اولین قدم روی دریای آسایش ماه
مشعل-20 ژوييه مصادف با پنجاهمين سالگرد پرتاب تاريخي فضاپيماي آپولو (11) به کره ماه است. در آستانه اين سالگرد، ناسا اطلاعات تاريخي اين اتفاق مهم را يکبار ديگر رسانه اي کرد. 1969 ؛سالي بود که بالاخر روياي گام نهادن انسان بر ماه محقق شد و نيل آرمسترانگ، باز آلدرين و مايکل کالينز زمين را به مقصد ماه ترک کردند و در نهايت آرمسترانگ و آلدرين بر سطح کره ماه گام نهادند و لحظه شگفت انگيزي را در تاريخ به ثبت رساندند. در آن زمان نه تنها مردم آمريکا، بلکه صدها ميليون نفر از سراسر جهان مجذوب اين ماموريت شدند، به طوري که بنابر گزارش ها حدود 600 ميليون انسان در سراسر دنيا به صورت زنده اين رويداد تاريخي را از تلويزيون تماشا کردند. آرمسترانگ و آلدرين به مدت 21 ساعت و 36 دقيقه و 20 ثانيه در کره ماه حضور داشتند و 2 ساعت و 31 دقيقه و 40 ثانيه روي ماه راهپيمايي کردند وسرانجام آپولو (11) در 24 ژوئيه به زمين بازگشت و در اقيانوس آرام فرود آمد؛ اما هنوز بعد از 50 سال، از اين واقعه به عنوان يکي از تحولات بزرگ در دنيا ياد مي شود و داستان اولين قدم ها روي کره ماه و رقابت هايي که براي آن وجود داشت، بارها از سوي آمريکايي ها به داستان، فيلم، سريال و موسيقي تبديل شده است. تصاويري که از آن زمان گرفته شده، هنوز جذاب و ديدني است و فيلم هايي که از آن لحظات پر استرس ثبت شده، هنوز هم براي مخاطبان اين موضوعات جذاب است. اين فضاپيما از مرکز فضايي کندي واقع در جزيره مريت، فلوريدا در 16 ژوييه به سمت کره ماه پرتاب شد. اين ماموريت، پنجمين ماموريت آپولو حامل انسان بود. آپولو (11) از سه بخش تشکيل مي شد؛ بخش اول گردونه فرماندهي کلمبيا که با سه فضانورد بر زمين فرود آمد. گردونه سرويس که شامل نيروي محرک، برق، اکسيژن و آب مي شد و گردونه ماه نشين عقاب که همراه آرمسترانگ و آلدرين بر ماه فرود آمد. روي آپولو (11) موشک ساترن 5 (5 Saturn) نصب شده بود و پس از فرار از جاذبه زمين به همراه فضانوردان از موشک جدا شد و سه روز براي ورود به مدار ماه در راه بود. پس از ورود به مدار ماه، آرمسترانگ و آلدرين به ماه نشين نقل مکان کردند و در درياي آسايش فرود آمدند. درياي آسايش، نام يکي از درياوارهاي کره ماه است. اين درياوار در حوضه آسايش در سطح ماه واقع شده است. مواد درون اين درياوار از بازالت مربوط به سنين مياني تا جواني در دوره رگباري بالا تشکيل شده است. درياي آسايش نسبت به بقيه سطح ماه، رنگي آبي فام تر دارد. هنگامي که عکس هاي متعدد از آن بخش پردازش و واضح شود، اين رنگ در آنها ديده مي شود. رنگ آبي تر اين درياوار را به دليل وجود فلز بيشتر در خاک و سنگ بازالتي آن دانسته اند.
هنگامي که آرمسترانگ از فضاپيما پايين آمد و بر ماه گام نهاد، فيلمش به صورت زنده در تلويزيون هاي سراسر جهان پخش شد. آرمسترانگ پس از گام نهادن در ماه، جمله اي بسيار معروف به زبان آورد: «اين گامي کوچک براي يک انسان و جهشي بزرگ براي بشريت است.» بعدها مصاحبه هايي با اولين فضانورداني که اولين قدم ها را روي ماه گذاشتند، گرفته شد و متن اين گفت و گوها بعد از سالها منتشر شد. آنها مي گفتند به تنهايي براي اين اتفاق هيجان داشته اند؛ اما وقتي يادشان مي افتاده که همزمان ميليون ها انسان در حال مشاهده آنها هستند، بايد استرس زيادي را تحمل مي کردند.
آژانس فضايي آمريکا(ناسا) در سلسله مطالب خود به مناسبت سالروز گام نهادن انسان روي کره ماه اقدام به انتشار يکي از مشهورترين عکس هاي اين عمليات کرد. نيل آرمسترانگ و مايکل کالينز در هنگام ديدن سطح ماه از فاصله نزديک و ثبت اين عکس تاريخي گفته اند: «عجب منظره جذابي!» «خداي من، ماه رو ببين!».
به گفته ناسا، ردپاي آرمسترانگ تا مدت ها بر سطح ماه باقي خواهد ماند؛ چرا که در سطح ماه هيچ بادي نمي وزد (به دليل فقدان اتمسفر)، آبي جريان ندارد و فعاليت آتشفشاني به وقوع نمي پيوندد. پس از آن «آلدرين» قدم به ماه گذاشت و آن دو نفر مقداري از خاک و سنگ هاي موجود در سطح ماه (حدود 22 کيلوگرم) را به عنوان نمونه، براي آوردن به زمين برداشتند. آزمايش هايي که بعدها روي نمونه سنگ هاي آورده شده انجام شد، نشان داد که اين سنگ ها عمري بيش از 7٫3 ميليارد سال زميني دارند. فضانوردان علاوه بر جمع آوري خاک و سنگ از سطح کره ماه، آزمايش هايي را نيز انجام دادند که مهم ترين آنها آزمايش هاي مقاومت مصالح، براي شناخت بيشتر خصوصيات فيزيکي مواد سطح کره ماه، آزمايش هاي زلزله نگاري براي بررسي اعماق سطح کره ماه، تعيين فاصله ميان ماه و زمين با کمک ليزر و آزمايش هايي روي گرد و غبار سطح ماه بوده است.
