نشان ِصلح نفت و گاز با محيط زيست
خداحافظي با گازهاي مشعل پارسي کلاستر
مشعل گازهاي مشعل واحد بهره برداري پارسي کلاستر هفته قبل خاموش شد تا با رونمايي از يک اقدام مهم زيست محيطي، اين پيام مخابره شود که نفت و گاز هم با طبيعت و محيط زيست سرِصلح و آشتي دارد.
از همان اهواز که به سمت کرنج حرکت مي کنيم، گازهاي مشعل که به نمادي از نفت خيز بودن اين منطقه تبديل شده، خودنمايي مي کند؛ فلرهايي که تا 130 کيلومتري شمال شرقي اهواز، جايي که ميدان نفتي پارسي واقع شده، به چشم مي آيد، با اين تفاوت که در اين منطقه، ايستگاه جمعآوري گازهاي مشعل پارسي کلاستر با هدف جلوگيري از سوزانده شدن روزانه حداقل 3 و حداکثر 5/7 ميليون فوت مکعب گازهاي مشعل و ممانعت از آلودگيهاي زيستمحيطي در منطقه عملياتي نفت و گاز آغاجاري به بهرهبرداري مي رسد.
شايد برخي ها، يکي از مشکلات نفت و گاز را آلايندگي محيط زيستي آن بدانند؛ اما با اقدام هاي چند سال اخير، براي آنکه رنجِ دود و آلايندگي اين ثروت طبيعي براي محيط زيست و مردم کم و کمتر شود، راه تازه اي پيش رو قرار گرفته است.
اين طرح، نخستين طرح جمعآوري گازهاي مشعل است که با حضور و مشارکت بخش خصوصي به ثمر رسيده و شرکت تامکار گاز، به عنوان مجري اين طرح، با احداث يک واحد تقويت و افزايش فشار گاز با ظرفيت حدود 5/7 ميليون فوت مکعب در روز، گازهاي کمفشار واحد پارسي کلاستر را جمع آوري و از سوزانده شدن آنها جلوگيري مي کند. براي رسيدن به ايستگاه جمعآوري گازهاي مشعل پارسي کلاستر، جاده اي را از دل کوه ها پشت سر مي گذاريم که اگر نفت در نقطه اي از آن نبود، از اين جاده اي که بهانه اش اکتشاف و تاسيسات نفتي است هم خبري نبود. در اين مسير طولاني، طبيعت بکر زمين و آسمان، که ما را به اقدام زيست محيطي مي رساند، همزيستي نفت و محيط زيست را به تصوير کشيده است؛ آنجا که خط لوله هاي مختلف نفت و گاز کنار جاده و دل کوه ها و مسيرهاي سخت گذر به چشم مي آيد و در نقطه مقصد، ما را با ايستگاه جمع آوري گازهاي مشعل مواجه مي سازد.
ميدان نفتي پارسي، در 40 کيلومتري جنوب شرقي شهرستان رامهرمز و در فاصله 130 کيلومتري شمال شرقي اهواز، در استان خوزستان واقع شده که با طول 36 کيلومتر و عرض 7 کيلومتر از غرب به ميدان نفتي پرنج و ميدان نفتي کرنج، از شمال به ميدان نفتي ماماتين، از جنوب به ميدان نفتي آغاجاري و از شرق به کوه بنگستان محدود شده است.
ميدان نفتي پارسي در سال 1343 کشف شد و در سال 1345 به بهره برداري رسيد. اين ميدان اکنون تحت مديريت شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب بوده و در حوزه عملياتي شرکت بهره برداري نفت و گاز آغاجاري قرار دارد.
براساس پروژه افتتاح شده، گازهاي کم فشار ميدان پارسي کلاستر که با افت فشار چاههاي توليدي، امکان جمع آوري در ايستگاه تقويت فشار موجود را ندارد، با فشار در محدوده 15 تا 50 پام به تاسيسات تقويت فشار تامکار گاز تحويل مي شود و پس از فشارافزايي با فشار 120 پام، دوباره به تاسيسات شرکت ملي نفت برمي گردد تا در کارخانه گاز و گاز
مايع-1500 مايع گيري و به ميدان کرنج تزريق شود. در اين قرارداد، شرکت ملي نفت از محل فروش گازهاي همراه و استفاده از ظرفيت هاي خالي در شبکه تقويت فشار، فرآورش و انتقال گاز خود، درآمد کسب کرده و مايعات گازي واحد تامکار گاز نيز به طور کامل و بدون پرداخت هزينه تحويل اين شرکت شده و از سوزانده شدن روزانه حداقل 3 و حداکثر 5/7 ميليون فوت مکعب گاز مشعل، هدررفت منابع کشور و آلودگي محيط زيست جلوگيري مي شود.
