گام جدی اروندان برای تحقق شعار سال
از طرح های فناورانه دانش بنیان ها استقبال می کنیم
مشعل شعار سال 1401 ازسوی رهبرمعظم انقلاب به عنوان «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» نام گذاری شد تا امسال هم به مانند سال های گذشته، محور عملیاتی دستگاه های مختلف اجرایی کشور حول موضوع تولید و اقتصاد ملی باشد؛ تولیدی که بی گمان از مسیر دانش بنیان شدن و با تکیه بر توان و ظرفیت داخلی می تواند راهگشا باشد و بر مشکلات اقتصادی فائق آید. صنعت نفت و گاز به عنوان حوزه درآمدزای کشور نقش بسزایی در اقتصاد و تولید ملی دارد. مبحث صنعت دانش بنیان به عنوان شاکله اصلی اقتصاد به شمار می رود که باید در صنعت نفت و گاز کشور به نوعی جاری و ساری شود. به طور قطع لازمه تبدیل صنعت نفت به عنوان یک صنعت دانش بنیان و فناورمحور بیش از هر چیز نیازمند تقویت پژوهش و زیرساخت های پژوهشی است. در این میان شرکت نفت و گاز اروندان از جمله شرکت های تابع شرکت ملی نفت ایران است که در طول سال های اخیر در تقویت امور دانش بنیان ها فعالیت داشته است. هفته نامه «مشعل» برای بررسی نقش حوزه دانش بنیان در تولید، به گفت وگو با عیسی نویری، رئیس پژوهش و فناوری شرکت نفت و گاز اروندان پرداخته است که متن کامل آن را در ادامه می خوانید.
با توجه به نام گذاری امسال به«تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین» حوزه پژوهش و فناوری شرکت اروندان چه برنامه ای برای حمایت و تقویت شرکت های دانش بنیان دارد؟
همكاري با شركت هاي دانش بنيان و استارتاپ ها به دلیل انتقال دانش فني و ساخت توليدات داخل به منظور برطرف کردن تنگناها و مشكلات عملياتي موجود در راس برنامه های واحد پژوهش و فناوری شرکت اروندان قرار دارد. سیاست شرکت نفت و گاز اروندان بر مبنای حمایت از تولید داخل است که بر این اساس از شرکت های دانش بنیان و تولیدکنندگان داخلی که توانایی تولید قطعات و بومی سازی آنها را دارند، استقبال می کنیم. به این منظور فرآیند ساخت داخل و برای بار نخست در شرکت اروندان آغاز شده است. انجام حفاری های جدید و توسعه میدان ها از اهم اقدام های توسعه ای شرکت اروندان است که با توجه به قراردادهای منعقد شده در این زمینه از ظرفیت داخل استفاده خواهد شد و شرکت هایی را که در این زمینه با نفت و گاز اروندان همکاری می کنند، ملزم کردیم چند میلیون دلار قطعات خود را از تولیدکنندگان داخلی تأمین کند. همچنین تقاضاهای شرکت در ۱۴ زمینه در سامانه ستاد و سایت ثبت شده است که امیدواریم بتوانیم از ظرفیت شرکت های دانش بنیان در این زمینه بهره ببریم. حمايت از ساخت داخل و خصوصا بومي گرايي در ساخت، توليد و تامين كالاي نفت مادامی كه با طراحي متخصصان ايراني يا به طريق مهندسي معكوس و يا انتقال دانش و فناوري انجام شود، از معيارهاي اصلي انتخاب مراكز تحقيقاتي و پژوهشي مورد نظر خواهد بود.
به هر تقدیر صنعت نفت ایران در مسیر فناوری محور شدن است و با روی کار آمدن دولت سیزدهم، این روند شتاب بیشتری به خود گرفته است. رونق تولید، رشد اقتصادی و توسعه ساخت داخل، رویکرد اصلی وزارت نفت است که تحقق آن بی شک در گرو نقش آفرینی شرکت های دانش بنیان نمود پیدا خواهد کرد؛ بنابراین با اعتمادی که به ظرفیت های بومی وجود دارد، باید زمینه لازم برای نقش آفرینی سازندگان و تأمین کنندگان داخلی برای پیشبرد و تحقق شعار سال بیش از پیش فراهم شود. البته در این میان نباید از نقش دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و تحقیقاتی غافل بود چرا که این دانشگاه ها و مراکز علمی هستند که می توانند زیرساخت ها و شرایط رشد دانش بنیان ها و حمایت از تولید داخلی را فراهم کنند.
