پرونده بخش خشکی پارس جنوبی بسته خواهد شد
سرنوشتی خوش در انتظار فاز 14 پارس جنوبی
مشعل با تکمیل سومین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی، این طرح به مراحل نهایی بهره برداری نزدیک شد.
با پیشرفت مناسب فاز 14 پارس جنوبی و تکمیل یک ردیف دیگر از شیرین سازی پالایشگاه خشکی، می توان گفت که وعده وزارت نفت در تکمیل و راه اندازی فاز 14 پارس جنوبی محقق شد. همزمان، جواد اوجی، وزیرنفت از بهره برداری کامل فاز 14 پارس جنوبی تا پایان امسال خبر داده است.
مراحل توسعه فاز 14 پارس جنوبی پس از تاخیری طولانی همراه با فراز و نشیب های زیاد از زمان تعریف طرح، با استقرار دولت سیزدهم و بسیج تمامی امکانات با هدف پایداری پالایش گاز زمستانی شتاب گرفت تا دولت را به هدف گذاری برای بستن پرونده این فاز نزدیک تر کند.
اهداف توسعه ای فاز 14
از جمله اهداف توسعه ای طرح فاز 14 پارس جنوبی، تولید روزانه 56.6 میلیون مترمکعب گاز غنی، تولید روزانه 75 هزار بشکه میعانات گازی، تولید سالانه 1.05 میلیون تن گاز مایع پروپان و بوتان، تولید سالانه یک میلیون تن اتان به منظور تامین خوراک واحدهای پتروشیمی و تولید روزانه 400 تن گوگرد است.
قرارداد توسعه فاز ۱۴پارس جنوبی میان شرکت نفت و گازپارس به عنوان کارفرما و کنسرسیومی متشکل از مپنا، شرکت مهندسی و ساخت تأسیسات دریایی، شرکت ملی حفاری، شرکت پایندان، شرکت مدیریت طرح های صنعتی ایران، ایزوایکو، ماشین سازی اراک و سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) به عنوان لیدر کنسرسیوم در سال 1389 امضا شد.این قرارداد در قالب EPCC و مدت زمان اتمام آن 35 ماه یا دو سال و نیم پیش بینی شده بود که احداث بخش خشکی آن از سال 89 تا امروز متاثر از تحریم ها، از اولویت خارج شدن و دیگر مشکلات به درازا کشید. با اولویت بخشی به احداث بخش پالایشگاهی طرح فاز 14 پارس جنوبی و تلاش شبانه روزی کارکنان در بخش های مختلف طی یک سال اخیر، می توان انتظار داشت که سرنوشت خوشی در انتظار آخرین پالایشگاه پارس جنوبی باشد که تامین گاز زمستانی به آن وابسته است.
فاز 14 پارس جنوبی با توجه به تراز منفی گازی کشور سال 1400 و نیاز مبرم به آن، در اولویت سفر وزیر نفت به عسلویه پس از دریافت رای اعتماد قرار گرفت که طی آن با بررسی مشکلات مختلف این فاز و برنامه ریزی برای رفع آن با تلاش شبانه روزی هفت هزارنفری کارکنان صنعت نفت، نخستین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز 14 پارس جنوبی زمستان سال گذشته به بهره برداری رسید و با تداوم برنامه ریزی، اولویت بخشی و اقدام های مهم، بهره برداری از دومین ردیف شیرین سازی پالایشگاه فاز ۱۴ پارس جنوبی نیز سوم آبان ماه امسال آغاز شد تا مجموع ظرفیت پالایشی این فاز با بهره برداری از این ردیف به ۲۸میلیون مترمکعب در روز برسد و به تازگی سومین ردیف آن نیز وارد مدار تولید شده است.
احجام اجرایی پالایشگاه فاز 14
براساس اقدام های انجام شده در بخش خشکی، تا کنون دو میلیون و 78 هزار و 230 مترمکعب عملیات خاکی، 350 هزار و 107 متر مکعب بتن ریزی، 49 هزار و 658 تن نصب سازه های فلزی، 38 هزار و 141 تن نصب تجهیزات، 12 هزار و 724 تن نصب مخازن، همچنین 393 هزار و 808 اینچ – قطرلوله کشی U/G، دومیلیون و 443 هزار و 745 اینچ قطر لوله کشی A/G، سه هزار و 434 کیلومتر کابل برق و دو هزار و 632 کیلومتر کابل ابزار دقیق انجام شده است.
