در گفت و گو با رئيس اچ اس اي شرکت نفت فلات قاره ايران مطرح شد:

رکورد 70 میلیون نفر ساعت کارکرد امن

سميه راهپيما     زماني موضوع اچ اس اي به داشتن لباس کار و کلاه ايمني محدود بود؛ اما امروز اين مساله مفهوم گسترده‎تري دارد. آموزش نيروهاي ايمني در حوزه هاي فرايندي ضرورتي اجتناب ناپذير است و دستيابي به آن به بهره مندي از دانش و مفاهيم مختلف ايمني نياز دارد. به عبارت ديگر در بيشتر شرکت هاي نفتي از جمله شرکت نفت فلات قاره ايران که در آن مجموعه‎اي از فعاليت‎ها و عمليات صنعتي و غيرصنعتي انجام مي شود، ضرورت دارد براي تحقق اهداف اچ اس اي، همه عمليات‎ ها همزمان ديده شوند. از اين رو نگاه مديريت اچ اس اي نبايد تنها به فعاليت هاي صنعتي و فرايندي محدود باشد؛ بلکه فعاليت هاي غيرصنعتي مانند فعاليت هاي فرودگاهي و هوانوردي، فعاليت هاي دريايي، ايمني نواحي غيرصنعتي و مسکوني و... نيز بايد در اين زمينه مدنظر قرار گيرد.  براي جويا شدن از فعاليت ها و اقدام هاي انجام شده در شرکت نفت فلات قاره ايران، با ايمان شيريان پور، رئيس اچ اس اي اين شرکت به گفت و گو نشستيم که مشروح آن را در ادامه مي خوانيد:

همانطور که در خبرها آمده، شرکت نفت فلات قاره ايران رکورد 70 ميليون نفر ساعت کار بدون حادثه را از آن خود کرده است. لطفا در اين زمينه توضيح دهيد؟

با ورود به سال 98 بايد گفت که در شاخص هاي حوادث، رکورد 70 ميليون نفر ساعت کار بدون حادثه عملياتي و فرايندي منجر به فوت را در چهار سال گذشته زده ايم و اميدواريم بتوانيم اين شاخص را تا 100 ميليون نفرساعت نيز برسانيم. اين آمار نشان مي دهد که با توجه به محدوديت هايي که داريم، توانستيم در داخل سازمان و واحدهاي مختلف عملياتي، اين فرهنگ را گسترش دهيم، به گونه اي که اکنون نگاه توليد بدون حادثه در شرکت حاکم شده است.

 در زمينه گسترش فرهنگ حفاظت از محيط زيست چه اقدام هايي را در دستور کار داريد؟

براي تسري حفاظت از محيط زيست در مناطق مورد حفاظت شرکت نفت فلات قاره ايران، پروژه هاي متعددي را در برنامه خود داشته و داريم. يکي از آنها جمع آوري پيت هاي نفتي50 ساله در جزيره خارگ است و در اين زمينه با پژوهشگاه صنعت نفت قراردادي امضا کرده ايم. بر اساس اين پروژه پيت هاي نفتي، در اين منطقه جمع آوري و خاک هاي آلوده زيست پالايي و گياه پالايي مي شود. اين روند در جزيره لاوان نيز دنبال مي شود، ضمن آنکه در زمينه ارتقاي پساب صنعتي نيز با پژوهشگاه صنعت نفت قرارداد بسته ايم. مدت زمان اجراي اين پروژه سه سال بوده که از 6 ماه گذشته آغاز شده است.

 چه مطالعاتي در زمينه مسائل زيست محيطي داريد؟

نزديک به 15سال است که سيستم مديريت يکپارچه IMS را استقرار داده ايم. همانطور که مي دانيد، اين سيستم استانداردي است که شامل سيستم مديريت کيفيت 9001 ISO، سيستم مديريت محيط زيست ISO14001، سيستم مديريت ايمني و بهداشت حرفه اي 18001 OHSAS و سيستم مديريت انرژي 50001 ISO مي شود .

اگر به دنبال استقرار سيستم مديريت يکپارچه اچ اس اي هستيم که شرکت هاي بزرگ آن را دنبال مي کنند، پايه آن از IMS است. به نظر من اگر شرکتي نتواند گواهينامه IMS بگيرد، اساسا اچ اس اي ندارد.

