
طراحی فاز 2 از چه زمانی در دستور کار پالایشگاه آبادان قرار گرفت و چه مراحلی را پشت سر گذاشته است؟
مسائل مالی طراحی و اجرای فاز 2 به دلیل تحریم ها در سال های 92 و 93 برطرف شد اما به علت رویکردهای جدید دولت یازدهم، فاز 2 با هزینه ای افزون بر 1.7 میلیارد دلار باید انجام می شد، به دو بخش تبدیل شد. بخش نخست آن بر اساس فاینانس چینی ها تهیه و سال 1396 احداث فاز 2 شروع شد. در این بخش از فاز 2، واحد پالایشی بزرگ به ظرفیت 210 هزار بشکه احداث شد که در حال راه اندازی است. واحدهای جانبی آن در حال راه اندازی است، اما بخش دوم آن که ارزش افزوده محصولات تولیدی این فاز به شمار می رود، هنوز تامین منابع مالی آن نهایی نشده است و در صورت تامین ظرفیت سه تا چهار سال آینده فاز 2 در سرویس خواهد بود و به این شکل زنجیره تامین و تولید نهایی می شود. با در سرویس قرار گرفتن فاز 2 پالایشگاه آبادان که از بزرگ ترین واحدهای پالایشی کشور و منطقه است، در ماه های آینده شاهد افزایش تولید محصولات پالایشگاه خواهیم بود. کیفیت این محصولات در بخش دوم فاز 2 به یورو 5 ارتقا خواهد یافت.
علاوه بر فازهای گفته شده چه برنامه هایی برای فعال کردن فاز 4 پالایشگاه آبادان در دستور کار دارید؟
در طراحی فاز 4 که از قبل صورت گرفته بود، میزان نفت کوره را به زیر 10 درصد کاهش خواهیم داد، اکنون این طرح به دلایل مختلف معطل مانده و با قرار دادن یک مدیر پروژه جدید می توانیم این فاز را در سال های آینده اجرایی کنیم. در این طرح بزرگ به دانش فنی داخلی و به روز دنیا تکیه خواهیم کرد تا با اجرایی کردن آن در سال های آینده ارزش افزوده پالایشگاه را افزایش دهیم.
چه برنامه هایی برای نوسازی واحدهای قدیمی پالایشگاه در دستور کار دارید؟
با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری در خصوص جلوگیری از خام فروشی و سیاست های دولت سیزدهم مبنی بر استفاده حداکثری از نفت خام و پالایش آن در کشور و فروش فرآورده های نفتی پیشنهاد دادیم تا واحدهای قدیمی را در سرویس نگه داریم و با انجام اصلاحات و نوسازی ها بتوانیم میزان بیشتری از نفت خام را در پالایشگاه تصفیه و از فروش نفت خام جلوگیری کنیم. با توجه به اینکه این پیشنهاد به صورت ابتدایی مورد موافقت قرار گرفت تا با بهینه سازی سه واحد قدیمی 70، 75 و 80 را در سرویس نگه داریم. به همین علت ظرفیت پالایشگاه را از 360 هزار بشکه در روز به 450 هزار بشکه افزایش خواهیم داد. طی دو سال نوسازی سه واحد مذکور را خواهیم داشت که بعد از نوسازی واحدهای قدیمی از سرویس خارج خواهند شد. برنامه ریزی کردیم در طول 2 سال این سه واحد نوسازی شوند به این ترتیب، اگر مشکل تامین خوراک نداشته باشیم، می توانیم ظرفیت تولید پالایشگاه را تا 520 هزار بشکه افزایش دهیم.
