در تابستان از سرماي طبيعي هوا لذت ببريد
چالدران؛ شهر بی کولر ایران
شبنم اعماری - فصل تابستان که فرا مي رسد، علاقه مندان به گشت و گذار، مناطقي را براي سفر انتخاب مي کنند که خنک باشد. جايي که بتوانند در خنکاي آن، خستگي به در کنند و از زيبايي هايشان لذت ببرند. چالدران، يکي از شهرهاي استان آذربايجان غربي در دامنه رشته کوه هاي زاگرس است که آب و هواي خنکي دارد و انتخاب خوبي براي سفرهاي تابستاني محسوب مي شود.
اين منطقه، يکي از مرتفع ترين شهرهاي کشورمان است که زمستان هاي سرد و تابستان هاي خنکي دارد و آب و هواي دلپذير آن باعث شده به يک منطقه گردشگري تبديل شود.
بارش شديد باران و برف در اين شهر، چيز عجيبي نيست؛ چون ديده شده که ارتفاع برف در اين منطقه به 2 متر هم رسيده است. با اين توضيحات تعجب نکنيد اگر در حال قدم زدن و لذت بردن از زيبايي هاي اين شهر بوديد و ديديد که کولري روي پشت بام ها يا کنار پنجره ها نيست. مردم اين ديار با سرماي طبيعي هوا خود را خنک مي کنند.
چالدران که در بين مردم ايران به شهر بي کولر مشهور است، سالانه از مهمانان زيادي پذيرايي مي کند.
آب و هواي مطبوع اين منطقه در طول تاريخ به گونه اي بوده که اهالي آن نيازي به کولر نداشته اند. سيستم خنک کننده اين شهر، پنکه است، آن هم فقط در بعدازظهرهايي که دماي هوا کمي بالا مي رود.
يکي از دلايلي که در سال هاي اخير باعث شده دماي هوا در اين شهر کمي گرم تر شود، از بين رفتن پوشش گياهي چالدران بر اثر سيل بوده که متاسفانه هر سال به علت وقوع اين پديده طبيعي، بيش از 4ميليون مترمکعب خاک در هر هکتار از اراضي و مراتع اين شهرستان از بين مي رود.
با اينکه در سال هاي گذشته خنکاي هواي تابستان مانع حضور خانواده ها در فضاي سبز و پارک ها مي شد، اما اکنون با تغييرات دمايي ايجاد شده، مردمي را مي بينيم که در فصل گرم تابستان به پارک ها مي آيند و در کنار خانواده هايشان چادر برپا مي کنند.
با وجود سيل و از بين رفتن بخشي از پوشش گياهي اين منطقه، همچنان هواي اين شهر، خنک است و براي استفاده از هواي دلپذير بايد بار سفر بست و راهي شد.
حالا اگر جزو آن دسته از افرادي هستيد که با خواندن اين مطلب، قصد رفتن به تنها شهر بي کولر ايران را داريد، از ديدني هاي اطراف اين منطقه غافل نشويد. در زير به برخي از مناطق ديدني اين شهر اشاره مي کنيم:
آبشار عرب ديزج
اين آبشار که در بخش دشتک و در 37 کيلومتري شمال غرب سيه چشمه در حاشيه روستاي عرب ديزج واقع شده، چشم اندازهاي زيبا و غارهاي طبيعي زيادي در اطراف کوه هاي مشرف به آبشار دارد که در نوع خود بسيار کم نظير است.
مقبره شيخ صدرالدين
شيخ صدرالدين، وزير شاه اسماعيل صفوي بوده که در جنگ چالدران کشته شده است. مقبره اين وزير در حال حاضر يکي از جاذبه هاي گردشگري اين شهر محسوب مي شود.
درياچه سد بارون
اين سد، يکي از بزرگ ترين سدهاي استان آذربايجان غربي است که روي رودخانه زنگمار در نزديکي روستاي بارون در چالدران ساخته شده است. سد بارون که در جوار کليساي معروف «زور زور» قرار گرفته، داراي مناظر و درياچه اي زيباست که مي توان در اين درياچه ماهيگيري کرد.
