وی در ادامه یکی ازحلقه های حایز اهمیت این زنجیره را موضوع احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام دانست و گفت: تاکنون با محوریت سرمایه گذاری مستقیم شرکت ملی نفت ایران بالغ بر 60 میلیون بشکه ظرفیت ذخیره سازی نفت خام در کشور ایجاد شده است. بدون شک، متناسب با توسعه میدان های نفتی و افزایش ظرفیت تولید نفت در کشور، موضوع ایجاد ظرفیت های ذخیره سازی نفت خام نیز حایز اهمیت بوده که می تواند ضمن ایجاد سهولت در عملیات تولید نفت خام، در حوزه فروش و تامین نیاز مشتریان نیز موثر بوده و منافع قابل توجهی را متوجه کشور کند.

 جذابیت ها و شاخص های اقتصادی الگوی قراردادی

امیر مقیسه، معاون امورسرمایه گذاری و کسب وکار شرکت ملی نفت ایران نیز دراین نشست، با تشریح چارچوب سرمایه گذاری در پروژه های ذخیره سازی نفت خام، بخش ذخیره سازی نفت خام را از دو جهت استمرار تولید و مدیریت بازار و همچنین ایجاد ارزش افزوده ناشی از فروش نفت با اهمیت برشمرد. وی جذابیت های این مدل از سرمایه گذاری را مشتمل برمحاسبه ارزی حق الزحمه خدمات ذخیره سازی، قرارداد بلند مدت و بازار تضمین شده، مالکیت مخازن و تاسیسات، پیش خرید خدمات ذخیره سازی، تسهیل فرایند تامین مالی و شاخص های اقتصادی جذاب اعلام کرد. مقیسه همچنین ازجمله شاخص های اقتصادی پروژه را نرخ بازده داخلی 13 تا 15 درصد ارزی، دوره بازگشت سرمایه 5 تا 6 سال پس از آغاز ذخیره سازی و پرداخت پلکانی به منظور کاهش دوره بازگشت سرمایه خواند.

وی با بیان اینکه تمام تلاشمان براین است، دو طرف به منافع خود دست یابند، افزود: نخستین بار است که فرصت سرمایه گذاری در پروژه های ذخیره سازی نفت خام از سوی شرکت ملی نفت ایران در اختیار بخش خصوصی قرار می گیرد؛ البته پیش از این بخش خصوصی در پروژه احداث مخازن ذخیره سازی در پایانه جاسک و قشم فعال بوده؛ اما این همکاری ها با ترک تشریفات مناقصات بوده است. مقیسه، با تشریح چارچوب سرمایه گذاری در پروژه های ذخیره سازی نفت خام گفت: خرید خدمت در قالب قرارداد ساخت، مالکیت و بهره برداری BOO است و مطابق آن سرمایه گذار موظف به ذخیره سازی و نگهداری، طراحی، ساخت و احداث و همچنین تامین مالی خواهد بود و دریافت نفت خام از شرکت ملی نفت ایران و پس از فرایند تحویل آن به این شرکت را عهده دار است. براساس این الگو، مبانی محاسبه مبلغ قرارداد مشتمل بر حق الزحمه ذخیره سازی، دوره ذخیره سازی، تعداد روزهای کاری و ظرفیت ذخیره عملیاتی است.

همچنین دوره قرارداد حداکثر 18 سال است که فاز اول دوره احداث حداکثر 24 ماه از تاریخ نفوذ قرارداد، فاز دوم دوره احداث حداکثر 12 ماه پس از فاز اول و فاز سوم دوره ذخیره سازی حداکثر 15 سال پس از پایان دوره است.

وی در ادامه با برشمردن شرایط مالکیت تاسیسات و نفت خام اظهار کرد: مالکیت نفت خام تحت هر شرایطی، متعلق به شرکت ملی نفت است و مالکیت مخازن و تاسیسات جانبی تحت مالکیت و بهره برداری سرمایه گذار در مدت قرارداد و پس از آن خواهد بود.

مقیسه همچنین در ادامه این مراسم به بیان تعهدات عمده شرکت ملی نفت ایران پرداخت و افزود: شرکت ملی نفت ایران در این الگو، متعهد به تحویل نفت خام به سرمایه گذار برای ذخیره سازی، دریافت نفت ذخیره شده از سرمایه گذار و همچنین خرید خدمات ذخیره سازی نفت خام و پرداخت حق الزحمه است.

افزون بر آن سرمایه گذارهم متعهد به تامین مالی، طراحی و مهندسی، تامین کالا و تجهیزات، ساخت، نصب و راه اندازی مخازن، بهره برداری، نگهداری و تعمیر مخازن و تاسیسات و ارائه خدمات ذخیره سازی، دریافت نفت خام و ذخیره سازی آن در ازای دریافت حق الزحمه و جمع آوری مخازن و تاسیسات ایجاد شده در پایان دوره قرارداد است.

مقیسه به دیگر بخش های این الگوی قراردادی ازجمله نحوه پرداخت اشاره و تصریح کرد: محاسبه به صورت ماهانه و ارزی و پرداخت به صورت نقدی و ریالی است و پیش خرید خدمات ذخیره سازی تا سقف 20 درصد یک سال دوره بهره برداری، کسر از صورتحساب های ماهانه طی 12 قسط است و پرداخت صورتحساب ها براساس ضوابط و دستورالعمل های بانک مرکزی درصورت پرداخت به سایر ارزها و پرداخت صورتحساب ها براساس نرخ نیماست.