به نقش دانشگاه ها و مراکز علمی و تحقیقاتی در پیشرفت و ارتقای شرکت های دانش بنیان اشاره کردید، همکاری شرکت نفت و گاز اروندان با این دسته از مراکز و نهادهای پژوهشی به چه نحوی است؟
با نگاهی به روند انتخاب شعارهای سال های اخیر ازسوی رهبری می توان دریافت که موضوع تولید داخل، محور اصلی انتخاب شعارها بوده است و این مسئله حاکی از اهمیت و جایگاه تولید داخلی در اقتصاد کشور است. با توجه به اینکه دانش بنیان ها محور اصلی و اساسی تولید و کارآفرینی محسوب می شوند، اما از طرف دیگر دانشگاه ها و نهادهای علمی در به ثمر نشستن دانش و مهارت این دست از شرکت ها و همچنین در روند رشد و پیشرفت آنان نقش مضاعفی را ایفا می کنند. تولید دانش بنیان و متکی بر دانش و پیشرفت های علمی و همچنین تولید اشتغال آفرین که مورد تاکید مقام معظم رهبری در انتخاب شعار امسال است، با فعالیت موثر دانشگاه ها در کنار دیگر مراکز علمی و آموزشی و نهادهای کارآفرینی محقق خواهد شد.
رویکرد شرکت ملی نفت ایران در قبال نوع همکاری با دانشگاه ها به ویژه جهاد دانشگاهی تغییر کرده و وزیر نفت نیز موکدا به نحوه تعامل با این دست از مراکز آموزشی و پژوهشی اشاره داشته است، به همین منظور شرکت اروندان برای تداوم همکاری ها در این زمینه، برنامه هایی را برای بهره مندی از ظرفیت های تحقیقاتی و علمی در دستور کار خود قرار داده است. همچنین تفاهم نامه ها و قراردادهایی به صورت مستقل و یا مشترک با پژوهشگاه و دانشگاه صنعت نفت و به ویژه جهاد دانشگاهی برای رفع معضل های فنی موجود به امضا خواهد رسید که امیدواریم در آینده نزدیک شاهد هم افزایی گسترده میان شرکت نفت و گاز اروندان و مراکز پژوهشی به منظور خودکفایی و رشد علمی باشیم و با تحقق جدی شعار امسال بتوانیم در پایان سال ۱۴۰۱ پرونده و عملکرد خوبی از شرکت اروندان به مردم ارائه کنیم.
قراردادهاي پژوهشي امضا شده با دانشگاه هاي كشور هم اكنون در چه مرحله اي است؟
3 پروژه پژوهشي از بودجه جاري شرکت با دانشگاه های صنعت نفت، تهران و شهيد چمران اهواز به امضا رسیده که هم اکنون با پیشرفت 80 درصدی روبه رو است. همچنین انعقاد قرارداد يك پروژه پژوهشي از بودجه سرمايه اي با پژوهشگاه صنعت نفت، انعقاد 12 قرارداد حمايت از پروژه هاي تحصيلات تكميلي و 5 قرارداد در مقاطع كارشناسي ارشد و دكتري را می توان نمونه ای دیگر از دستاوردهای یک سال اخیر شرکت اروندان برشمرد که هم اکنون این پروژه ها از پیشرفت 75 درصدی برخوردار است. فاز نخست پروژه ميدان محور بهينه سازي فرايندهاي توليد و افزايش ضريب برداشت در ميدان دارخوين با دانشگاه اميركبير تکمیل و به اتمام رسیده است و اجرای فاز دوم اين طرح در قالب يك پروژه مدل سازي مخزن فهليان ميدان دارخوين با پیشرفت 100 درصدی و سه پروژه مرتبط با مباحث ازدیاد برداشت نفت (IOR) با 57 درصد پیشرفت، از دیگر فعالیت های پژوهشی شرکا اروندان در یک سال اخیر است.
همچنین در حاشیه نمایشگاه تخصصی صنعت نفت اهواز چند تفاهم نامه شامل تفاهم نامه ۲ جانبه با دانشگاه صنعت نفت به منظور استفاده از انباشت علمی، تفاهم نامه با پژوهشگاه صنعت نفت در زمینه استفاده متقابل از تجهیزات آزمایشگاه، تفاهم نامه با معاونت علمی و فناوری رئیس جمهوری برای حضور شرکت های دانش بنیان و تفاهم نامه دیگر با دانشگاه آزاد استان در قالب حمایت از پایان نامه های دکترا و ارشد به امضا رسید.
