
یک فضیلت فراموش شده
بعید است والدی را پیدا کنید که دلش بخواهد فرزندش خلافکار شود یا شر او به همه برسد. حتی بسیار از والدینی که آدم های خوبی از آب درنیامده اند، دزدی و خیانت را ارزش نمی دانند و نمی خواهند فرزندشان در راه آنها باشد، اما نمی دانند چه فضای تربیتی را برای او فراهم کنند تا فضیلت های اخلاقی در او رشد کند. این بار درباره مهارت همدلی، یعنی مهارت درک احساسات دیگران می گوییم.
مهارت فطری
کودک شش ماهه گریه می کرد و به هیچ وجه آرام نمی شد. مادر لباسش را کم کرد، سعی کرد او را بخواباند، بغلش کرد، کمی آب برایش آورد، شیشه شیرش را آماده کرد؛ اما کودک آرام نمی شد. مادر با استیصال گفت: «کاش می فهمیدم منظورت چیه». نوزادی که به دنیا می آید، توان حرف زدن ندارد. حتی توانایی بلندشدن و انجام کاری حتی غلتیدن را ندارد. تا وقتی زبان باز نکرده و به راه نیفتاده است، نیازهایش را با گریه نشان می دهد. مراقبان اصلی او باید بفهمند منظور او از انواع گریه هایش چیست. این فهم و واکنش همدلی است. همدلی بین مادر و نوزاد هم سخت است هم آموختنی. مادر بتدریج با زبان گریه فرزندش آشنا می شود و آن را یاد می گیرد. سپس می تواند با فهم مسئله کودک، نیاز او را تأمین کند. همچنین کودک وقتی رشد می کند، ظرفیت درک دیگران در او قوت می گیرد. کودکی را فرض کنید که کار بدی کرده و مادرش از دست او عصبانی است. ممکن است کودک گریه کند تا مادرش او را ببخشد، ممکن است سرش را زیر بیندازد و برود در اتاقش تا با سنگینی نگاه مادر مواجه نشود، ممکن است بعد از گذشت چند دقیقه، دوباره به سمت مادرش بیاید تا ببیند چقدر بخشیده شده است. همه این رفتارها نشان می دهد کودکان به طور فطری متوجه زبان بدن یا احساسات دیگران می شوند.یکی از مهم ترین عوامل در رشد عاطفی و اخلاقی کودکان، رفتار مراقبان نخستین با اوست. اینکه پدر و مادر و به طور کلی کسی که کودک زمان زیادی با او سپری می کند، چه رفتاری دارد، در شکوفایی استعداد همدلی یا بردن او سمت خشونت، نقشی اساسی دارد
محیط و تقویت همدلی
همدلی هم یکی از برتری های اخلاقی و عاطفی و ارتباطی است. پدر و مادری که در بزنگاه ها با هم همدل نیستند یا در ارتباط با فرزندشان او را درک نمی کنند، محیط را برای او غنی نمی کنند. اما عواملی هستند که اجازه شکل گیری صحیح همدلی را در فرزندان نمی دهند. این عوامل عبارتند از: دردسترس نبودن والدین از لحاظ عاطفی؛ حضورنداشتن پدران حمایت کننده؛ وجود بیش از اندازه تصاویر رسانه ها؛ تربیت پسرانی بدون سواد عاطفی و سوءاستفاده از بدو تولد.
در دسترس بودن والدین از لحاظ عاطفی
وقت گذاری والدین با فرزندان و دردسترس بودن آنها مهم ترین عواملی است که همدلی و درک احساسات دیگران را در فرزندان تقویت می کند. مسائلی مثل خستگی، بیماری، اشتغال، مرگ و طلاق والدین. با اینکه گاه منطقی و موجه است، ظرفیت کودکان برای یادگیری همدلی را کاهش می دهد.
