عبور از گرمازدگی
مشعل - اين روزها که گرماي شديدي در بسياري از شهرهاي کشور، بويژه مناطق جنوبي حاکم شده، دانستن علائم گرمازدگي، راه هاي درمان و علل بروز آن براي هر فردي که در معرض گرما قرار دارد، ضروري است. گرمازدگي، معمولا به دنبال فعاليت بدني متوسط تا شديد در هواي گرم ايجاد مي شود. در اين عارضه به علت تعريق شديد، آب بدن از دست رفته و متعاقب آن درجه حرارت مرکزي بدن بالا مي رود. گرمازدگي مي تواند به صورت خفيف، متوسط يا شديد بروز کند تا جايي که در موارد شديد، حتي مي تواند به مرگ منجر شود. با توجه به اينکه شاهد افزايش دماي هوا در بيشتر استان هاي کشور بخصوص مناطق جنوبي هستيم که در بسياري از ساعت هاي روز، فعاليت و حتي عبور و مرور را دشوار کرده است، بسياري از مردم براي فرار از گرما و خطرات آن، کارها و فعاليت هاي روزمره خود را در صورت امکان به غروب و شب موکول مي کنند؛ هرچند در اين ساعات نيز از گرما و هواي شرجي در امان نيستند؛ اما برخي کارکنان در اين مناطق براي حفاظت از طلاي سياه کشور، بايد در اوج گرما و در فضاي سايت حضور داشته باشند، از اين رو کارکناني که در اين شرايط مشغول به کار هستند، بايد نکاتي را براي جلوگيري از گرمازدگي رعايت کنند.
سيدعليرضا رضوي، پزشک عمومي درمانگاه عملياتي فازهاي 9 و 10 پارس جنوبي در اين زمينه مي گويد: «از آنجا که در فضاي بسته کار مي کنيم، تابستان و زمستان براي ما تفاوتي ندارد؛ زيرا طي روز تنها براي رفت و آمد به درمانگاه، در محيط باز قرار مي گيريم. کارکنان اداري سايت نيز همينطور هستند؛ اما مشکل اصلي را کارکناني دارند که به صورت فيزيکي در فضاي باز سايت پالايشگاه ها فعاليت مي کنند. آنها 12 ساعت در محيط گرم سايت کار فيزيکي انجام مي دهند. از اين رو کساني که مي خواهند در گرماي زياد فعاليت کنند، با دو مشکل اصلي کمبود آب بدن و کمبود انرژي و کاهش قند خون روبه رو مي شوند. بهتر است براي جلوگيري از کمبود آب بدن، غذاهاي فيبردار مانند سبزيجات، ميوه و... مصرف کنند.»
گرمازدگي و اسپاسم عضلاني
در اين فصل از سال، دماي هوا در مناطق جنوبي کشور به بيش از 50 درجه مي رسد که اين خود باعث از دست دادن آب بدن و به همران آن، سکته قلبي و... شود. راشين مي آبادي، پزشک عمومي سازمان منطقه ويژه اقتصادي انرژي پارس جنوبي در اين باره به کارکنان توصيه مي کند که به دليل شرايط حاکم بر منطقه، مايعات فراوان بنوشند، کمتر غذاي چرب بخورند و همواره ورزش کنند.
او مي گويد: «با توجه به اينکه دماي هوا رو به افزايش است، شاهد گرمازدگي شديد کارکنان هستيم و اگر بموقع به آنها رسيدگي نشود، دچار اسپاسم عضلاني و بيهوشي مي شوند، از اين رو به کارفرماها توصيه مي کنيم بيشتر کارها در شيفت صبح و ساعت 18 به بعد انجام شود. همچنين کارکناني که در فضاي باز فعاليت مي کنند، به دليل تعرق زياد در فصل گرما، ممکن است دچار سنگ کليه شوند. شرجي بودن هوا هم باعث مي شود آلودگي در سطح منطقه باقي بماند، بنابراين به افرادي که به بيماري آسم مبتلا هستند، توصيه مي شود که زياد در فضاي باز قرار نگيرند.»
