گزارش انجام عمليات اجراي طرح ملي انتقال نفت خام گوره به جاسک

از تحریم تا بومی سازی

مشعل     دور زدن مسير صادرات نفت ايران همچون تحريم ها، کار سختي نيست و اين روزها دست درکاران صنعت نفت با قدرت براي ايجاد دومين پايانه بزرگ صادرات نفت ايران بسيج شده اند.

در بازديد از دو کارخانه داخلي، حرکت پر سرعت خطوط توليد شرکت هاي «لوله سازي اهواز» و «اکسين»، قاب تمام نمايي از سرعت کار و عمليات در اجراي طرح مهم احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره -جاسک است؛ طرحي مورد تاکيد رئيس جمهوري و وزير نفت که اهميتي راهبردي و حياتي براي کشور دارد. طرح ملي انتقال نفت خام گوره به جاسك و تاسيسات نفتي بندرجاسك از طريق يك خط لوله 42 اينچ با طول تقريبي 1000 كيلومتر و با استفاده از 5 تلمبه خانه بين راهي و 2 ايستگاه توپکراني، همچنين 11 پست برق و خطوط انتقال برق به طول تقريبي 180 كيلومتر، در دستور كار شركت ملي نفت ايران قرار دارد. اين طرح شامل پايانه دريافت نفت، 20 مخزن به ظرفيت مجموع 10 ميليون بشكه و تاسيسات جانبي شامل 3 عدد گوي شناور و اسكله صادراتي است.انتقال روزانه يک ميليون بشکه انواع نفت خام سبک و سنگين ميدان هاي جنوب غربي کشور به سواحل جنوب شرقي، ذخيره سازي و صادرات آن از طريق پايانه جديد جاسک، تضمين استمرار صادرات نفت خام، تمرکززدايي از پايانه هاي صادراتي و متنوع کردن آن، امکان تامين خوراک پالايشگاهي برنامه ريزي شده براي احداث در سواحل مکران، فراهم سازي زمينه براي سرمايه گذاري و اجراي طرح هاي صنايع پايين دستي و توسعه پايدار مناطق محروم جنوب شرقي کشور از جمله اهداف اجراي طرح انتقال نفت خام گوره - جاسک است.

آغاز عمليات اجرايي و زنجيره سازندگان داخل

عمليات اجرايي در طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک و پايانه آغاز شده و در يک سو عمليات مسيرسازي و احداث جاده هاي دسترسي در هر6 پروژه تعريف شده خط لوله، تاسيسات بين راهي و پايانه مربوط در جريان است و در ديگر سو نيز با ابتکار صنعت نفت، توان سازندگان داخلي براي تامين تجهيزات مورد نياز اين طرح به کار گرفته شده است.

تورج دهقاني، مديرعامل شرکت مهندسي و توسعه نفت اظهار اميدواري مي کند که فاز نخست طرح انتقال نفت گوره – جاسک تا پايان سال 99 به بهره برداري برسد و نخستين محموله نفت خام از بندر جاسک صادر شود. به گفته او، «با توجه به تاکيد سياست هاي کشور بر اولويت داشتن اين طرح، اجراي به موقع آن سرلوحه کار نفت قرار دارد.» بخش عمده نياز اين طرح که تامين لوله و ورق است، در ايام تحريم ها از مسير بومي سازي در حال انجام است و دهقاني از تامين 60 درصدي لوله هاي مورد نياز اين طرح ملي از توليد داخل خبر مي دهد.  براساس تفاهمنامه شرکت ملي نفت ايران و فولاد مبارکه، فولاد اکسين و لوله سازي اهواز بنا شده اسلب مورد نياز در فولاد مبارکه توليد و در فولاد اکسين تبديل به ورق شود و ورق توليدي به عنوان ورودي کارخانجات لوله سازي قرار گيرد. در واقع زنجيره تامين خط لوله گوره - جاسک، تحت نظارت شرکت مهندسي و توسعه نفت به عنوان کارفرما، از سه شرکت لوله سازي اهواز، فولاد اکسين و فولاد مبارکه تشکيل شده که ميزان تعهد شرکت لوله سازي اهواز در اين پروژه 50 درصد از خط لوله يعني 550 کيلومتر است و به گفته رضا دهقان، معاون توسعه و مهندسي شرکت ملي نفت ايران با دو کارخانه لوله سازي ديگر هم صحبت شده که تلاش مي شود اين سه لوله سازي، نياز خط لوله اين طرح را تامين کنند.

رونق توليد با حمايت وزارت نفت

دهقان، معاون توسعه و مهندسي شرکت ملي نفت ايران در اين بازديد مي گويد: «اين طرح، يک مگاپروژه ملي با عنوان انتقال نفت خام جاسک خط لوله 42 اينچ هزار کيلومتري است که از گوره به بندر جاسک کشيده مي شود و نفت خام سبک و سنگين را انتقال مي دهد. خروجي اين خط لوله، نفت توليدي از ميادين غرب کارون بويژه ميادين مشترک و  ظرفيت اين خط لوله يک ميليون بشکه در روز است.» به گفته او، «بخش هاي اصلي اين طرح  شامل ساخت لوله ها و سپس پمپ ها و مخازن است که خبر خوب، آن که به اين منظور افزون بر ساخت داخل لوله ها، ساخت 50 پمپ هم به سازندگان داخلي واگذار مي شود. همچنين مخازني که در انتهاي خط لوله در منطقه جاسک قرار مي گيرند، داراي ظرفيت 20 ميليون بشکه اي است که در فاز اول 10 ميليون بشکه طرح احداث مخازن ذخيره سازي نفت خام هم با همکاري شرکت هاي داخلي در حال اجراست. افزون بر آن تمام خط لوله ها در ايران و عمدتا در اهواز توليد خواهد شد که حاصل جمع اين اقدام ها رونق توليد، بومي سازي و توجه به ساخت داخل است و سازندگان نيز از آن خرسند هستند.»امين ابراهيمي، مديرعامل شرکت فولاد اکسين مي گويد: «حضور شرکت هايي همچون شرکت فولاد اکسين در چنين پروژه عظيمي، رونق اقتصادي را به همراه داشته است.»