فراز و نشیب های فاز 14
فاز 14 که پس از عقد قرارداد توسعه آن در سال 1389 انتظار می رفت در زمان تعیین شده تکمیل شود و به بهره برداری برسد، چند دولت و وزیر را به خود دید و با تاخیری طولانی به طرح های مدت دار پیوست. اگر چه در ابتدا قرار بود این طرح به همراه چهار فاز دیگر (۱۳، ۱۹، ۲۰ و ۲۱، ۲۲-۲۴) به بهره برداری برسد، اما به دلیل نبود ظرفیت فنی، مالی و اجرایی برای اجرای همزمان پنج ابرپروژه گازی در شرایطی که فازهای تعریف شده از قبل (۱۲، ۱۵ و ۱۶، ۱۷ و ۱۸) همچنان نیمه تمام مانده بود، طرح توسعه فاز ۱۴ با تأخیر مواجه شده و نیمه کاره به دولت بعد واگذار شد.
این فاز پارس جنوبی با روی کار آمدن دولت بعد هم تکمیل نشد. در آن مقطع با توجه به محدودیت منابع مالی تصمیم برآن شد تا اولویت بندی فازهای مختلف میدان گازی پارس جنوبی برمبنای برداشت حداکثری ازمیدان مشترک به ویژه در بلوک های مرزی انجام شود که طرح فاز ۱۴به دلیل قرارگیری در شمالی ترین بلوک درمحدوده میدان و نزدیکی به مرزهای داخلی ایران، بدون هیچ مرزمشترک خارجی به عنوان اولویت نهایی (بعد از فازهای ۱۳ و ۲۲، ۲۳ و ۲۴) تعیین شد.
به این ترتیب فاز 14 پارس جنوبی در سال 1389 به همراه فازهای موسوم به طرح های 35 ماهه کار خود را آغاز کرد و همزمان با فاز 14 ابلاغ به کار فازهای 19، 13،20، 22، 24 و 21 هم آغاز شد، اما در مقاطعی به دلیل محدودیت های ناشی ازمنابع کشور تصمیم بر اولویت بندی پروژه ها شد. به این ترتیب در آن ایام فازهای 12، 17، 18، 15، 16 که به مرحله 80 درصد پیشرفت رسیده بودند، اما به دلیل مشکلات تامین منابع مالی وارد مدارتولید نشده بودند، در اولویت قرارگرفتند و آخرین مجموعه پالایشگاهی پارس جنوبی، فاز 14 بود که به عنوان سیزدهمین پالایشگاه در اولویت نهایی قرار گرفت.
در این مسیر نیزبرای فاز14 ابتدا تکمیل بخش فراساحل به منظور جلوگیری ازعدم النفع تولید در اولویت قرار گرفت؛ دلیل اولویت بخشی در توسعه بخش دریایی فاز 14 پارس جنوبی از این جهت بود که با توجه به وجود ظرفیتهای آزاد در بخش خشکی فازهای مجاور، برای عقب نماندن از رقیب قطری به منظور برداشت حداکثری از مخزن مشترک تصمیم گرفته شد با راه اندازی سریع تر بخش دریایی از ظرفیت آزاد پالایشگاه های پارس جنوبی برای فرآورش تولیدات این فاز استفاده شود.
تاسیسات دریایی فاز14 پارس جنوبی، شامل چهار سکوی دریایی درمجموع 44 حلقه چاه در 105 کیلومتری ساحل کنگان، دو رشته خط لوله 32 اینچ دریایی انتقال گاز به طول تقریبی هر خط 105 کیلومتر، دو خط لوله 4 اینچ دریایی به منظور انتقال محلول گلایکول به طول تقریبی هر خط 105 کیلومتر است. همچنین تاسیسات ساحلی آن، مشتمل بر واحدهای دریافت و جداسازی گاز و میعانات، تثبیت میعانات گازی، چهار ردیف تصفیه گاز شامل واحدهای شیرین سازی، نم زدایی، تنظیم نقطه شبنم و مرکاپتان زدایی هر کدام به ظرفیت پالایش 500 میلیون فوت مکعب در روز، واحد فشرده سازی و تراکم گاز به منظور صادرات، واحدهای استحصال و بازیافت گوگرد به همراه واحد جداسازی و دانه بندی گوگرد و واحد احیای منواتیلن گلایکول، سرویس های جانبی شامل بخار، توزیع برق، آبگیری از دریا و سرویس های متفرقه از جمله نیتروژن، هوای فشرده و...، سیستم تصفیه آب های صنعتی و فاضلاب و سیستم های مشعل به منظور تخلیه اضطراری سیستم سوخت گاز و دیزل پالایشگاه، سیستم آب آتش نشانی (مخزن، تلمبه ها و شبکه ها) اتاق های کنترل، پست های برق، آزمایشگاه، انبار، کارگاه، دفاتر و... همچنین چهار مخزن برای ذخیره و صادرات میعانات گازی شامل مخازن ذخیره سازی است.