با آغاز به کار دولت يازدهم و همسو با هدف پياده سازي و اجراي اولويت هاي سرمايه گذاري و زيست محيطي صنعت نفت و به منظور استفاده بهينه از منابع محدود مالي، انساني و تخصصي داخلي وزارت نفت و توانمندي هاي بخش خصوصي در راستاي اجراي اصل 44 قانون اساسي و همچنين جلوگيري از سوزانده شدن گازهاي مشعل و کاهش آثار مخرب زيست محيطي آن، اطلاعات گازهاي مشعل حدود 60 نقطه/محل به شرکت هاي حاضر در مزايده دور نخست گازهاي مشعل شرکت ملي نفت ايران در سال 1393 ارائه شد که سرانجام به عنوان نخستين تجربه فروش گازهاي مشعل، انعقاد چهار قرارداد در واحدهاي پارسي، مارون 3 و 6 و منصوري با حجم حدود 44 ميليون فوت مکعب در روز در شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب را به دنبال داشت. مجموعه وزارت نفت در اين مسير و با هدف رفع تنگناها و مشکلات اجرايي پياده سازي اين قراردادها، حداکثر همکاري لازم را با بخش خصوصي داشته و نتايج اين همکاري ها که بدون شک مورد تأييد و تاکيد شرکت هاي برنده مزايده بوده و هست، به ابلاغ شيوه نامه «نحوه داد و ستد شرکت ملي نفت با خريداران گازهاي مشعل» از سوي وزير نفت در سال 1396 منتهي شد تا امکان ورود بخش خصوصي به اين حوزه را تسهيل کند. به هر رو، وزارت نفت از مدت ها قبل گام در مسيري مهم گذاشته است، مهم تر آنکه مي توان اين گام را همسو با تعهدات ايران به پيمان نامه پاريس قلمداد کرد. پيمان نامه پاريس در چارچوب تغيير اقليم (UNFCCC) قرار دارد که درباره کاهش انتشار گازهاي گلخانه اي بوده و ايران هم از امضا کنندگان آن است.
در آينده نزديک تمام گازهاي مشعل نفت خيز خاموش خواهند شد
آيين گشايش و بهره برداري از طرح جمعآوري گازهاي مشعل در ايستگاه پارسي کلاستر با حضور بيژن عالي پور، مديرعامل شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب؛ محمد مصطفوي، مدير سرمايه گذاري و کسب و کار شرکت ملي نفت ايران؛ فرخ عليخاني، مدير نظارت بر توليد نفت و گاز شرکت ملي نفت و فعالان بخش خصوصي همراه است. سخنرانان در مراسم و حاشيه آن، متفق القول از تاثيرات زيست محيطي و همچنين اقتصادي اين طرح سخن گفته و بر استمرار اين راه تاکيد دارند. خبر خوش و مهم را بيژن عالي پور مي دهد که به «مشعل» مي گويد: در آينده، تمامي فلرهاي اطراف شهرها و مناطق غيرمسکوني بسته مي شود و به مايعات و مايعات گازي و گاز تبديل خواهد شد.
او در حاشيه مراسم هم از برنامهريزي براي جمعآوري گاز هاي مشعل در مناطق نفت خيز جنوب خبر داده و مي گويد: براي جمعآوري همه گازهاي ارسالي به مشعل، بويژه در استان خوزستان، برنامه مدوني وجود دارد. به گفته عالي پور، اين برنامهها در مديريت سرمايهگذاري و کسب وکار شرکت ملي نفت ايران تدوين شده و بزودي ابلاغ خواهد شد. مديرعامل شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب توضيح مي دهد: در واحد جمعآوري گازهاي همراه نفت پارسي کلاستر، هم اکنون روزانه 3 ميليون فوت مکعب گاز سبک جمعآوري ميشود که امکان افزايش اين مقدار تا 5/7 ميليون فوت مکعب در روز وجود دارد. او به امضاي قرارداد مشابه ديگري با شرکتي خصوصي براي جمعآوري گازهاي همراه نفت در مارون 6 و منصوري اشاره مي کند که با اجراي آن، در مارون 6 روزانه 15 ميليون فوت مکعب و در منصوري 12 ميليون فوت مکعب در روز، گازهاي سبک جمع آوري مي شود.
سعيد کوتي،سرپرست توليد شرکت ملي مناطق نفت خيز جنوب، درباره تفاوت اين طرح مي گويد: در مناطق نفت خيز، تاکنون پروژه هاي بزرگي براي جمع آوري گازهاي همراه اجرايي، تکميل و راه اندازي شده است، با اين تفاوت که بخش خصوصي حضور دارد و نخستين کاري است که بخش خصوصي با سرمايه گذاري خود از صفر تا 100 آن را به ثمر رسانده است. او اين اقدام را گامي مهم برشمرده و با اعلام استمرار آن اشاره مي کند که اولويت ما با مناطقي است که نزديک مناطق مسکوني قرار دارند.
