نگاهی به همکاری صنعت نفت با طراحان فضاهایی با رویکردهایی جدید در گفت و گو با مدیرعامل گروه دیبا
اکوسیستم حمایت از نوآوری در نفت شکل گرفته است
مشعل: وزارت نفت در هشت سال گذشته تلاش کرد تا تاریخ صد ساله صنعت نفت و داراییهای تاریخی و با ارزش مادی و معنوی و خاطرات شفاهی خود را در اقصی نقاط کشور و به خصوص مناطق عملیاتی حفظ کند و در همین راستا بود که موزه و اسناد صنعت نفت ایران شکل گرفت. در این مدت موزه هایی با موضوعیتی مشخص در بخشهای مختلف راه اندازی شدند. «موزه بنزین خانه آبادان « ، « موزه نفت کرمان» و « موزه پمپ بنزین تهران» از جمله این اقدامات بود که در کنار مستند سازی بسیاری از اسناد اجرایی شدند. اما برای کمک به این اهتمام وزارت نفت به ایجاد موزه ها و حفظ گذشته خود و البته ایجاد و ساخت فضاهایی جدید و متفاوت یک گروه از طراحان و معماران به همراهی و کمک نفت آمدند. در جریان حفظ و ایجاد موزه ها ، پروژه های جدیدی همچون پارک فناوری نفت و به خصوص ساختمان جدید وزارت نفت گروهی جوان و خوش فکر از طراحان همراه بوده اند که در این گزارش کوتاه با یکی از آنها آشنا می شویم. گروه طراح دیبا كه پل طبيعت را در پايتخت ساختند، اعتبار و کارنامه خود را برای پروژه های مهم دیگری هم به میان آوردند و خیلی زود در پروژه آماده سازي محوطه پالایشگاه آبادان به نام پارك موزه نفت فعال شدند. هرچند که آن پروژه به دلایلی متوقف مانده و پروژه «شهر موزه « آبادان فعلا روی زمین است اما ارتباط خوب این گروه طراح با مجموعه نفت برقرار مانده است. گروه دیبا که با همراهی و سرپرستی دو جوان خوش فکر یعنی «لیلا عراقیان» و « علیرضا بهزادی» فعالیت می کند. دو نفری که در این سالها پروژه های موفق زیادی در تهران و شهرهای بزرگ دیگر داشته اند. نام آنها در میان پیشنهاد دهندگان اصلی ساختمان جدید وزارت نفت بوده است. طرح پیشنهادی آنها مقام دوم مسابقه طراحی ساختمان وزارت نفت را به دست آورد. در آخرین همکاری این گروه با وزارت نفت هم «پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت» را طراحی کرده و تحویل داده اند. علیرضا بهزادی – طراح و معمار و مدیرعامل گروه دیبا چندی قبل پروژه فاز اول «پارک نوآوری و فناوری صنعت نفت» را به مجموعه وزارت نفت تحویل داد و با او درباره همکاری که با مجموعه نفت برای اجرای پروژه های مختلف داشته اند گفت و گو کردیم. او به اولین پروژه مشترک و البته تا حدی ناموفق با نفت اشاره کرد و گفت: اولین همکاری ما برای تبدیل بخشی از پالایشگاه آبادان به فضایی عمومی برای شهر آبادان بود. قرار بود درد کنار برنامه کلی تبدیل آبادان به «شهرموزه» بخش حاشیه ای پالایشگاه آبادان با رودخانه و فضاهایی بلااستفاده آن تبدیل به فضایی عمومی و پارک برای مردم شود. از همان ابتدای کار هم بازدیدی از سایت که قدمتی صد ساله داشت انجام دادیم. این بخش از پالایشگاه آبادان به دلیل عدم استفاده و تغییر تکنولوژی سالهاست که بلا استفاده و متوقف است.
بهزادی با بیان اینکه تجربه و سابقه کار در پل طبیعت عامل همکاری ما با مجموعه نفت بود ، تصریح کرد: تبدیل فضاهای قدیمی صنعتی که عمر فنی و اجراییشان تمام شده به فضایی عمومی ، موزه ، پارک و محلی برای سکون و گردش و در راستای حفظ خاطره جمعی شهروندان رویکردی پذیرفته شده و موفق در دنیا است. در این رویکرد در واقع فضای بلااستفاده را بازآفرینی کرده و به شهر و شهروندان برمیگردانیم.
مدیرعامل گروه دیبا گفت: البته آن پروژه و تبدیل آبادان به موزه نفت تا جایی که من اطلاع دارم به دلیل مسائلی از جمع تعداد زیاد ذی نفعان ، عدم توافق برای مالکیت پالایشگاه و برخی موارد دیگر فعلا متوقف هستند. هرچند که طرح و نقشه و پیشنهاد گروه دیبا همان زمان ارائه شد.