وضع پژوهش و فناوري شركت اروندان پس از بازگشت تحريم چگونه است؟ آيا تحريم هاي بين المللي سبب افزايش ميزان همكاري هاي شما در داخل شده است يا خير؟ توضيح مختصري بفرماييد؟
با وجود تصور عموم مبنی بر تاثير منفی تحريم در روند پيشبرد پروژه هاي پژوهشي و كندشدن روند تحقيقات و پژوهش، اما به واقع این مسئله گویای حقایق دیگری است. تحريم ها سبب فعال تر شدن مراكز تحقيقاتي و پژوهشي داخلي و اتكا و اطمینان خاطر بيشتر به دستاوردهای این قبیل از مراکز شده است. ما با بهره گیری از توان داخل و ارائه پژوهش های هدفمند توانسته ایم آسیب های ناشی از تحریم ها را به حداقل ممکن کاهش دهیم. باید بپذیریم که انجام فعالیت های پژوهشی تنها محدود به دانشگاه ها نیست. دستیابی به نتایج مطلوب پژوهشگاه ها و مراکز آموزشی و علمی نیز به نوبه خود در پیشبرد اهداف این مسیر تعالی راهگشا خواهد بود. تحقیق و پژوهش شاکله اصلی مراکز و نهادهای آموزشی و پژوهشی است؛ بنابراین این نهادها با بهره مندی از تجربیات و ظرفیت های پژوهشگران نخبه می توانند بسیار کارآمدتر از دانشگاه ها ایفای نقش کنند و این خود می تواند انگیزه و توانی مضاعف برای ادامه مسیر بدون نیاز به خارجی ها باشد. واحد پژوهش و فناوری شرکت اروندان هم انجام فعالیت ها و پروژه های خود را برای رفع نیازمندی صنعت نفت به کار گرفته است. تا پیش از تحریم ها دانش فنی مورد نیاز صنعت نفت و گاز کشور ازسوی شرکت های خارجی تامین می شد که با اعمال تحریم های ظالمانه این فرصت از میان رفت. هرچند اعمال این نوع از محدودیت ها می توانست لطمات جبران ناپذیری را وارد کند، اما خوشبختانه دانشگاه ها و بسیاری از مراکز علمی و پژوهشی با ورود به عرصه تحقیق و مجهز شدن به دانش و فناوری روز توانسند جلوی بسیاری از آسیب های احتمالی را بگیرند.
با توجه به حجم فعالیت انجام شده در شرکت اروندان، ظرفیت سازندگان ایرانی را چگونه ارزیابی می کنید؟ شرکت اروندان قرار است در حوزه بومی سازی قطعات و توانمندسازی بخش خصوصی چه فعالیت هایی را در دستور کار قرار دهد؟
صنعت نفت امروز با تغییر رویکردهایی در حال پیشروی و ترقی است که مصادیق عینی آن سازندگان و تولیدکنندگان داخلی است که در سال های اخیر با وجود تحریم ها نشان دادند از توان و ظرفیت بالایی در امر تولید و خودکفایی محصولات صنعت نفت و گاز کشور برخوردار هستند. امسال که به عنوان «تولید؛ دانش بنیان، اشتغال آفرین» ازسوی مقام معظم رهبری نام گذاری شده است، فرصت مغتنمی بود تا شرکت ها بتوانند با عزمی راسخ در پشتیبانی از تولید داخل گام بردارند. با وجود تحریم های ظالمانه، صنعت نفت کشورمان در حال گام برداشتن به سمت فناوری محور شدن است و حرکت در این مسیر با روی کار آمدن دولت سیزدهم، شتاب بیشتری به خود گرفته و قطعا دستاوردهای آن بیش از پیش قابل لمس خواهد بود. با توجه به ماهيت تاسيسات و جديد بودن و استفاده از فناوری هاي منحصر به فرد در تأسيسات و سیستم های گاز و تجهیزات پیشرفته، شرکت اروندان همواره با چالش تامين قطعات يدكي مواجه بوده است كه در طول ساليان اخير با همكاري سازندگان داخلي و انجام مهندسي معكوس و استفاده از نقشه هاي تجهيزات موجود اقدام به بومي سازي و جايگزيني قطعات يدكي با نمونه هاي داخلي شده است. هم اكنون نیز بيش از 80 درصد قطعات يدكي از طريق سازندگان داخلي تامين مي شود و اين روند درحال ارتقا و پيگيري است. شركت نفت و گاز اروندان همچنین در تلاش برای شبيه سازي و جايگزيني همه قطعات موجود است. در زمينه قطعات درون چاهي با توجه به استفاده از تجهیزات و لوله های مخصوص شرایط فشار و گاز خورنده H2S، كماكان امكان ساخت آنها عمدتا در داخل وجود ندارد و ناچار به استفاده از كالاهاي وارداتي هستیم كه لازم است این مقوله در سطح شركت ملي نفت و كلان بررسی و در صورت امکان، سرمايه گذاري های لازم انجام شود.
آيا شركت برنامه هاي جديدي براي امسال دارد؟
تعريف پروژه هاي پژوهشي برای رفع نيازها و تنگناها و مشكلات مديريت هاي مختلف، بخصوص مشكلات عملياتي، استفاده از بودجه هاي سرمايه اي شركت ملي نفت در جهت تعريف پروژه هاي ساخت و توليد و حضور در پارک هاي علم و فناوري برای انتقال دانش فني، از دیگر برنامه هایی است که واحد پژوهش و فناوری شرکت نفت و گاز اروندان در سال جدید در دستور کار خود قرار داده است.