چه ببینیم؟
دايره زنگي
فيلمي کمدي-اجتماعي محصول سال 1386 است که از معضل ماهواره و عمق تأثيرش بر اجتماع حرف مي زند. اين فيلم، نخستين فيلم سينمايي پريسا بخت آور است که با نويسندگي اصغر فرهادي اکران شد و جزو پرفروش ترين فيلم هاي فروردين سال 1387 بود. مهران مديري، امين حيايي، صابر ابر، باران کوثري، نيما شاهرخ شاهي، محمدرضا شريفي نيا، گوهر خيرانديش، بهاره رهنما، حامد بهداد و نگار فروزنده از بازيگران اين فيلم بودند.
چه بشنویم؟
شهرزاد
محسن چاووشي براي تيتراژسريال معروف «شهرزاد»، چند تک آهنگ آماده کرد که با استقبال زيادي رو به رو شد. ترانه اين آهنگ را مثل هميشه حسين صفا سروده و محسن چاوشي، آهنگسازي اين کار را انجام داده و بهروز صفاريان هم آن را تنظيم کرده است.
چه بخوانیم؟
جهان کوانتومی
اين کتاب را که به موضوع فيزيک و کيهان شناسي مي پردازد، برايان کاکس و جف فورشاو نوشته و سيامک عطاريان آن را ترجمه کرده است. نظريه کوانتوم در ابتدا براي توضيح رفتار ذرات در مقياس هاي اتمي به وجود آمد؛ اما از آنجا که جهان بزرگ مقياس نيز خود از همين ذرات به وجود آمده، مي توان گفت اين نظريه حاکم بر کل اتفاقات جهان است. حتي رفتار اجرام بزرگ مانند ستارگان نيز تنها با اصول نظريه کوانتوم قابل توضيح است. در مقياس هاي اتمي، ذرات از خود رفتاري نشان مي دهند که قابل توضيح با مکانيک نيوتني نيست. همين باعث مي شود تا توضيحي که براي رفتار اين ذرات به کار برده شود (يعني نظريه کوانتوم)، اصطلاحاً با عقل جور درنيايد، زيرا درک ذاتي ما از طبيعت به همان صورتي است که مکانيک نيوتني مي گويد. سخت بودن درک اين نظريه مختص به انسان هاي عادي نيست؛ خود فيزيکدانان و حتي بنيانگذاران اين نظريه نيز حين مواجهه با آن، متعجب بوده اند. حتي اينشتين نيز تا آخر عمر با ديده شک به اين نظريه مي نگريست؛ اما کاربرد اين نظريه و قدرت بالايش براي توضيح پديده ها، جاي هيچ شک و شبهه اي را در مورد صحتش باقي نمي گذارد. به قول ريچارد فاينمن: «در واقع تناقض موجود در اين نظريه، اختلافي است بين حقيقت دنيا و حقيقت به آن صورت که ما دوست داريم باشد.» نويسندگان اين کتاب سعي کرده اند تا به ساده ترين حالت و بدون ورود به مباحث رياضي، مفهوم نظريه کوانتوم را تشريح کنند. با اين حال قسمت هاي زيادي در کتاب وجود دارد که شما بايد دست از خواندن کشيده و شروع به تفکر و تجزيه و تحليل مطالب در ذهن تان کنيد. همچنين ممکن است نياز داشته باشيد بعضي نکات کليدي را دو بار بخوانيد. در بخش پاياني اين کتاب، نويسندگان با استفاده از رياضيات ساده، اقدام به بررسي مراحل پاياني عمر ستارگان کرده و سرنوشت هاي مختلفي را که در پايان عمر ستارگان در انتظارشان است، بررسي کردند. اين بخش از کتاب مي تواند قدرت نظريه کوانتوم را براي کساني که به آن شک دارند، نشان دهد.
دریچه
هنرنمايي همکار منطقه اصفهان در گروه ارکستر ملي سمفونيک
بنيامين عارفان، همکار هنرمند واحد مخابرات شرکت خطوط لوله و مخابرات منطقه اصفهان، در جديدترين کنسرت استاد سالار عقيلي در اصفهان به هنرنمايي پرداخت. بنيامين عارفان، استاد فلوت کليددار يا فلوت بوهم و نوازنده ارکستر ملي سمفونيک اصفهان در آخرين کنسرت سالار عقيلي در تالار رودکي اين شهر، نوازندگي فلوت را به عهده داشت. اين همکار نفتي در ارکستر سمفونيک اصفهان به رهبري استاد مجيد انتظامي ، برنامه هاي شبکه جام جم با استاد نادر مشايخي ، کنسرت هاي مختلف کيوان ساکت ، آلبوم و اجراهاي مختلف نوازندگان و خوانندگاني همچون عليرضا افتخاري ، عليرضا قرباني ، حسام الدين سراج ، وحيد تاج و محمد معتمدي شرکت داشته است. بنيامين عارفان از سال 84 تاکنون در آموزشگاه هاي مختلف اصفهان مشغول به تدريس است.