تالاب ناور
اين تالاب از جمله 30 تالاب ثبت شده در آذربايجان غربي است که هر سال در آن پرندگان زيادي نظير درناي خاکستري، غاز، اردک، حواصيل، فلامينگو و پليکان را مي توان ديد.
مقبره ساندوخت
اين مقبره، بنايي مکعبي شکل دارد که در حومه شهر چالدران و روي بلندترين نقطه ارتفاعات شمالي درتادنوس قرار گرفته است. بنا بر داستاني که وجود دارد، گفته مي شود اين مقبره متعلق به دختر پادشاه ارمنستان است که به خاطر اعتقادات مذهبي خود کشته شده است. از ديگر جاذبه هاي چالدران مي توان به دشت وسيع چالدران که مزار 27 هزار شهيد همراه با يادمان شهداي جنگ چالدران است، كليساي تاتائوس مقدس (قره كليسا)، دخمه سنگي دليك داش که مربوط به هزاره هاي اول قبل از ميلاد است، كليساي صخره اي سعدل، چشمه هاي آبگرم، آبشار شور شور، و... اشاره کرد.
دانستنی های بومگردی
همانطور که پيشتر گفتيم، بومگردي ظرفيت پنهان گردشگري است که مسافران و گردشگران مي توانند علاوه بر آشنايي با فرهنگ پيشينيان با حفظ حرمت طبيعت، زندگي در مناطق مختلف را در کنار مردم بومي آن منطقه نيز تجربه کنند و با آداب و رسوم آنها آشنا شوند. اقامتگاه هاي بومگردي بايد ويژگي ها و استانداردهاي خاص خود را داشته باشند تا بتوانند مسافران زيادي را به سمت خود جذب کنند. در ادامه، به طور خلاصه به ويژگي هاي کلي اين اقامتگاه ها اشاره مي کنيم که خواندنش خالي از لطف نخواهد بود.
طراحي بومي
يکي از ويژگي هايي که به محض ورود به يک روستا يا يک شهر، توجه شما را به خود جلب مي کند، ساختار خانه ها، ساختمان ها، طرح و معماري آنهاست. به طور مثال در اقامتگاه هاي بومگردي شمال بايد به دنبال خانه هايي بگرديد که بوي شمعداني هاي رديف شده آن در ايوان ها هوش از سرتان ببرد و بوي نم باران و تازگي، چنان به وجدتان بياورد که براي لحظاتي از خود بي خود شويد. در مناطق مرکزي هم بايد مهمان خانه هاي کاهگلي با معماري بي نظير، پنجره هاي ارسي، حياط و حوض باصفا و شب هاي پرستاره شويد. در کوير هم خانه هاي خشتي را بيابيد، بناهايي که از هر نظر بتواند توجه تان را به خود جلب کند و متمايز از ديگر اقامتگاه ها باشد. اقامتگاه هاي بومگردي مطابق با معماري سنتي هر منطقه طراحي شده اند. بيشتر اين اقامتگاه ها، خانه ها و بناهاي قديمي هستند که بازسازي و تجهيز شده اند. اقامت در اينگونه بناها که هويت و معماري خود را حفظ کرده اند، حسي متفاوت به گردشگران منتقل مي کند؛ حسي که در هيچ هتل پنج ستاره اي نمي توان آن را تجربه کرد.
ميزبان اقامتگاه ها
ميزبان اقامتگاه هاي بومگردي، بهترين کسي است که مي تواند شما را با فرهنگ منطقه آشنا کند و به سوالات شما پاسخ دهند؛ ويژگي خاصي که بايد به بهترين شکل ممکن از آن بهره برد.
خوراکي و نوشيدني ها
از اين بخش بومگردي نمي توانيد بسادگي بگذريد. در طول اقامت در اقامتگاه هاي بومي، شما اثري از رستوران هاي مجلل و آنچناني نمي بينيد. در اينجا آشپزي به عهده بوميان منطقه است. زنان براي شما نان محلي مي پزند و غذاي محلي آماده مي کنند. اين بخش مي تواند يکي از لذت بخش ترين لحظات سفرتان باشد؛ چون هم با غذاها و نوشيدني هاي محلي آشنا مي شويد و هم طعم غذاهاي متفاوتي را مي چشيد که طعم شان شايد مدت ها از يادتان نرود. اقامتگاه هاي بومگردي راه خوبي براي کاهش آسيب هاي گردشگري به محيط زيست است که در ترويج اصول حفاظت از محيط زيست و توسعه پايدار نقش دارد.
