اغتنام فرصت
«الْفُرْصَةُ تَمُرُّ مَرَّ السَّحابِ فَانْتَهِزُوا فُرَصَ الْخَيْرِ»
فرصت مانند ابر (از افق زندگى) مىگذرد. پس فرصتهاى خير را غنيمت بشماريد و از آنها استفاده كنيد. (نهج البلاغه، حكمت بيستم)
نكتهها و پيامها
1- فرصتهايى كه بر سر راه زندگى بشر پيش مىآيد، ناپايدار و زودگذر است و ممكن است، بزرگترين فرصت ثمربخش بر اثر كمترين مسامحه و سهلانگارى از كف برود و براى صاحبش تنها شكست و ندامت باقى بماند؛ چنانكه امام علي (ع) در حديث ديگرى مىفرمايد:
«الْفُرْصَةُ سَريعَةُ الْفَوْتِ وَ بَطيئَةُ الْعَوْدِ»... إِضاعَةُ الْفُرْصَةِ غُصَّةٌ»
2- فرصتهاى خير و زمينههاى مستعدى كه براى انسان پيش مىآيد، بايد غنيمت شمرد و از آنها استفاده كرد.
3- از مهمترين فرصتهاى حيات بشرى، فرصت جوانى است.
دوران جوانى از فرصتهاى گرانبهايى است كه در طول زندگى بشر قرار دارد كه اگر بهدرستى مورد استفاده قرار گيرد، پايه اساسى سعادت انسانخواهد بود. گاه عوامل و موانعى باعث مىشود كه جوان نتواند از فرصت جوانى بهرهمند شود كه برخى از آنها عبارتند از: كسالت و تنبلى، كار امروز به فردا وانهادن، بىهدفى، بىبرنامه بودن و اشتغال به لهو و بيهودگى.
مومن و مسلم
امام صادق (ع) فرمود:
من كان في حاجه اخيه المؤمن المسلم كان الله في حاجته ماكان في حاجه اخيه.
كسي كه در صدد برآورده كردن نيازي از برادر مومن و مسلمانش باشد، خداوند متعال حاجات او را برآورده خواهد كرد.مؤمن اخص از مسلم است، اين كه حضرت مسلم را كه مفهومي اعم از مؤمن است، بر مفهوم اخص افزودند، معنايش توسعه اين دايره است.
اگر مي خواهيد خداي متعال حاجات شما را برآورده كند، راهش اين است كه حاجات برادر مؤمن ومسلمانتان را بر آورده كنيد.
اين البته به اندازه مقدورات هر كدام از ماست. مهم اين است كه وقتي برادر مؤمن به انسان مراجعه كرد و حاجتي را در معرض ابتلاي من وشما قرار داد، اهتمام بورزيم به اينكه آن حاجت را برآورده كنيم اگر اين شد، تاوقتي كه شما مشغول به تدارك حاجت برادر مؤمنتان هستيد، خداوند متعال در آن مدت در تدارك قضاي حاجت شماست.
هر چه دارم از نماز اول وقت دارم
شخصي مي گفت: من در نوجوانى به مشهد رفتم. مرحوم (حاج شيخ حسن على نخودکي اصفهاني) باغچه اى در نخودك داشت به آنجا رفتم و ايشان را پيدا كردم.
به ايشان گفتم: من سه حاجت مهم دارم دلم مى خواهد هر سه تا را خدا توى جوانى به من بدهد. يك چيزى يادم بدهيد.
فرمودند: چى مى خواهى؟ گفتم: يكى دلم مى خواهد در جوانى به حج مشرف شوم. چون حج در جوانى يك لذت ديگرى دارد. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان.
گفتم: دومين حاجتم اين است كه دلم مي خواهد يك همسر خوب خدا به من عنايت كند. فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. سوم اينكه خدا يك كسب آبرومندى به من عنايت فرمايد.
فرمودند: نماز اول وقت به جماعت بخوان. اين عملى را كه ايشان فرمودند من شروع كردم و در فاصله سه سال هم به حج مشرف شدم هم زن مؤمنه و صالحه خدا به من داد و هم كسب با آبرو به من عنايت كرد.
برگزاري بيست وهفتمين نشست ستاد اقامه نماز وزارت نفت
بيست و هفتمين نشست روسا، دبيران، رابطين فرهنگي وامور روحانيون ستاد اقامه نماز وزارت نفت به ميزباني پالايشگاه نفت تهران برگزار شد.
در ابتداي اين نشست، لطف الله هنگي، مديرعامل پالايشگاه نفت تهران ضمن خوشامد به شرکت کنندگان اين نشست، گزارشي از روند فعاليت هاي توليدي پالايشگاه و همچنين فعاليت هاي فرهنگي واقامه نماز ارائه و سپس مهدي مجيدي، دبير شوراي فرهنگي و اقامه نماز اهداف مد نظر در نشست بيست وهفتم را تشريح کرد.