برد ایران مقابل قطر
مساحت میدان پارس جنوبی 9 هزار و 700 کیلومترمربع است که نزدیک به سه هزار و ۷۰۰ کیلومترمربع از این میدان مشترک، در آب های سرزمینی ایران و ۶ هزار کیلومترمربع از آن در آب های قطر واقع شده است. پارس جنوبی به عنوان بزرگ ترین میدان گازی جهان، 40 تریلیون مترمکعب گاز طبیعی(21 درصد از ذخایر گاز دنیا) و حدود ۵۰ میلیارد بشکه میعانات گازی را در خود ذخیره کرده است. توسعه ميدان مشترك گازی پارس جنوبی، با هدف تامين گاز مورد نياز كشور در بخش های تزريق به ميادين نفتی، عرضه به واحدهاي صنعتی و نیروگاه ها، گازرسانی به واحدهاي خانگی- تجاری، تامين خوراك مجتمع های پتروشيمی و صادرات گاز، ميعانات گازی، گاز مایع و گوگرد در برنامه های وزارت نفت قرار گرفته است. حفر اولین چاه اکتشافی در مخزن مشترک پارس جنوبی به سال 1369 بازمی گردد. قرارداد فازهای 1 تا 3 در سال 1376 و فعالیت اجرایی طرح های توسعه پارس جنوبی در سال 1377 آغاز شده است و قطری ها نیز کار در این میدان را از سال 1369 آغاز کردند تا نخستین برداشت ایران از این میدان به سال 1381 برسد.
طبق آخرین گزارش مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس، برداشت روزانه از میدان مشترک پارس به ۷۰۰ میلیون مترمکعب رسیده است. افزون بر اهمیتی که ذکر شد، ميدان گازي پارس جنوبي به عنوان قطب انرژی كشور، دارای منابع ارزش آفرین متنوعی برای اقتصاد کشور و هم اكنون بزرگ ترين كانون توسعه صنعتي و موتور اصلي توسعه اقتصادي ايران است كه علاوه بر تأمين حداکثری تقاضای گاز كشور، می تواند با ایجاد صدها هزار شغل پایدار، سالانه ده ها میلیارد دلار درآمد عاید کشور کند.
سهم ذخایر هیدروکربنی ایران از میدان مشترک گازی پارس جنوبی 14 تریلیون مترمکعب گاز و 18 میلیارد بشکه میعانات گازی در مساحتی به وسعت 3700 کیلومترمربع تخمین زده شده است.مجموع تولید گاز از میدان مشترک پارس جنوبی از آغاز بهره برداری تا پایان سال 1399 به رقم یکهزار و 867 میلیارد مترمکعب رسیده، همچنین از ابتدای توسعه تاکنون 2.2 میلیارد بشکه میعانات گازی از این میدان مشترک برداشت شده است.ارزش محصولات پارس جنوبی با سرمایه گذاری نزدیک به 80 میلیارد دلار در این پهنه گازی، 335 میلیارد دلار (با احتساب هر مترمکعب گاز غنی معادل 18 سنت در سال 1396) برآورد شده است.
میزان رقم سرمایه گذاری در میدان پارس جنوبی حدود ۸۰ میلیارد دلار طی ۲۰ سال است. ۱۳ پالایشگاه در پارس جنوبی قرار دارد که هشت پالایشگاه در سایت (یک) تحویل شده و از پنج پالایشگاه سایت (۲) نیز چهار پالایشگاه تحویل بهره بردار شده و تنها پالایشگاه فاز ۱۴باقی مانده است که با اقدام های در حال انجام می توان امیدوار بود پرونده بخش خشکی پارس جنوبی تا پایان 1401 بسته شود.