پدرانی که غایب نیستند
نتایج یک مطالعه بلندمدت نشان داده است کودکانی که در پنج سالگی ذهنیت مثبتی از حضور پدرشان در زندگی داشتند، سی سال بعد بزرگسالان همدل تری بودند. تحقیقات می گوید: پدرانی که خود را در مسائل فرزندان خود درگیر می کنند، سهم زیادی در پرورش کودکان همدل دارند. تصورش را بکنید. خانواده ای که یکی از ستون های آن غایب باشد. رشد سالم در آن خانه کار سخت تری است.همدلی یکی از برتری های اخلاقی و عاطفی و ارتباطی است. پدر و مادری که در بزنگاه ها با هم همدل نیستند یا در ارتباط با فرزندشان او را درک نمی کنند، محیط را برای او غنی نمی کنند.
رسانه های بی رحم، بی رحمی را یاد می دهد
آنچه بچه ها و بزرگ ترها می بینند، در حکم غذای آنهاست. همان طور که برایند یک غذا مثبت یا منفی است و در نهایت باعث تقویت و انرژی بخشی می شود یا در بدن بیماری تولید می کند، ورودی های دیداری و شنیداری هم به همین شکل هستند. دیدن صحنه های خشونت آمیز و کشت و کشتار و... باعث می شود درک و همدلی و خلاقیت در کودکان کاهش یابد. در حقیقت مشاهده روزمره و زیاد پرخاشگری، قبح آن را از بین می برد و حساسیت اجتماعی کودکان را تضعیف می کند.پسران بیشتر به سواد عاطفی نیاز دارند در جامعه ای که نگاه غالب این است که «مرد گریه نمی کنه» و «مردا قوی ترن»، پسرها یاد می گیرند احساسات خود را پنهان کنند و بروز ندهند. با اینکه آنها هم به طور فطری در جریان رشد، به شکل طبیعی همدلی دارند؛ اما به تدریج توانایی خود را برای ابراز احساسات و دلواپسی ها با استفاده از کلمات از دست می دهند. این افت درک و همراهی عاطفی با دیگران را باید در روش تربیتی خانواده و در نگاه کلان، در نوع برخورد جامعه با پسران دید. پسران اصالتاً خشن و ناهمدل نیستند، بلکه یاد می گیرند احساساتشان را بروز ندهند.
سه سال اول زندگی، زمان سرمایه گذاری
یکی از مهم ترین عوامل در رشد عاطفی و اخلاقی کودکان، رفتار مراقبان نخستین با اوست.اینکه پدر و مادر و به طور کلی کسی که کودک زمان زیادی با او سپری می کند، چه رفتاری دارد، در شکوفایی استعداد همدلی یا بردن او سمت خشونت، نقشی اساسی دارد. دلیل آن ساده است: «اگر نیازهای عاطفی بچه های کوچک ارضا نشده باشد، آنها نمی توانند درک کنند لازم است به نیازهای عاطفی دیگران حساس شوند و توجه نشان دهند.»
حکمت های فاطمی
خوشرویی و لبخند (بخش پنجم)
حضرت فاطمه (س) فرمودند: اَلبِشرُ فی وَجهِ الموُمِنِ یُوجِبُ لصاحِبِهِ الجَنَّةَ وَالبِشرُ فی وَجهِ المُعانِدِ المُعادی یَقی صاحِبَهُ عَذابَ النّار؛ خوشرویی و لبخند در چهره مؤمن برای صاحب این لبخند موجب بهشت می شود و خنده به چهره دشمن عنود، صاحبش را از عذاب دوزخ نگه می دارد. (فاطمة الزهرا، بهجه قلب المصطفی، ج۱، ص ۳۰۰)
شرح حدیث:
درست است که یک مسلمان باید در مرحله ای از نهی از منکر، در برابر گنهکاران اخم کند و با چهره عبوس با آنان برخورد کند، ولی از سویی هم چهره باز و گشاده جاذبه دارد و محبت می آورد. گاهی می توان با برخوردی خوب، دشمن عنودی را رام کرد، گاهی دلی سخت، با لبخند و تبسم شما نرم می شود و گاهی در برابر خشونت و تندی، رفتار نرم و محبت آمیز شما، او را منفعل و شرمنده می سازد و تغییر رفتار می دهد.