غذاهای محلی ایران
مناطق مختلف ايران با توجه به مواد اوليه خاص خود، غذاهاي محلي و معروفي دارند که مي توان با امتحان کردن آنها، طعم هاي جديد و لذيذي را تجربه کرد.
دوغ پای؛ سیستان و بلوچستان
خورش دوغ پاي يا دوغ پي، يکي از غذاهاي معروف سيستان و بلوچستان است که به دليل ظاهرش، خيلي ها آن را با خورش قيمه اشتباه مي گيرند؛ اما به محض خوردن اين غذا، متوجه طعم متفاوت آن خواهيد شد. دوغ پاي را که طعمي نسبتا ترش دارد، بايد در خانه هاي محلي پيدا کرد؛ چون رستوران ها هنوز آنطور که بايد و شايد، مهارت طبخ آن را پيدا نکرده اند. يکي از مهم ترين تفاوت هاي اين غذا با غذاهاي مشابه، استفاده از دوغ در مراحل مياني پخت غذاست. محلي هاي اين خطه از کشور براي تهيه دوغ پاي از گوشت گوساله، لپه، پياز، ادويه، زعفران، دوغ، ليمو عماني و... استفاده مي کنند. اين خورش در روش کاملا سنتي با برنج نسبتا شفته خورده مي شود و معمولا در کنار آن سالاد يا سبزي خوردن هم مي گذارند.
خورش ناردون؛ مازندران
يکي از خوش طعم ترين غذاهاي ايران و غذاي سنتي مازندران، خورش ناردون است. اين غذا بيشتر در مجالس عروسي، بخصوص در نواحي بومي سرو مي شود. براي پخت اين خورش از گوشت مرغ، اردک يا غاز، رب انار(شيرين، ملس يا ترش بنا به ذائقه)، آب انار، سير تازه و انار دانه شده استفاده مي کنند. مانند ساير خورش ها اين غذا را هم بايد با برنج ميل کرد.
صنایع دستی
صنايع دستي از شاخص ترين صنايع هنري ايران است که ريشه اي عميق در فرهنگ و تاريخ سرزمين پنهاورمان دارد. اين هنر که توليد ملي و غيروابسته محسوب مي شود، قابليت ايجاد و توسعه در تمام مناطق کشور را دارد. در ادامه معرفي صنايع دستي ايران زمين اين بار به سراغ سراميک و سفال رفته ايم. سفال و سراميک که با استفاده از گل رس و گل حاصل از سنگ کوارتز و خاک کائولن به کمک دست و چرخ سفالگيري ساخته و سپس پخته مي شود، جزو کهن ترين هنر هاي طراحي ايران است. اين هنر محبوبيت خاصي در سراسر جهان دارد و ايران نيز سهم قابل توجهي از بازار جهاني را به خود اختصاص داده است. علم سفال و سفالگري که قدمتي 10 هزار ساله دارد، با ساختن ظروف گلي ظهور کرد. پياله ها و کوزه هاي سفالي که از دوران گذشته باقي مانده، نشان مي دهد که اين علم يکي از صنايع پيشرفته بالقوه باستاني بوده است. جالب اينکه قديمي ترين کارگاه هاي سفالگري جهان نيز در شوش يافت شده است. سراميک هم نقش زيادي در صادرات صنايع دستي دارد. از انواع سراميک ها مي توان به کاشي هاي معرقکاري شده اشاره کرد. به طور کلي معرقکاري کاشي عبارت است از قطعه هاي بريده شده کاشي که نقش هاي مختلف را از رنگ هاي متفاوت تراشيده و کنار هم قرار داده و به شکل قطعاتي بزرگ درآورده که روي ديوار نصب مي شود تا جلوه اي خاص را نمايان کند.