با توجه به اقدام های توسعه ای که ذکر کردید، برای صادرات محصولات پالایشگاه آبادان چه برنامه هایی دارید؟
پالایشگاه آبادان یک بندر صادراتی در مجیدیه ماهشهر دارد که تنها بندر صادرات و واردات محصولات نفتی متعلق به وزارت نفت است. به همین علت اکثر صادرات محصولات نفتی از این بندر انجام می شود. صادرات محصولات ویژه بسته به تولیدات پالایشگاه و مصارف داخلی مقادیر صادراتی متفاوت است، اما به صورت شاخص وار می توان گفت؛ در سه ماه پایانی سال 1400 درآمد ارزی از بندر صادراتی مجدیه ماهشهر به میزان سه فصل نخست سال 1401 بود. این نشان دهنده افزایش قابل توجه عملیات دریایی در این بندر صادراتی و افزایش میزان صادرات مواد نفتی است. در شش ماه نخست سال 1401 درآمد ارزی به میزان کل کارکرد سال 1400 بود . ضمن آنکه در شش ماه نخست امسال 130 درصد سال گذشته درآمد ارزی داشتیم.
میزان صادرات فرآورده های نفتی پالایشگاه آبادان در سال جاری چه میزان برآورد شده است؟
بر اساس بودجه 1401 به شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران اجازه داده شد برای بازپرداخت بدهی های سرمایه گذاری فاز 2 به مبلغ 265 میلیون یورو در سال جاری از محل مازاد تولید محصولات در پالایشگاه آبادان و صادرات آن به خارج از کشور درآمد حاصل شود. با توجه به اینکه این مبلغ 25 درصد کل فروش باید باشد، بیش از یک میلیارد و 150 میلیون یورو صادرات داشته باشیم تا بتوانیم 265 میلیون یورو از آن را برای بازپرداخت بدهی ها استفاده کنیم. به همین علت تصمیم گرفتیم با فعال کردن اسکله های موجود در آبادان روی اروندرود صادرات خود را گسترش دهیم . با توجه به جنگ روسیه و اوکراین و تغییرات قابل توجهی که در دنیای انرژی به وجود آمد، در بازار صادرات محصولات زمینی مانند ال پی جی دستخوش تحولاتی شد و کاهش یافت. از سوی دیگر صادرات نفت گاز گرم ال پی جی در دنیا مشتری بیشتری پیدا کرد . به همین علت اهمیت صادرات ال پی جی از اسکله شماره 7 پالایشگاه آبادان با ارزش شد. تمام تمهیدات لازم را بر استفاده از این اسکله در صادرات گاز ال پی جی و محصولات دیگر فراهم کرده ایم و در هفته های آینده شاهد پهلوگیری کشتی ها و بارگیری از اسکله های پالایشگاه آبادان خواهیم بود. بعد از جنگ تحمیلی برای نخستین بار است که اسکله های صادراتی عملیاتی می شوند و دریچه جدیدی از تجارت جهانی را روی کشورمان باز می کنند. در بندر صادراتی ماهشهر توانستیم از تجهیزات موجود استفاده چندگانه داشته باشیم و تجهیزاتی که 10 تا 15سال بدون استفاده بودند یا به دلیل مشکلات فنی در سرویس نیامده بودند، از سوی کارگروه رفع موانع تولید برطرف کنیم و امسال شاهد بیشترین صادرات بنزین در بندر صادراتی ماهشهر باشیم.
اکنون پژوهش و فناوری یکی از ارکان اصلی مهم در هر صنعتی به خصوص فرآورده های نفتی به شمار می رود، در این زمینه پالایشگاه آبادان چه برنامه هایی اجرا کرده و در دستور کار دارد؟
با توجه به رویکرد دولت سیزدهم و تاکیدات مقام معظم رهبری بر استفاده از شرکت های دانش بنیان از سال گذشته حرکت های خوبی با شرکت های دانش بنیان شروع کرده ایم از ابتدای امسال تا آبان ماه با 87 شرکت دانش بنیان داخلی قراردادهایی جهت تامین تجهیزات، مواد شیمیایی و انجام خدمات در پالایشگاه آبادان بسته شده است، ضمن آنکه 8 تفاهمنامه با دانشگاه ها و شرکت های دانش بنیان در بیست و ششمین نمایشگاه نفت، گاز و پتروشیمی که اردیبهشت ماه امسال برگزار شده بود، تبدیل به