واکنش های جهانی به سقف قیمت 60 دلاری نفت روسیه

کشورهای عضو گروه (7) و استرالیا جمعه دوم دسامبر(11 آذرماه) پس ازغلبه برمقاومت برخی اعضای اتحادیه اروپا، بویژه لهستان درباره تعیین سقف قیمت ۶۰ دلار برای محموله های صادرات نفت خام روسیه، به توافق رسیدند؛ اما تحلیلگران اکنون کارایی این سازو کار را زیر سؤال برده اند. روسیه، دومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان، روز یکشنبه (۱۳ آذرماه) اعلام کرد که سقف قیمتی تعیین شده را نمی پذیرد و حتی اگر مجبور به کاهش تولید شود، محموله های نفتی خود را به این شیوه نمی فروشد.

اعضای اتحادیه اروپا، جمعه دوم دسامبر(11 آذرماه)، بر سر سقف قیمت 60 دلار به توافق رسیدند و گروه (7) و استرالیا نیز پس از آن توافق کردند که این سقف را در معاملات نفتی خود لحاظ کرده و آن را از 5 دسامبر(14 آذرماه) اجرایی کنند.

اقدام غرب، مداخله در قوانین تجارت آزاد

 الکساندر نواک، معاون نخست وزیر روسیه تأکید کرد: این اقدام غرب، مداخله ای فاحش و با قوانین تجارت آزاد در تناقض است و با ایجاد کمبود عرضه، بازارهای جهانی انرژی را بی ثبات می کند. وی گفت: ما در حال کار روی سازوکارهایی برای منع استفاده از ابزار سقف قیمت، صرف نظر از سطح تعیین شده هستیم؛ زیرا چنین تداخلی می تواند به بی ثباتی بیشتر در بازارهای جهانی انرژی دامن بزند. معاون نخست وزیر روسیه ادامه داد: حتی اگر اندکی کاهش تولید دهیم، نفت و فراورده های نفتی را تنها به کشورهایی که با ما در شرایط بازار همکاری کنند، می فروشیم. نواک گفت: سقف قیمتی می تواند مشکلاتی در بازارکالا ایجاد کند و کشورهای دیگری بجز روسیه را هم تحت تأثیر قرار دهد.

دیدگاه تحلیلگران

جیمز ویلیامز، اقتصاددان انرژی در مؤسسه دبلیوتی آر جی اکونومیکس (WTRG Economics) دراین باره می گوید: سقف قیمتی تعیین شده تأثیر نسبتاً اندکی خواهد داشت؛ زیرا 60 دلار نزدیک به قیمتی است که روسیه برای پول محموله های ارسالی خود به چین و هند دریافت می کند. پاول مولچانوف، تحلیلگر مؤسسه «ریموند جیمز» نیز گفته است: نفت خام نوع اورال روسیه اکنون با 24 دلار تخفیف نسبت به نفت خام شاخص برنت دریای شمال معامله می شود.

این تحلیلگر مؤسسه «ریموند جیمز» دراین باره به خبرگزاری مارکت واچ گفت: پیش از آغاز تنش های مسکو- کی یف در ماه فوریه سال جاری میلادی، این تخفیف تنها یک تا 2 دلار برای هر بشکه بود، اما در تابستان گذشته به 35 دلار رسید.  مولچانوف ادامه داد: این وضع نشان می دهد که در شرایط جنگ و تحریم، تولیدکنندگان روس تنها با اعطای تخفیف های ویژه می توانند محموله های نفت خام خود را صادر کنند. وی توضیح داد: نسبت بین  دو نوع نفت خام اورال روسیه و برنت، بازتاب دهنده ترکیبی از  سردرگمی ها و پیچیدگی های قانونی و تحریمی است، به این معنا که با سازوکار قیمت گذاری کنونی، سقف قیمت نفت معادل برنت، در حدود  80 دلار برای هر بشکه است.

مولچانوف همچنین یادآور شده است: تحریم های اتحادیه اروپا و انگلیس علیه محموله های دریایی صادرات نفت خام روسیه از 5 دسامبر اجرایی شده و ممنوعیت برای محموله های فراورده های نفتی روسیه از5 فوریه آغاز خواهد شد، درحالی که ایالات متحده آمریکا و ژاپن، پیش تر واردات کم سابقه خود از روسیه را قطع کرده اند. این تحلیلگر با بیان اینکه طرح یاد شده برای همه کشورهایی که نفت روسیه را وارد می کنند اعمال خواهد شد، گفت: چین، هند و ترکیه به عنوان واردکنندگان بزرگ نفت روسیه که تحریمی علیه مسکو اعمال نکرده اند، از مشتریان برجسته نفت این کشور هستند.

با توجه به همه این موارد مولچانوف، تحلیلگر مؤسسه «ریموند جیمز» گفت: سقف قیمت با هدف اثرگذاری برون مرزی در نظر گرفته شده است.

جان کمپ، تحلیلگر بازار رویترز و متخصص در سیستم های نفت و انرژی نیز در واکنش به اخبار مربوط به سقف قیمتی برای نفت روسیه در توییتی نوشت: سقف قیمت در ابتدا به قیمت های بازار مرتبط نبود؛ اما اکنون هر دو ماه یکبار با سازوکاری بررسی می شود.

