پژوهش بازویی قوی در پیشبرد اهداف
با پیروزی انقلاب و استقرار نظام جمهوری اسلامی ایران، به منظورگسترش فرهنگ پژوهش در جامعه و ارج نهادن به مقام شامخ پژوهشگران، از سوی شورای فرهنگ عمومی کشور، 25 آذر به نام روز پژوهش نامگذاری شد و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز از سال 1379چهارمین هفته آذرماه راهفته پژوهش نامگذاری کرد. دلیل این نامگذاری اینگونه بیان شده است که مردم با اهمیت پژوهش، نقش، جایگاه و تأثیرآن بر اداره سازمان ها، جامعه و کشور آشنایی بیشتری پیدا کنند واز زاویه ای دیگر در جریان کارکرد مؤسسات، سازمان ها ومجموعه هایی که ماهیت و عملکردشان پژوهشی است، قرار گیرند.
پژوهش، کوششی برای یافتن بهترین راهکارهای ممکن به منظور حل مشکلات موجود در عرصه های مختلف زندگی و راهی است برای گسترش مرزهای دانش و گشودن افق های تازه برای نسل های آینده.با ورود به هفته پایانی آذرماه، مناسبتی که رنگ وبویی ازجنس پژوهش دارد، آغازمی شود. 20 تا 26 آذربه نام هفته پژوهش مزین است؛ دراین بازه زمانی، پژوهشگران، فعالیت های پژوهشی و دست یافته های این حوزه گسترده، بیش از هر زمان دیگری به چشم می آید و به فراخور نامگذاری هر یک از روزهای آن، در هر یک ازبخش های دولتی وغیردولتی، رخداد و رویدادی تازه و مهم در این زمینه، ثبت و ضبط می شود.
پژوهش واهمیت آن
در دنیای امروز، دانایی یکی از محورها و شاخص های اصلی پیشرفت و تعالی هر جامعه محسوب می شود. سنجش سطح دانایی نیز به میزان تولید و مصرف اطلاعات، همچنین گسترش آن به دسترسی سریع و آسان این شاخصه مهم(دانایی)، به منابع علمی موثق وابسته است.
دانسته های انسان یا از طریق مطالعه منابع اطلاعاتی موجود و یا بر پایه پژوهش هایی که خود انجام می دهد، به دست می آید. اگر این دانسته ها براساس نتایج پژوهش های قبلی باشد، در واقع به مصرف اطلاعات پرداخته و اگرمبتنی بر مشاهدات و تحلیل های جاری بوده باشد، این تلاش به تولید اطلاعات برای او منجر شده است. منبع اصلی تولید اطلاعات و دانش جدید، حاصل فعالیت های پژوهشی است و پژوهش در هر موضوع، به هر شکل و در هر سطحی که انجام شود، تلاشی منسجم و نظام مند در مسیر توسعه دانش موجود درباره موضوع هایی است که با آنها سروکار داریم.بنابراین می توان این تعریف را ارائه کرد که «پژوهش، کوششی است برای یافتن بهترین راه حل های ممکن در زمینه حل مشکلات موجود درعرصه های مختلف زندگی.»نوع و سطح فعالیت های پژوهشی، یکی از شاخص های اصلی توسعه و پیشرفت محسوب می شود. اگر پژوهشی صورت نگیرد، دانش بشری افزایش نخواهد یافت و فعالیت های آموزشی نیز از پویایی و نشاط لازم برخوردار نخواهد بود. در واقع پژوهش، یکی از محورهای مهمی است که ضامن پیشرفت و توسعه پایدار در هر کشور به شمار می آید.
توسعه و ارتباط آن با پژوهش
توسعه علمی، صنعتی و فرهنگی هر کشور، بدون در نظرگرفتن ارتباط آن با مقوله پژوهش از موفقیت چندانی برخوردار نخواهد بود، حتی اگر نشانه هایی از توسعه بدون پرداختن به مبانی پژوهشی رخ دهد، نمی توان آن توسعه را پایدار دانست. بنابراین شاید این عبارت که پژوهش «موتورمحرک پیشرفت و توسعه» به شمار می آید، بی راه نباشد، ضمن اینکه از نتایج حاصل از پژوهش های انجام شده در هر زمینه ای که به بهبود راهکارها و روش های معمول در زمینه های مورد نظر منجر می شود نیز نباید غافل ماند.