از جمله بخش های این قرارداد، قصور سرمایه گذار و شرکت ملی نفت ایران است که در آن صورت، متحمل پرداخت جریمه هستند. از جمله موارد قصور سرمایه گذار شامل تاخیر در آغاز بهره برداری، تغییر در کیفیت نفت و عدم تحقق ظرفیت ذخیره سازی مطابق قرار داد است و شرکت ملی نفت ایران هم در صورت خاتمه قرارداد در دوره احداث، بهره برداری و عدم تحویل نفت خام یا دریافت نفت ذخیره سازی شده مشمول جریمه است.

همچنین دراین الگوی قراردادی پیش بینی شده است که امکان اجاره به اشخاص ثالث با تصمیم و تایید شرکت ملی نفت ایران وجود داشته باشد.

 اهداف احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام و میعانات گازی

در ادامه این نشست، فتح آبادی، رئیس امور طراحی مدل های تقاضای انرژی مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت ایران نیز به تشریح ظرفیت ذخیره سازی نفت خام و میعانات گازی موردنیاز در مناطق عملیاتی پرداخت.

وی اهداف احداث مخازن ذخیره سازی نفت خام و میعانات گازی را ایجاد انعطاف عملیاتی، ایجاد تغییرات در بازار و قیمت نفت خام و میعانات گازی و همچنین مخازن استراتژیک با هدف تضمین تامین خوراک پالایشگاه های داخلی یا تعهدات صادراتی اعلام کرد.

فتح آبادی با اشاره به اینکه در دنیا حدود 100 میلیون بشکه نفت در روزتولید می شود که اگر بخواهیم تمام این نفت را درمخازن ذخیره کنیم، پس ازحدود 43 تا 45 روز تمام مخازن پر می شود، توضیح داد: در کشور 130 میلیون بشکه مخازن ذخیره سازی نفت خام موجود است که از این تعداد 110 میلیون بشکه موجود و 20 میلیون بشکه در دست احداث است. در ضمن 35میلیون بشکه از این ظرفیت در اختیار شرکت ملی پالایش و پخش فراورده های نفتی و 95 میلیون بشکه در اختیار شرکت ملی نفت ایران است و مخازن ذخیره سازی میعانات گازی نیز دارای ظرفیت 30 میلیون بشکه ای است. وی با اشاره به اینکه حجم ارائه تقاضا به ما برای مخازن سازی زیاد است،  به آمار ظرفیت ذخیره سازی نفت خام مورد نیاز شرکت ملی نفت ایران پرداخت و گفت: بر اساس تقسیم بندی های انجام شده شرکت ملی مناطق نفت خیز جنوب در اهواز به 2 میلیون بشکه، نفت و گاز اروندان در حوزه غرب کارون به یک میلیون بشکه، شرکت نفت مناطق مرکزی در منطقه چشمه خوش به 500 هزار بشکه و شرکت پایانه های نفتی در جزیره خارگ به 4.2 میلیون بشکه ظرفیت ذخیره سازی نیاز دارند.

 احداث مخازن استراتژیک نفت خام در منطقه عملیاتی چشمه خوش

یاسر فرنیا، نماینده مدیریت فنی شرکت نفت مناطق مرکزی هم که دیگر سخنران این نشست بود، با اشاره به ماموریت شرکت نفت مناطق مرکزی در حوزه تولید نفت و گاز در مناطق خشکی کشور گفت: سهم این شرکت، احداث مخزن ذخیره سازی با ظرفیت ۵۰۰ هزار بشکه در منطقه استراتژیک چشمه خوش در غرب ایران و در مرز مشترک با کشور عراق است. وی با اشاره به ظرفیت درنظرگرفته شده برای شرکت نفت مناطق مرکزی ایران در زمینه مخازن ذخیره سازی، نیاز این شرکت را بیش از این میزان اعلام کرد و خواستار افزایش آن شد.

فرنیا با اشاره به شرایط عملیاتی و تکلیفی که   موجبات کاهش تولید از میادین نفتی شود، اظهار کرد: ساخت این مخازن کمک می کند که در شرایط خاص بتوانیم تولید ۱۰ روز را ذخیره سازی کنیم و فرصت رفع مشکل را داشته باشیم. شرکت نفت مناطق مرکزی می تواند از نظر تامین منابع آبی و برقی به شرکت های سرمایه گذار کمک کند، در ضمن برای واگذاری زمین نیز از طرف منابع طبیعی مشکلی وجود ندارد و زمین ها براحتی برای احداث مخازن و تاسیسات قابل واگذاری است.

این نخستین باراست که فرصت سرمایه گذاری درپروژه های ذخیره سازی نفت خام ازسوی شرکت ملی نفت ایران دراختیار بخش خصوصی قرارمی گیرد؛ البته پیش ازاین بخش خصوصی در پروژه احداث مخازن ذخیره سازی در پایانه جاسک و قشم فعال بوده؛ اما این همکاری ها با ترک تشریفات مناقصات بوده است.