وی در توییتی جداگانه گفته است: بنا بر این سقف قیمت، که به واقع سقف نیست؛ بلکه بیشتر به عنوان یک پیشنهاد مطرح بوده، به نوعی 60 دلار است، اما لزوماً 60 دلار نیست و در اوایل ژانویه سال 2023 میلادی و سپس هر دو ماه پس از آن بررسی می شود.این طرح می تواند حمل ونقل نفت خام روسیه را با قیمت بالاتر از سقف قیمتی تعیین شده، حتی به کشورهایی که بخشی از توافقنامه نیستند، پیچیده کند. اورسولا فن درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا هم با انتشار ویدیویی در توییتر گفته است:هدف از اعمال طرح سقف قیمتی، تقویت اثر تحریم های اتحادیه اروپا،کاهش بیشتر درآمدهای روسیه و تثبیت بازارهای جهانی انرژی است؛ زیرا این طرح به بعضی  محموله های روسیه اجازه می دهد در صورت رعایت سقف قیمتی تعیین شده با نفتکش کشورهای عضو، شرکت های بیمه، بیمه های اتکایی و مؤسسه های اعتباری گروه (7 ) و اتحادیه اروپا به کشورهای ثالث ارسال شود.

از آنجا که شرکت های مهم کشتیرانی و بیمه ای جهان در کشورهای عضو گروه (7) مستقر هستند،این سقف می تواند مسکو را برای فروش نفت به قیمت بالاتر با دشواری روبه رو کند.

جانت یِلن،وزیر خزانه داری ایالات متحده آمریکا هم دراین باره گفته است: سقف قیمتی تعیین شده، بویژه به نفع کشورهای با درآمد کم و متوسط است که بار سنگین قیمت های بالای انرژی و مواد غذایی را متحمل شده اند.وی در بیانیه ای مدعی شده است، با توجه به وضع  اقتصاد روسیه و روند افزایشی بودجه این کشور، سقف قیمتی بر درآمدهای این کشور اثر خواهد گذاشت.

مانیش راج، مدیر مالی شرکت والندرا انرژی پارتنرز (Velandera Energy Partners) از سقف قیمتی روسیه به عنوان یک شوخی یاد کرد و گفت: خریداران آسیایی اکنون رقمی کمتر از قیمت 60 دلار را برای محموله های نفت خام روسیه می پردازند.وی در گفت وگو با خبرگزاری مارکت واچ گفت: اتحادیه اروپا و روسیه، اکنون درگیر یک دوئل هستند، به طوری که هر یک با اشتباه اول، بازنده خواهد بود.مدیر مالی شرکت والندرا انرژی پارتنرز تصریح کرد: آیا روسیه تولید را کاهش و درآمد خود را از دست می دهد یا اتحادیه اروپا سقف قیمتی را افزایش داده تا نفت روسیه را در بازار بیشتر کند؟

درهمین حال، اندیشکده یورواینتلیجنس دراین باره اعلام کرده که سقف پیشنهادی، همان قیمت یا اندکی بالاتر از سطحی است که نفت روسیه در بازار آزاد به دست می آورد.آژانس بین المللی انرژی هم در تازه ترین گزارش خود اعلام کرده است: تولید نفت روسیه در سال آینده میلادی پس از اجرایی شدن تحریم های اتحادیه اروپا علیه بخش دریایی صادرات نفت خام، روزانه یک میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه کاهش می یابد.

تحریم های اروپا، فشار بر توازن بازار نفت

این نهاد بین المللی در گزارش ماهانه بخش نفت خود اعلام کرد که تلاش برای محروم کردن مسکو از درآمدهای نفتی، تردیدهای بیشتری را برای بازارهای نفت ایجاد می کند و بر قیمت فراورده های نفتی از جمله گازوییل فشار می آورد.آژانس بین المللی انرژی اعلام کرد: تحریم های اتحادیه اروپا علیه واردات نفت خام و فراورده های نفتی روسیه و ممنوعیت ارائه خدمات بیمه ای و دریایی، فشار بیشتری بر توازن بازار نفت، بویژه بازارهای گازوییل وارد می آورد و کمبود عرضه تشدید می شود.این نهاد در گزارش خود آورده است، سقف پیشنهادی برای قیمت محموله های صادراتی نفت خام روسیه ممکن است به کاهش تنش ها کمک کند. با این حال تردیدها و چالش های لجستیک باقی مانده و دامنه عدم قطعیت هرگز به این اندازه نبوده است.این تحولات همچنین پیش از تصمیم گیری مورد انتظار درباره سطح تولید از سوی تولیدکنندگان عضو سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و متحدانش موسوم به اوپک پلاس در روز 13آذرماه رخ داد.وزیران نفت و انرژی ائتلاف اوپک پلاس در نشست 4 دسامبر(۱۳ آذرماه) با تصمیم ماه اکتبر این ائتلاف مبنی بر کاهش روزانه 2 میلیون بشکه ای تولید از ماه نوامبر (آبان و آذر) تا دسامبر سال ۲۰۲۳ موافقت کردند.

منبع: خبرگزاری های مارکت واچ و آسوشیتدپرس

مترجم: امیر دشتی