بهزادی به نمونه موفق این مجموعه های صنعتی بازآفرینی شده در پایتخت اشاره کرد و گفت: تبدیل کارخانه الکترود سازی آما با قدمت 70 ساله به کارخانه نوآوری آزادی ، تجریه موفقی بود که پس از این بازآفرینی پروژه بازآفرینی سوله های موجود در پالایشگاه تهران را شروع کردیم. در این پروژه که با همکاری مجموعه شرکت ملی گاز شروع شد، حدود 5 هکتار زمین با چندین مجموعه سوله در اختیار قرار گرفت. وی با بیان اینکه برای کل پروژه یک نقشه اصلی تهیه شد ، افزود: در ادامه با توجه به بودجه و تخصیص اعتبارات ، پروژه را در سه فاز پیش بینی و اجرا شد و در فاز اول فعلا دو سوله با فضای پیرامونی افتتاح شده است و امکان حضور و فعالیت استارت آپها ، برگزاری جلسات و برنامه های گروهی و ... وجود دارد.
بهزادی به شرایط تحویل این سوله ها و شرایط کار اشاره کرد و گفت: روزی که وارد این سوله های شدیم با انبوهی از اسناد و مدارک روی هم ریخته شده و زباله مواجه بودیم و حالا فضایی تعاملی و قابل قبول و همسطح با فضاهای شهری را داریم .
او با بیان اینکه در حال حاضر پروژه مشابهی را با سازمان انرژی اتمی و نهاد ریاست جمهوری در حال اجرا دارند، گفت: در این فضای تعاملی انعطاف پذیری در فضا، حضور شفاف ، دسترسی آسان و تعاملی ، فضای استراحت و کافه ، فضای برنامه گروهی و ... پیش بینی شده تا در عین ایجاد فضا برای هر فرد و گروهی ، ارتباط و تعامل دو و چند جانبه حفظ شود. مدیرعامل گروه دیبا با تاکید بر اینکه همکاری و کار با این گروه اجرایی در مجموعه گاز بسیار مطلوب بود و زمان طراحی تا اجرای کار کمتر از یک سال زمان برد، افزود: به نظر می رسد مجموعه نفت به دلیل داشتن تجربه پروژه هایی در ابعاد بزرگ ، به خوبی می داند چطور پروژه ای را با توجه به اعتباری که در اختیار دارد اجرا کند و به نتیجه برساند. از سوی دیگر مدیران قابل و تصمیم گیری دارد که می دانند چه می خواهند و در عین رعایت منافع نفت و کارفرما با مشاور و جریان اجرایی کار همراهی و همکاری خوبی دارند.
رشد شرکت های خصوصی در صنعت نفت
بهزادی به شرایط حضور شرکتها و استارت آپهای مختلف در صنعت نفت اشاره کرد و گفت: اگرچه شرکتهای خصوصی در نفت ایجاد شده اند اما اکوسیستم نفت خاص و همراه با محدودیت هایی است. تعداد زیادی از شرکت های خصوصی در صنعت نفت فعال هستند که در درون خودشان بخش های تحقیق و توسعه(R&D) را راه اندازی کرده اند و چنین فضاهایی بهانه و امکانی است تا این شرکتها و نیروهای آن که عمدتا جوان و خلاق هستند دور هم جمع شوند. به این ترتیب اگرچه امکان ورود به نفت برای همه گروه ها وجود ندارد اما با وجود این شرکتهای خصوصی امکان رشد و پیشرفت و ارائه پیشنهاداتشان را خواهند داشت.
وی افزود: بسیاری از دانشجویان در سطوح مختلف می توانند امکان عضویت در این فضاهای جمعی را داشته و خودشان را در معرض ارتباط و تعامل با گروه ها و شبکه های فعال دیگر قرار دهند. به عبارتی می توان گفت که اکوسیستم حمایت از نوآوری و فناوری در صنعت نفت دیگر شکل گرفته و در دسترس همه گروه ها قرار دارد.
بهزادی به برخی از محدودیتهای پارک فناوری هم اشاره کرد و گفت: صنعت بحث دسترسیها و امکان ورود و خروج برای همه گروه ها و فاصله از شهر و دوری مسیر و کنترل ورودی ها مطرح است. همچنین لازم است پژوهشگاه صنعت نفت هم به این مجموعه اضافه شود و ورودی جداگانه برای این پارک پیش بینی شود تا بحث های پدافندی هم رعایت شود.