گفته است: حفاری این حلقه چاه با هدف ارزیابی اکتشافی، توصیف و تولید از لایه های گازی، از اواسط تیرماه امسال با استقرار دکل در موقعیت میدان آغاز شد. در ادامه عملیات ارزیابی لایه های گازی میدان بلال، سحرگاه روز یکشنبه، ۲۵ دی ماه، گاز نخستین لایه مخزنی میدان به سطح رسید و به این ترتیب مشعل دکل حفاری این میدان شعله ور شد.
احسان محمدی، مجری طرح توسعه میدان گازی بلال نیز درباره اقدام های برای توسعه این طرح گفته است: قرارداد ساخت جکت سرچاهی این میدان نیز به پیمانکار ایرانی واگذار شده و در یارد شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) در حال انجام است. برگزاری مناقصات ساخت و نصب سکوی بهره برداری با ظرفیت تولید روزانه ۵۰۰ میلیون فوت مکعب گاز غنی و احداث یک رشته خط لوله به طول ۱۵۰ کیلومتر برای انتقال سیال سه فازی به پالایشگاه های پارس جنوبی به همراه نصب کابل فیبر نوری، با اولویت در حال اجراست و پیش بینی می شود تا پیش از پایان امسال پیمانکاران مربوطه مشخص شوند و فرآیند واگذاری فعالیت های این بخش در سه ماه ابتدایی سال آینده نهایی شود.
تعهد دولت برای خود
آنچه مشخص است، تکمیل و توسعه میدان های مشترک نفت و گاز را می توان از اولویت های مهم دولت سیزدهم دانست که برنامه ویژه ای برای آن تدارک دیده شده است تا هر چه بیشتر در مسیر حفظ منافع ملی ایران گام برداشته شود. منافعی که هر کدام از دولت ها وظیفه صیانت از آنها را در تولید، توسعه و نگهداشت عهده دار هستند. طبق اعلام جواد اوجی، وزیر نفت، تکمیل توسعه میدان های مشترک از اهم واجبات است و میدان های مشترکی که تا امروز به سراغ آنها نرفته اند، در دولت سیزدهم تعیین تکلیف می شوند. در این زمینه نیز برنامه مدونی برای تکمیل توسعه میدان های مشترک داریم. گستردگی میدان های نفت و گاز در ایران باعث شده تا برخی از این میادین با کشورهای همسایه مشترک باشد و نیمی از میدان در طرف ایران و نیمی دیگر در طرف کشور همسایه قرار بگیرد. ايران در تمام سال های پس از انقلاب غير از دوران جنگ، هر سال کشف جديدي داشته و در اين مدت در مجموع 73 ميدان مشتمل بر 36 ميدان نفتي و 37 ميدان گازي کشف شده که از اين ميان، بخش زیادی ميدان مرزي و مشترک بوده اند و با اعلام خبری جدید از میدان گازی بلال پس از سال ها می توان امیدوار به تعیین تکلیف تمامی میدان ها بود.