به چهره مؤمن باید لبخند زد، این توصیه دین است. پیشوایان ما نیز چنین اخلاقی داشتند. پیامبر خدا (ص) در مواجهه با مردم بر لب تبسم داشت و سخن گفتن خود را با لبخند می آمیخت. یکی از جاذبه های اخلاقی رسول خدا (ص) هم همین رفتار و خصلت بود. چه بسا لبخند به روی دشمن سرکش، موضع او را عوض کند و از کینه توزی دست بردارد و موافق شود. اگر خدا به چنین خنده رویی و تبسم اجر می دهد و این گونه رفتار انسان را از دوزخ نگه می دارد، به خاطر چنین آثاری است که دارد.
عطر ماندگار: بیانات مقام معظم رهبری
جهاد تبیین علاج تبلیغات سیاسی دشمن
یک مسئله جهاد تبیین است. بارها و بارها بنده تکرار کردم و باز هم تکرار می کنم. دشمن در رأس نقشه هایش، تبلیغات است. به قول خودشان پروپاگاندا. علاج پروپاگاندا تبیین است؛ از زبان های مختلف، از حنجره های مختلف، با تعبیرات مختلف، با ابتکارات مختلف. وسوسه ای را که روی آن جوان و نوجوان اثر می گذارد چه چیزی می تواند برطرف کند؟ باتوم که نمی تواند برطرف کند، آن وسوسه را تبیین می تواند برطرف کند.(۱۹ دی ۱۴۰۱)
برگزاری نشست هم اندیشی «بررسی اندیشه شهید سلیمانی»
نشست هم اندیشی بررسی اندیشه و شخصیت شهید حاج قاسم سلیمانی با حضور جمعی از هم رزمان سردار شهید حاج قاسم سلیمانی، در حوزه مقاومت بسیج شرکت ملی نفت ایران برگزار شد. در این نشست که با حضور سردار زارعی، سردار وحدتی و دكتر لیالی از هم رزمان شهید سلیمانی و دبیر شورای عالی فرهنگی وزارت نفت، فرمانده بسیج شركت ملی نفت ایران و جمعی از كاركنان پایگاه مقاومت بسیج حضرت ولیعصر (عج) شركت ملی نفت ایران، در ساختمان قدیم وزارت نفت برگزار شد، هم رزمان شهید، با بیان خاطراتی از سردار دل ها، نکاتی درباره اندیشه و شخصیت شهید حاج قاسم سلیمانی بیان کردند. برخورداری از نبوغ نظامی، تسلط بر شرایط راهبردی منطقه، حضور مستمر در جبهه های داخلی و فرامرزی، مبارزه با افراطی گرایی و بیرون راندن اشرار از كشورهای همسایه، دقت در محاسبه سودآوری فعالیت های برون مرزی برای جمهوری اسلامی، از جمله ویژگی های شهید سلیمانی بود که در این نشست به آنها اشاره شد. همرزمان همچنین روحیه سلحشوری و جنگندگی، شهادت طلبی، دلباختگی به اهل بیت(ع) و اخلاص در عمل، تدبیر در برخورد با سیاست های داخلی و تلاش برای رفع كدورت های موردی وحل و فصل بحث و جدل ها را از دیگر ویژگی های شهید سلیمانی برشمردند. شهید سلیمانی ولایتمدار بود و ارتباطی ویژه بارهبر فرزانه انقلاب داشت. ارادت وی به عنوان یك نظامی به حضرت آیت الله خامنه ای، تنها از حیث رعایت سسلسله مراتب نظامی نبود بلكه بسیار فراتر از آن بود.