قرارداد شدند. از این 8 تفاهم نامه تاکنون 4 مورد به عنوان ساخت اول بوده که مهم ترین آنها را می توان ساخت سیستم کنترل مولدهای ایتاچی ژاپن از سوی شرکت های داخلی نام برد که ارزش افزوده بسیار بالایی دارند و می تواند تجهیزات را از انحصار کشورهای دیگر درآورد، ضمن آنکه کاتالیست مورد نیاز واحد بنزین سازی کت کراکر از سوی شرکت های داخلی در حال تولید است. با این روند کاهش وابستگی به دیگر کشورها را شاهد خواهیم بود. در همین زمینه با استفاده از شرکت های دانش بنیان و همت و تلاش همکاران داخل پالایشگاه توانستیم نسبت تولید بنزین به خوراک کت کراکر را حدود 16 درصد افزایش دهیم و این تغییر قابل توجهی است، ضمن آنکه توانستیم امکاناتی را به وجود آوریم که در صورت از سرویس خارج شدن برخی تجهیزات مهم در واحد کت کراکر که منجر به قطع بنزین سازی می شد آن را برطرف کرده و در صورت ایجاد مشکل در واحد کت کراکر دیگر قطع بنزین نداریم و با ظرفیت 70 درصد می توانیم به تولید بنزین ادامه دهیم. یکی دیگر از کارهایی که انجام داده ایم، ساخت شیرآلات و تجهیزات مخصوص واحد کت کراکر است. این محصولات به دلیل منحصربه فرد بودن در کشور تولید عام ندارد و با یکی از شرکت های دانش بنیان که با دانشگاه صنعتی اصفهان همکاری دارند در حال ساخت و تولید هستیم. ضمن آنکه به کمک شرکت های دانش بنیان راه اندازی سیستم اندازه گیری نفت خام ورودی پالایشگاه یا میترینگ است. این پروژه با سرمایه ای نزدیک به 8.5 میلیون یورو و بیش از 5 میلیارد تومان در سال 1386 شروع شده بود و سال 1391 به علت تحریم ها با انجام بخشی از آن معطل مانده بود که بعد از 8 سال توانستیم آن را راه اندازی کنیم. بخش دیگری از فعالیت های ما در زمینه میترینگ، راه اندازی کمپرسورهای خوراک پتروشیمی آبادان است که با هزینه حدود 6 میلیون دلار و 21 میلیارد تومان از سال 1393 طی شرایطی متوقف شده بود که با رفع این موانع و آماده سازی آن آبان ماه امسال توانستیم این کمپرسور را در سرویس قرار دهیم. با اجرایی کردن آن جمع آوری گازهای فلر به میزان حدود 8 تن در روز کاسته و 75 تن در روز به میزان گاز ارسالی به پتروشیمی ها افزوده شد که این میزان بالای 70 درصد خوراک فعلی پتروشیمی است.
از توانمندی مهندسان داخل پالایشگاه در رفع موانع تولید بگویید.
از نظر بررسی و برطرف کردن مشکلات قدیمی و جدید پالایشگاه کارگروه رفع موانع تولید برای نخستین بار در پالایشگاه آبادان در سال 1400 تشکیل شد که متشکل از کارشناسان نخبه و جوان پالایشگاه آبادان به همراه مسئولان باتجربه پالایشگاه بود، با تشکیل این کارگروه مشکلاتی که پالایشگاه آبادان سال ها از آن رنج می برد، به تدریج حل شد. با تعطیل نکردن نظام پیشنهادات توانستیم سال گذشته روح تازه ای به آن دهیم و کارمندان نمونه سال 1401 جزء مهندسان مبتکری هستند که با طرح های خودشان باعث ارزش آفرینی در پالایشگاه شده بودند، ضمن آنکه از توان متخصصان داخلی در کمک به شرکت های دانش بنیان نیز استفاده شد و این روند باعث تداوم تولید بیشتر و محصولات با ارزش تر شود. اعتقاد بر این داریم که دارایی های معنوی و انسانی هر مجموعه جزء گرانقدرترین دارایی های یک شرکت هستند. در همین زمینه مدیریت دانش پالایشگاه را به شدت فعال و با وقایع عملیاتی پالایشگاه گره زده ایم و به تمام کارکنان ابلاغ شده که ارزیابی سالانه همکاران منوط به کسب رتبه های مناسب در زمینه حمایت از دانش، نظام پیشنهادات و... صورت خواهد گرفت.