بررسي و تبادل نظر در خصوص تفاهم نامه ستاد اقامه نماز وزارت نفت با ستاد اقامه نماز کشور، تشريح نحوه گزارش دهي بر اساس نرم افزار سجاده، گزارش فعاليت هاي فرهنگي و اقامه نماز قرارگاه هاي فرهنگي خوزستان و عسلويه و گزارش برخي از رابطين مناطق، همچنين گزارش ويژه برنامه هاي ستاد اقامه نماز وزارت نفت در استان هاي آذربايجان شرقي و غربي توسط حجت الاسلام و المسلمين محمود هادي رابط فرهنگي وامور روحانيون منطقه ده، همچنين معرفي حجت الاسلام والمسلمين محسن محمدپور به عنوان رئيس شوراي اقامه نماز شرکت ملي صنايع پتروشيمي، از اهم برنامه هاي نشست بيست وهفتم ستاد اقامه نماز وزارت نفت بود. زيارت آستان مقدس حضرت عبد العظيم حسني (ع) حسن ختام اين نشست بود.
چگونه به نماز اهتمام ورزيم؟
شريعت مقدس اسلام، براى هر چه باشكوهتر برگزار شدن اين واجب الهى، دستورات گوناگونى داده كه مهمترين آنها به شرح زير است.
الف- رعايت آداب نماز
نماز، آداب و حدودى دارد كه رعايت آن بر نماز گزار لازم و ضرورى است وتوجه و دقت در آن نشانگر اهميت دادن او به نماز است.
قرآن به مؤمنين دستور مىدهد: «اى فرزندان آدم! زينت هاى (مادى و معنوى) خود را هنگام رفتن به هر مسجدى با خود برداريد.»زينت هاى مادى شامل پوشيدن لباس هاى مرتب، پاك، تميز، شانه زدن موها، به كار بردن عطر و مانند آن مىشود و زينت هاى معنوى، صفات انسانى، ملكات اخلاقى، پاكى نيّت و اخلاص را در بر مىگيرد. امام رضا (ع) در اين باره چنين فرموده است: «هر گاه بخواهى نماز به جاى آورى، در حال كسالت و خواب آلودگى و شتابزدگى و هواپرستى به نماز نايست، بلكه آن را با آرامش و وقار و هشيارى به پادار. و بر تو باد به افتادگى و فروتنى در برابر خداوند بزرگ، بر تو باد به واهمه و پريدگى رنگ، بين بيم و اميد... همچون برده فرارى و سرافكنده در پيشگاه خدا بايست؛ پاهايت را استوار وقامتت را مستقيم بدار و به چپ و راست منگر، گويا او را مىبينى و اگر تو او را نمىبينى او تو را مىبيند؛ و در وقتنماز با ريش خود و با هيچ يك از اعضاى بدنت بازى مكن.»
ب- مراعات اول وقت
پاسخ سريع به خواسته بزرگان، نشانه احترام وادب نسبت به آنان است؛ از اين رو، افراد نمازگزار به مجرد شنيدن نواى ملكوتى اذان كه اقامه نماز را از جانب خدا اعلان مىدارد، همه كارهاى خويش را تعطيل كرده، به نماز مىايستند و بويژه هنگام سحر، خود را پيش از اذان صبح آماده حضور در پيشگاه خدا نموده و زمزمههاى عاشقانه خويش را با نسيم سحرى در هم مىآميزند، چنانكه قرآن درباره آنان مىفرمايد: «و در سحرگاهان از خدا بخشش مىطلبند.»امام باقر (ع) فرمود: «برترى اول وقت بر ديگر وقت ها همچون برترى آخرت بر دنياست.»
ج- شركت در نماز جماعت
حضور در نماز جماعت نيز يكى از نشانه هاى اهميت دادن به نماز است. اسلام تأكيد فراوان دارد كه مؤمنين در صف واحد وكنار يكديگر خدا را عبادت كنند. قرآن مجيد در اين باره مىفرمايد: «نماز را به پا داريد و زكات را بپردازيد و با ركوع كنندگان به ركوع رويد.»رسول خدا (ص) در اين باره فرمود: «هر كس به سوى مسجدى براى نماز قدم بردارد (تا در جماعت شركت نمايد) خداوند با هر قدمى ده ثواب براى او مىنويسد و ده گناه از او بر مىدارد و ده درجه بر او مىافزايد و كسى كه مراقب باشد نمازهايش را به جماعت بخواند در قيامت همچون برق از صراط مىگذرد.»
در روايتى آمده است كه اگر يك نفر به امام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب 150 نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند، هر ركعتى ثواب ششصد نماز دارد و هر چه بيشتر شوند، ثواب نمازشان بيشتر مىشود، تا به ده نفر برسند و عده آنان كه از ده گذشت، اگر تمام آسمان ها كاغذ و درياها مركب و درخت ها قلم و جن و انس و ملائكه، نويسنده شوند، نمىتوانند، ثواب يك ركعت آن را بنويسند.
د- حضور قلب در نماز
توجه و حضور قلب از جمله امورى است كه روح و حقيقت نماز به آن بستگى دارد. مقصود از حضور قلب، تهى كردن دل از غير خداست.
