افزایش قیمت نفت در سال 2022
به دنبال احیای تقاضا برای سوخت ویژه بخش حمل ونقل در پی رهایی از بحران شیوع ویروس کووید-19 (کرونا)، کاهش محدودیت های سختگیرانه رفت وآمد و ازسرگیری سفرهای زمینی و هوایی، قیمت نفت خام در بازارهای جهانی در بیشتر ماه های سال 2022 میلادی با روندی افزایشی همراه بود، این در حالی است که با آغاز تنش های روسیه و اوکراین در فوریه سال جاری میلادی و تصمیم ناگهانی تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به ائتلاف اوپک پلاس برای کاهش عرضه روزانه 2 میلیون بشکه ای از ماه نوامبر تا پایان سال 2023 میلادی، عرضه در بازارهای جهانی کاهش یافت.
قیمت های شاخص نفت خام برنت دریای شمال در ماه مارس امسال در پی آغاز تنش های مسکو و کی یف به بیش از 139 دلار برای هر بشکه رسید و پس از آن با توجه به اینکه خریداران محموله های نفت خام تنگنای دو ساله تعطیلی پالایشگاه ها در دوران بحران شیوع ویروس کرونا را پشت سر گذاشته بودند، قیمت دوباره روندی افزایشی در پیش گرفت. با نزدیک شدن به پایان سال 2022 میلادی هر دو شاخص نفت خام آمریکا و برنت دریای شمال ناگهان از افزایش های پدید آمده در طول سال جاری میلادی فاصله گرفتند که دلایل آن اینجا بررسی می شود:
تقاضای کم برای سوخت
چین، بزرگ ترین واردکننده نفت خام و دومین مصرف کننده نفت جهان پس از ایالات متحده آمریکا به شمار می آید، اما در سال 2022 میلادی مداخله سختگیرانه دولت چین برای پیش بردن سیاست به صفر رساندن موارد ابتلا به ویروس کرونا به شدت تولیدات صنعتی و اقتصادی و تقاضا برای سفر را در این کشور آسیایی کاهش داد. بر اساس برآوردهای تحلیلگران، مقررات سختیگرانه چین برای مقابله با کرونا تقاضای نفت خام بزرگ ترین واردکننده نفت خام جهان را 30 تا 40 درصد کاهش داد. اروپا زمستانی ملایم را آغاز کرد و تقاضا را برای سوخت های مختلف از جمله فرآورده های تقطیری مانند نفت حرارتی که برای تولید برق و گرمایش خانه ها استفاده می شود، کاهش داد. فعالیت های اقتصادی کلی نیز در سراسر جهان کاهش یافت، به ویژه در چین و همچنین در ایالات متحده.
ترس از تشدید مازاد عرضه نفت
تصمیم ائتلاف اوپک پلاس در ماه اکتبر سال جاری میلادی مبنی بر کاهش روزانه 2 میلیون بشکه ای از ماه نوامبر امسال تا پایان سال 2023 میلادی خشم مقام های ایالات متحده آمریکا و دیگر کشورهای غربی را برانگیخت. اوپک پلاس در واکنش به این دست از اعتراض ها اعلام کرد که تولید خود را به دلیل چشم انداز ضعیف اقتصادی کاهش داده است، اما این اقدام قیمت های جهانی نفت خام را تقویت نکرد. حدود نیمی از کاهش تولید اوپک پلاس تنها آمارهای روی کاغذ است زیرا این ائتلاف به طور معمول چندان به اهداف و سهمیه های تولید تعیین شده پایبندی نداشته است. در همین حال، تولید نفت خام و مایعات گازی ایالات متحده آمریکا با افزایش همراه بوده است، هر چند که تولید نفت خام شرکت های داخلی این کشور رشدی کند را پشت سر گذاشته؛ با این حال این رقم به تازگی به 12 میلیون و 200 هزار بشکه در روز رسیده است که بالاترین رقم از زمان آغاز موج نخست شیوع ویروس عالم گیر کرونا در مارس 2020 میلادی به شمار می آید. قیمت نفت خام در بازارهای جهانی تا حدی به دلیل ترس از کاهش عرضه روسیه پس از اعمال مجموعه تحریم هایی علیه روسیه ازسوی کشورهای عضو اتحادیه اروپا و در عین ایالات متحده آمریکا با افزایش همراه شد، در حالی که تولید نفت در روسیه با کاهش روبه رو بوده اما سرعتش به آن اندازه که انتظار می رفت نبوده است. کشورهای عضو گروه هفت و استرالیا ۱۱ آذرماه امسال پس از غلبه بر مقاومت برخی اعضای اتحادیه اروپا به ویژه لهستان، درباره تعیین سقف قیمت ۶۰ دلاری برای محموله های دریایی صادرات نفت خام روسیه به توافق رسیدند. طرح سقف قیمتی به اعضای اتحادیه اروپا اجازه می دهد محموله های دریایی نفت خام روسیه را با رعایت سقف قیمت ۶۰ دلاری وارد کنند، اما در صورت رعایت نشدن این سقف، خریداران نفت روسیه از خدمات شرکت های کشتیرانی، بیمه و بیمه اتکایی برای حمل محموله های نفت این کشور منع می شوند. با این حال، نفت خام نوع اورال روسیه اکنون با تخفیف معامله می شود و احتمال اینکه این گام باعث اختلال در بازارهای جهانی نفت خام شود، کاهش می یابد.
افزایش نرخ بهره در سراسر جهان و تقویت ارزش دلار
برای مبارزه با تورم اقتصادی فزاینده در سراسر جهان، بانک های مرکزی تعدادی افزایش نرخ بهره را به منظور جلوگیری از رکود شدید و فعالیت های اقتصادی در دستور کار قرار دادند. افزایش نرخ های بهره ارزش دلار آمریکا را تقویت کرد و این شرایط قیمت نفت خام را در بازارهای جهانی زیر فشار قرار داد، زیرا همواره تقویت دلار سبب گران تر شدن کالاهای قیمت گذاری شده بر مبنای دلار برای دارندگان دیگر ارزها می شود.
فرار دلالان بازار نفت
صندوق های پوشش ریسک و دیگر مدیران بازارهای مالی و پولی در پی تنش های مسکو و کی یف موقعیت های بزرگی را در قراردادهای نفت خام ایجاد کردند، اما به سرعت از بازار خارج شدند و بخشی از حمایت از رشد قیمت نفت خام را از بین بردند. داده های ایالات متحده آمریکا نشان می دهد که موقعیت خرید خالص صندوق های پوشش ریسک در قراردادهای نفت خام برنت نزدیک به پایین ترین سطح خود در 10 سال گذشته است و نسبت موقعیت های خرید به موقعیت های فروش در پایین ترین حد خود از نوامبر 2020 میلادی است.
منبع: خبرگزاری رویترز
نویسندگان: لورا سانیکولا و متیو لوئیس
مترجم: امیر دشتی