مصرف ميوه را جدي بگيريد
منطقه خوزستان، تابستان هاي گرم و طولاني و زمستان هايي کوتاه و معتدل دارد. حداکثر درجه حرارت در شهرهاي اطراف آن، بين 40 تا 50 درجه است. درجه حرارت معمولا در تيرماه به بالاترين و در بهمن ماه به پايين ترين حد خود در طول سال مي رسد.
از اين رو با توجه به گرماي هوا و رطوبت موجود در هواي خوزستان، لازم است کارکنان و خانواده هاي آنها از مصرف غذاهاي سنگين اجتناب کنند و غذاهاي سبک را در برنامه غذايي خود قرار دهند. سيدعبدالرضا غني، کارشناس ارشد تغذيه و رژيم درماني و مسؤول بخش تغذيه بيمارستان صنعت نفت اهواز در اين باره مي گويد: «منطقه خوزستان، به دليل گرمي آب و هوا و وجود گرد و غبار، شرايط خاصي دارد و کارکنان و خانواده هاي آنها بايد از تغذيه مناسب براي اين شرايط آگاهي داشته باشند؛ زيرا با تغذيه صحيح، مي توان از بروز بسياري از بيماري هاي وابسته به آن پيشگيري کرد. هر منطقه بر اساس شرايط آب و هوايي حاکم بر آن، تغذيه خاصي دارد، از اين رو بايد به کارکنان و خانواده هاي آنها در اين زمينه آموزش هاي لازم داده شود.» به گفته او، «کساني که 40 تا 50 کيلومتر دورتر از اهواز در منطقه عملياتي کار مي کنند، بايد ميوه بيشتري مصرف کنند که متاسفانه شاهد هستيم برخي کارکنان در خوردن ميوه، سبزيجات و لبنيات کوتاهي مي کنند. ميوه هاي تابستاني مانند هلو و زردآلود به دليل آنتي اکسيدان بالايي که دارند، از سرطان دستگاه گوارش جلوگيري و از يبوست و گرسنگي هاي کاذب پيشگيري مي کنند.» غني ادامه مي دهد: «با افزايش دما در فصل تابستان، دماي اين منطقه هم بالا مي رود، از اين رو به کارکنان مناطق عملياتي توصيه مي کنم که روزانه و متناسب با نياز بدنشان، آب فراوان بنوشند، ضمن اينکه از نوشيدن مايعات صنعتي مانند آب ميوه هاي پاکتي و نوشابه هاي گازدار نيز تا حد امکان خودداري کنند. همچنين در معرض تابش مستقيم نور خورشيد قرار نگيرند؛ در غير اين صورت دچار گرمازدگي مي شوند. مصرف روزانه لبنيات را فراموش نکنند و تا حد ممکن غذاهاي کم چرب و مايعات بسيار بخورند. استفاده از آبزيان نيز براي بهبود عملکرد قلب، عروق و تيروييد توصيه مي شود و در مقابل، مصرف انواع کنسروها، ترشي ها و... هم تا حد ممکن کاهش يابد.»
چند توصیه
اگر در هواي داغ تابستان، شما يا اطرافيانتان دچار گرمازدگي شديد، بهتر است نکات و توصيه هاي زير را مورد توجه قرار دهيد.
* هنگام گرمازدگي از گرفتن دوش آب سرد به دليل ايجاد شوک، از قرار گرفتن در معرض مستقيم باد کولر به دليل ايجاد عفونت هاي تنفسي و از نوشيدن سريع مايعات بسيار سرد به دليل به هم خوردن وضعيت سيستم ايمني و گوارشي بدن خودداري کنيد.
* با استفاده از يک حوله خنک بدن فرد گرمازده را به حالت طبيعي بازگردانيد.
* ميوه هايي مانند آلبالو، خيار و هندوانه نقش بسزايي در تنظيم درجه حرارت بدن دارند.
* از آنجا که فرد گرمازده ميل زيادي به خوردن آب سرد و يخ دارد، او را تشويق کنيد بتدريج و آهسته مايعات بنوشد تا معده وي دچار تحريک و درد نشود.