واحد پارسي کلاستر، نماد توجه توأمان به محورهاي زيستمحيطي و فني
فرخ عليخاني، مدير نظارت بر توليد نفت و گاز شرکت ملي نفت ايران نيز واحد جمعآوري گازهاي همراه ميدان پارسي کلاستر را نماد توجه توأمان به محورهاي زيست محيطي، اقتصادي و فني عنوان کرده و توضيح مي دهد: در اين طرح افزون بر جلوگيري از سوختن گازهاي مشعل، با تزريق گاز به مخزن، افزايش بازيافت نيز دنبال ميشود. به گفته وي، توجه به مسائل زيست محيطي در توسعه پايدار اهميت بسزايي دارد و بايد تعادلي ميان محورهاي زيست محيطي، اقتصادي و فني برقرار شود. طبق اعلام عليخاني، با توجه به اينکه امسال، سال حمايت از کالاي ايراني است، حضور و مشارکت بخش خصوصي داخلي بايد پررنگ تر شود و در اين باره، به ثمر رسيدن اين طرح ازسوي يک شرکت خصوصي ايراني باعث خشنودي است.
افزايش ضريب بازيافت ميدان کرنج
ابراهيم پيرامون، مديرعامل شرکت بهره برداري نفت و گاز آغاجاري نيز در مراسم بهره برداري از ايستگاه جمع آوري گازهاي مشعل پارسي کلاستر مي گويد: با جمعآوري گازهاي کم فشار اين ميدان و فشارافزايي و تزريق دوباره آن به ميدان کرنج، شاهد افزايش ضريب بازيافت ميدان کرنج خواهيم بود. به گفته او، اين واحد مي تواند روزانه 3 تا 7 ميليون فوت مکعب گاز کم فشار را جمع آوري کند. مديرعامل شرکت بهره برداري نفت و گاز آغاجاري اشاره مي کند که در کنار اين پروژه، طرح تزريق گاز به ميدان کرنج نيز افتتاح مي شود؛ ميداني که براي جلوگيري از افت فشار به تزريق گاز نياز دارد. در اين پروژه در مجموع 45 ميليون فوت مکعب گاز به ميدان کرنج تزريق خواهد شد که افزايش ضريب بازيافت ميدان به 28 درصد خواهد رسيد. حسين رجبعلي پور، معاون مدير توليد (بهينه سازي مصرف انرژي) در گفت وگو با «مشعل» به اثرات زيست محيطي و همچنين حفظ ثروت ملي از مسير جمع آوري گازهاي مشعل اشاره کرده و مي گويد: مزايده مرحله دوم جمع آوري گازهاي مشعل که اواخر سال گذشته در 23 واحد براي 130 ميليون فوت مکعب در روز برگزار شد، هم اکنون در مرحله تشريفات مزايده است و در حال ارزيابي شرکت ها هستيم.
معضل گازسوزي پايان مي يابد
محمد مصطفوي، مدير سرمايهگذاري و کسب وکار شرکت ملي نفت ايران، احداث و بهرهبرداري واحد جمعآوري گازهاي مشعل پارسي کلاستر را که بهطور کامل از سوي بخش خصوصي واقعي اجرايي شده است، نشاندهنده توجيه اقتصادي طرحهاي جمعآوري گازهاي مشعل مي داند مي گويد و اين مدل ميتواند به بسياري از طرحهاي مشابه تعميم يابد. وي توضيح مي دهد اجراي اين پروژه از سوي بخش خصوصي واقعي نشان ميدهد که با وجود فضاي کسب وکار نه چندان مساعد در کشور، جمعآوري گازهاي مشعل از توجيه اقتصادي کافي برخوردار است. مصطفوي، طراحي واحد جمعآوري و ساخت تجهيزات اين پروژه را در مدت زمان کمتر از 6 ماه، از ديگر نکات برجسته عملکرد بخش خصوصي در اين طرح برمي شمرد و مي گويد: اين پروژه، مدل اجرايي مطلوبي را پيش روي شرکت ملي نفت قرار داده که با تعميم آن ميتوان از کاهش قابل توجه سوزانده شدن گازهاي مشعل در سطح مناطق عملياتي اين شرکت جلوگيري کرد. به گفته اين مقام مسئول، جمعآوري گازهاي مشعل، داراي ارزش اقتصادي بسيار و از نظر زيستمحيطي بسيار حائز اهميت بوده و مطالبه آن، حق مسلم مردم ساکن در نقاط همجوار مناطق عملياتي است.
مدير سرمايهگذاري و کسب وکار شرکت ملي نفت ايران، از تعريف حدود 36 پروژه با اعتباري حدود 900 ميليون دلار براي احداث واحدهاي کوچک جمعآوري و انتقال گازها به واحدهاي تفکيک و ارسال به پتروشيميهاي موجود خبر مي دهد و خاطرنشان مي کند: اميدواريم با اجراي اين بستهها و با تامين بخشي از منابع از سوي واحدهاي پتروشيمي به عنوان ذي نفعان اصلي، در 2 سال آينده، شاهد حل معضل گازسوزي در اين شرکت باشيم.