نفت و پژوهش
نقش و جایگاه پژوهش آنقدر گسترده و وسیع است که هریک از مجموعه های دولتی، حتی غیردولتی(خصوصی) واحدی را به این بخش مهم اختصاص داده اند؛ اگرچه در حوزه پژوهش فعالیت های مختلفی انجام شده است؛ اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم، پژوهش و تعریف طرح های پژوهشی برای اجرای آنها، با الهام گیری از فرمایشات مقام معظم رهبری در مقاطع مختلف زمانی مبنی بر جدی گرفتن مقوله پژوهش، تربیت افراد پژوهشگر وتقویت روحیه پژوهشگری، شتابی مضاعف گرفت؛ موضوعی که وزارت نفت نیز با جدیتی بیش ازپیش آن را در دستور کار خود قرار داده و به عنوان اولویتی مهم در معاونت پژوهشی و فناوری این وزارتخانه به پیگیری آن پرداخته است. جواد اوجی، وزیرنفت هم در باب پژوهش و اهمیت آن در حوزه ای که سکاندار آن است، همواره تاکیدی موکد بر پژوهش به عنوان حوزه راهبردی در صنعت نفت داشته است.وی در پیامی که چندی پیش به مناسبت نخستین کنفرانس مدیریت فناوری محصولات دانش بنیان درصنعت نفت ارسال کرد، دانشگاه را بخشی که می تواند صنعت نفت را در انجام فعالیت های پژوهشی هدفمند یاری کند، خانه فکر، خلاقیت و تولید علم و شرکت های دانش بنیان را نیز بازویی تخصصی برای این وزارتخانه عنوان کرد.در فحوای این پیام وزیر، نقش پژوهش و فعالیت های پژوهشی ازسوی نهادهای پژوهشگر از جمله دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان، نقشی پررنگ است که می تواند به عنوان محرکی قوی، پیش برنده اهداف کلان وزارت نفت باشد که نتایج پرباری را برای این وزارتخانه و کشور رقم خواهد زد. در آیینی که 26 آذرامسال با عنوان «بیست وسومین جشنواره تجلیل از پژوهشگران و فناوران برگزیده» برگزار شد، پژوهشگران برتر این وزارتخانه معرفی شدند.به همت بخش دانش پژوه و دانش بنیان و بهره گیری از ظرفیت های آن که بازوهای تخصصی و پشتوانه های علمی– پژوهشی کشور برای همه دستگاه های اجرایی از جمله صنعت نفت به شمار می آیند، گام های بلندی در بخش های مختلف این صنعت برداشته شده که حرکت به سمت ساخت برخی توربوکمپرسورهای مورد استفاده در صنعت گاز و داخلی سازی آنها، ساخت برخی کاتالیست ها که نقش بسیار زیادی در تولید محصول در صنایع پتروشیمی دارند، همچنین ساخت برخی اقلام پرکاربرد مانند مته های حفاری از آن جمله است.
سخن پایانی
پژوهش، تنها به روز و هفته یا به برگزاری آیین و مراسم ختم نمی شود که البته نباید هم چنین باشد؛ این واژه پنج حرفی به نوعی در تک تک افراد جامعه و در لایه لایه زندگی آنها وجود دارد و نوع بشر نیز به پشتوانه فعالیت هایی که در این حوزه انجام می شود، توانسته به مصنوعات مختلف و متعددی دست یابد؛ مصنوعاتی که در خدمت آنها قرار گرفته و گاهی نیز در مقابل آنها ایستاده است.
پیام معاون مهندسی، پژوهش و فناوری وزیر نفت به مناسبت هفته پژوهش
معاون وزیر نفت در امور مهندسی، پژوهش و فناوری وزارت نفت به مناسبت هفته پژوهش، با صدور پیامی از همه دست درکاران برگزاری نخستین کنفرانس مدیریت فناوری محصولات دانش بنیان در صنعت نفت قدردانی کرد. متن پیام وحیدرضا زیدی فرد به مناسبت روز پژوهش به شرح زیر است:
«در دولت سیزدهم، توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری صنعت نفت با بهره گیری از درس آموخته های موجود در کشور و ایجاد هم افزایی ملی و استفاده از توانمندی های داخلی در دستور کار ارکان ذی ربط قرار گرفت. در این راستا اقدام های مهمی در حوزه اکتساب و بومی سازی فناوری های مورد نیاز صنعت نفت انجام شد. گواه این موضوع خودکفایی، بومی سازی، ساخت، تولید و ارائه خدمات فناورانه و نوآورانه مورد نیاز بسیاری از حوزه های این صنعت و صادرات دانش و فناوری به کشورهای دوست و همسایه است. همچنان که مقام عالی وزارت، ضمن گرامیداشت هفته پژوهش در پیام خود به نخستین کنفرانس مدیریت فناوری محصولات دانش بنیان در صنعت نفت اظهار داشتند، وزارت نفت دولت سیزدهم اعتقاد دارد دانشگاه خانه فکر، خلاقیت و تولید علم است و شرکت های فناور و دانش بنیان بازوی تخصصی وزارت نفت. اینجانب و همکارانم اعتقاد داریم که هر روز کاری برای ما، روز پژوهش و نوآوری است.
ما باور داریم که پیشرفت علمی باید با خودباوری، امید به موفقیت و حرکت جهادگونه همراه باشد و به فضل الهی با همراهی شرکت های چهارگانه و ارکان مستقل پژوهشی در آینده ای نزدیک بتوانیم گام های مهمی برای دانش بنیان شدن صنعت نفت جمهوری اسلامی ایران برداریم. در این خصوص، به همکاران گرانقدر فعال در حوزه های ستادی، عملیاتی و همچنین مدیران خطرپذیر و حامی ساخت داخل، این نوید را می دهم که با همکاری ارکان ذی ربط، در حال تدوین سیاست های تشویقی و حمایتی برای توسعه عمق ساخت داخل محصولات مورد نیاز صنعت نفت و حل نوآورانه مسائل صنعت هستیم.
در هفته پژوهش امسال، به همت، تلاش و پشتکار همکارانم در حوزه معاونت مهندسی، پژوهش و فناوری و همکاران دانشگاه صنعت نفت و پژوهشگاه صنعت نفت و سایر دست درکاران، نخستین کنفرانس مدیریت فناوری محصولات دانش بنیان در صنعت نفت به شکلی کاملا موفقیت آمیز برگزار شد. این کنفرانس، نویدبخش ارتباطی بهتر و موثرتر بین صنعت نفت و شرکت های دانش بنیان، دانشگاه ها و موسسه های پژوهش است. به این وسیله از همه دست درکاران برگزاری این کنفرانس تشکر می کنم.
در انتها، از مقام عالی وزارت نفت، معاونان وزیر و مدیران عامل شرکت های اصلی و تابعه برای توجه و عنایت ویژه به توسعه زیست بوم نوآوری و فناوری صنعت نفت و نیز از همه همکاران ارجمند حوزه پژوهش و فناوری در همه شرکت های تابعه وزارت نفت قدردانی می کنم.»