بومي سازي و دور زدن تحريم

در کارخانه اکسين و لوله سازي اهواز، شاهد توليد ورق ها و لوله هايي هستيم که براي نخستين بار با اين مشخصات در کشور براي طرح خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک توليد مي شود.  به گفته مديرعامل شرکت لوله سازي اهواز، پيش تر حدود 20 هزار تن ورق فولادي از حجم مورد نظر، از خارج کشور تامين شده بود؛ اما همزمان با آغاز تحريم ها و پس از برگزاري جلسات و رايزني هاي شرکت متن با لوله سازي اهواز و فولاد مبارکه، بنا بر آن شد که ساخت ورق ها براي نخستين بار بومي سازي شوند. با انجام تست هاي انجام شده روي ورق ها و رعايت استانداردهاي مورد نظر، هم اکنون موفق به بومي سازي اين لوله ها شده ايم و از خروج ارز از کشور جلوگيري شده است.ورق هاي فولادي مورد نياز پيشتر از کشور آلمان تامين مي شد که بعد از مدتي، به دليل محدوديت هاي ناشي از تحريم، تامين آنها از چين صورت مي گرفت که تحريم ها، چيني ها را هم براي صادرات با مانع همراه مي سازد و در نهايت، ساخت اين ورق ها با در اختيار گرفتن تکنولوژي ساخت، از سوي متخصصان داخلي بومي سازي مي شود.محمد سقايي، مجري طرح ساخت خط لوله انتقال نفت گوره- جاسک نيز با تاکيد بر رعايت کيفيت در اين مسير اشاره مي کند که طبق منويات مقام معظم رهبري، توليدات بايد به سمت کيفي شدن حرکت کند و محصولي توليد شود که به لحاظ کيفيت مطلوب باشد، نه اينکه ما را به قهقرا بکشاند. بحث کيفيت، موضوعي اساسي بويژه در صنعت نفت است و بايد با تمام توان در اين مسير حرکت کنيم.

نويد اشتغالزايي

اشتغالزايي، از ديگر مزايايي است که اين طرح به همراه خواهد داشت. موضوعي که وقتي از کارکنان جويا مي شويم، اشاره مي کنند که به شکل شبانه روزي مشغول فعاليت هستند. دهقان با اعلام اشتغالزايي حاصل از اجراي اين طرح مي گويد: «2 هزار نيرو در کارخانه لوله سازي اهواز مشغول فعاليت هستند که در مدتي که لوله ها براي پروژه جاسک تهيه مي شود، تمام ظرفيت کارخانه به اين کار اختصاص مي يابد. 1200 نفر نيز در اکسين مشغول کار هستند که بايد آن را اشتغال غيرمستقيم دانست.»

ارتقاي فناوري

دهقان با اشاره به ارتقاي فناوري حاصل از اجراي اين طرح توضيح مي دهد که لوله و ورق با اين مشخصات براي اولين بار در کشور توليد مي شود. او همچنين بر ارتقاي فناوري و ضرورت دستيابي به فناوري مديريت براي اجراي هرچه بهتر طرح ها و پروژه ها تاکيد و اعلام مي کند: «شرکت هاي دانش بنيان مي توانند در اين زمينه کمک کننده باشند.»

از بخش هاي ديگر پروژه چه خبر؟

اين روايت، تنها اخبار موجود از روند طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره- جاسک نيست و به گفته تورج دهقاني، مديرعامل شرکت مهندسي و توسعه نفت در منطقه سواحل مكران نيز عمليات خاكي و محوطه سازي ساخت مخازن ذخيره سازي نفت خام به روش BOT شروع شده و در اجراي اين پروژه به پيشرفت هاي قابل ملاحظه اي دست يافته ايم. از 5 تلمبه خانه اين طرح، كار تجهيز كارگاه تلمبه خانه هاي شماره 1 و 3 كه در برنامه بهره برداري زود هنگام قراردارند، همچنين تلمبه خانه هاي 2 و 4 به اتمام رسيده و عمليات اجرايي آنها شروع شده است.به گفته او، از اواسط شهريورماه نيز عمليات حمل بخشي از لوله ها به سايت آغاز مي شود.نکته مهم در سخنان دهقاني، بهره گيري حداكثري از توان و ظرفيت هاي داخلي در طرح احداث خط لوله انتقال نفت خام گوره-  جاسك و پايانه مربوط است که  مقرر شده به کارگيري سرمايه انساني در اين طرح، با اولويت نيروهاي بومي از 3 استان بوشهر، فارس و هرمزگان صورت پذيرد. با انتقال نفت خام از گوره به جاسک و اتصال به درياي آزاد، ايران از تنگه هرمز بي نياز مي شود و با اجراي اين پروژه، شرق کشور احيا مي شود و با احداث اين خط انتقال در منطقه جاسک و چابهار شرايط به لحاظ زيرساخت هاي انرژي، نفت، گاز، پتروشيمي و پالايشگاه ها و به صنايع تبديلي هموار مي شود و مزاياي فراوان ديگري که در آينده به نظاره خواهيم نشست.