نماز، حضور در پيشگاه الهى و سخن گفتن با بزرگ مطلق است و در چنين جايگاهى هر گونه دلدادگى و التفات به غير او، بىادبى و نشانه عدم حضور نمازگزار و رعايت نكردن مقام بلند نماز است. رسول خدا (ص) فرمود: «در نماز به غير خدا توجه نكنيد؛ كه براى كسى كه به غير خدا توجه دارد، نمازى نيست.»
يعنى: گويا نمازى به جا نياورده است و نيز فرمود: «وقتى كسى به نماز مشغول مىشود، شيطان به سراغش مىآيد و مىگويد: اين را به ياد بياور، آن را به ياد بياور، تا آنجا او را گمراه مىكند كه نمىداند چقدر نماز خوانده است.»
آرى طمع شيطان در انسان براى نفوذ در دل و ربودن ايمان اوست واگر بتواند در حال نماز بر او چيره شود، گمراه ساختن او در غير نماز آسانتر خواهد بود.
پس نمازگزار بايد هشيار باشد و از اين دشمن خطرناك حذر کند و هنگام نماز توجه كامل به خداى متعال داشته باشد، تا با ورود به حريم قدس الهى از وسوسههاى شيطان و گمراهى نجات يابد.
بعد ديگر توجه و حضور قلب، با طهارت و پاكى از گناه تحقق مىيابد، آيا ظرف كثيف و آلوده، آب زلال يا غذاى پاكيزه است؟ آيا دل زنگار گرفته از گناه قابليت تجلى انوار الهى نماز را دارد؟ پاسخ اين سؤال در نصيحت حكيمانه امير مؤمنان (ع) به كميل چنين آمده است:
حضور قلب در عبادت دو درجه دارد، يكى حضور قلب اجمالى، يعنى اينكه در عين اشتغال به عبادت، بطور اجمال ملتفت باشد كه در حال ثناى معبود است، اگر چه خود نمىداند چه ثنايى مىكند و ديگرى حضور قلب تفصيلى است كه اين مرتبه جز براى خلّص اولياى خدا و اهل معرفت ممكن نيست.
اگر نماز گزار موفق شود كه با تمام وجود متوجه ذات مقدس خدا باشد و در نماز جز او را به ياد نياورد، خداوند نيز لطف و عنايت خويش رامتوجه او خواهد كرد، چنان كه پيامبر خدا (ص) فرمود: «تا وقتى كه فردى از خدا رويگردان نشده، خداوند به او توجه دارد.»
شهيد مهران بقايي
شهيد مهران بقايي چند روزي قبل از پيروزي انقلاب اسلامي دانشجوي دانشگاه صنعت نفت آبادان شد. از همان ابتداي كودكي خلق و خويي مذهبي داشت. فردي بسيار مهربان و فداكار بود و همواره دوست داشت با وجود سن كم، باري از دوش خانواده بردارد و در تأمين رفاه خانواده سهمي داشته باشد. به دليل روحيه مبارزه طلبي، حضوري پررنگ در اعتراضات مردمي عليه رژيم ستمشاهي داشت و در بخش هايي، برنامه ها را راهبري مي كرد و سرانجام در بهمن ماه سال 57 در حالي كه چندگاهي به پيروزي انقلاب اسلامي نمانده بود جزء شهداي سرفراز انقلاب اسلامي شد.
استفاده از مال شرط بندي
پرسش: اگر از شرط بندي افراد ديگر در يک جمعي، مالي هر چند کم، به فردي که حتي در شرط آنها حضور نداشته و قبول نداشته، برسد، حکم آن چيست و آيا بايد هزينه آن را پرداخت کند تا مال حرام از شرط بندي محسوب نشود؟
پاسخ: افراد ديگر هم نمي توانند از مال حرامي که با شرط بندي به دست آمده است، استفاده کنند.
زندگى دنيوى، دليل زندگى اخروى
عَجِبتُ لِمَن انَكَرَ النَّشْأَةُ الاخُرى و هويَرى النَّشْاةَ الاولى.
در شگفتم، از كسى كه زندگى اين دنيا را مىبيند و باز زندگى دنياى ديگر (آخرت) را قبول ندارد.
نهج البلاغه
نماز در ساعت هاي مختلف زندگي
کتاب «آثار نماز؛ تاثير نماز در ساحت هاي مختلف زندگي» تأليف ابوالفضل ساجدي در دو بخش مختلف با عنوان «آثار فردي نماز» و آثار اجتماعي نماز تهيه و تنظيم شده است.بخش نخست کتاب شامل پنج فصل مختلف با عنوان هاي «آثار شناختي و انديشه اي»، «آثار عبادي و معنوي»، « آثار عاطفي و رواني»، آثار اخلاقي و رفتاري» و «آثار زيستي و بهداشتي» است و بخش دوم به آثار اجتماعي نماز مي پردازد و عنوان هاي چون« نمازوخانواده»، نمازوجامعه»، «نماز وفرهنگ»،« نماز و سياست»، « نماز و اقتصاد»، « اثر فراگير نماز» را شامل مي شود.