در زمينه چالش ها بايد گفت تا زماني که تکنولوژي نداشته باشيم و تجهيزات سخت افزاري خود را نوسازي نکنيم، نمي توانيم بگوييم که IMS جواب نداده است؛ اما زماني که به سمت اصلاح فرايندها برويم، به IMS پرداخته شده است. يکي از اقدام هاي خوبي که شرکت نفت فلات قاره ايران انجام داد، اصلاح فرايند انتخاب پيمانکاران و رقابتي تر شدن آن بود و بايد شرکت هايي بيايند که گوشه چشمي به اچ اس اي داشته باشند. ضمن آنکه بايد نگاه فرهنگي داشته باشيم. طي پنج سال اخير به موضوعات اچ اس اي پرداخته شده؛ اما تا رسيدن به ايده آل راه زيادي داريم. کاهش حوادث را شاهد بوده ايم؛ اما اين روند بايد حفظ شود.

  اکنون پساب هاي صنعتي و تصفيه آن يکي از چالش هاي پيش روي شرکت هاي نفتي است. براي حل اين مشکل چه برنامه هايي داريد؟

از 7 -6 سال پيش تا کنون، پروژه پساب صنعتي را دنبال مي کنيم که در اين زمينه از سيستم هاي CFU استفاده مي کنيم. به هر حال شرکت نفت فلات قاره ايران از جمله پيشتازان در طراحي، نصب و استقرار سامانه هاي تصفيه پساب صنعتي در سکوها و مناطق عملياتي خود است. به مرور زمان و با توجه به تغيير شرايط مخازن نفتي و سختگيري در الزام هاي زيست محيطي، معيارهاي جديد تري از جمله تصفيه تکميلي را براي دور ريزي در نظر گرفته ايم، ضمن آنکه در جزيره سيري، ارتقاي پساب هاي صنعتي را در قالب يک پروژه پژوهشي به صورت پايلوت دنبال مي کنيم.

در جزيره قشم نيز برنامه تزريق پساب در چاه هاي نفتي را داريم و به دنبال چاه هاي مناسب دفعي هستيم. در اين باره شناسنامه پروژه ابوذر نيز تهيه شده و بخشي از پساب هاي سکوي ابوذر در يک سال آينده در چاه هاي دفعي اين ميدان تزريق خواهد شد.

 در خصوص مقابله با آلاينده ها چطور؟

منتظر اعتبار براي تامين تجهيزات مقابله با آلودگي هاي نفتي هستيم، ضمن آنکه دو پروژه مديريت آلاينده هاي هوا و مديريت کربن را در برنامه داريم و پروژه جامع استقرار سامانه هاي پايش لحظه اي در منطقه عملياتي خارگ، براي خروجي دودکش هاي فرايندي کارخانجات مورد توجه قرار گرفته است. همچنين شرح کار جامع مربوط به فازهاي تکميلي پروژه مديريت کربن در منطقه عملياتي خارگ در دست تدوين است و پايش هاي آنلاين را براي کنترل آلودگي پساب و افزايش بهره وري آب طبق استاندارد، مدنظر داريم.

بر اساس برنامه اي که داريم، پايش آنلاين آلاينده ها در مرداد 98 و پايش آنلاين پساب ها نيز در مهر 98 آغاز خواهد شد.

در مديريت ريزش منابع هيدروکربوري نيز مقابله با سوانح زيست محيطي را مدنظر قرار داده ايم، از اين رو برنامه عملياتي به کارگيري و راهبري دو فروند شناور OSRV چند منظوره براي آمادگي در شرايط اضطراري مقابله با آلودگي هاي نفتي در مناطق عملياتي را در دستور کار داريم، ضمن آنکه پروژه جامع استقرار سيستم هاي پايش از راه دور در سکوهاي دريايي براي گزارش دهي حوادث زيست محيطي و تامين تجهيزات و ادوات مقابله با آلودگي هاي نفتي و بازديد سه ماه يک بار و مميزي سالانه مباحث زيست محيطي در مناطق عملياتي شرکت نفت فلات قاره ايران را نيز دنبال مي کنيم.

 براي جمع آوري گازهاي همراه ان جي ال چه اقدام هايي داشته و داريد؟

گازهاي همراه ميادين فروزان، ابوذر، خارگ و بهرگان در ان جي ال هم اکنون سوزانده مي شود و پيش بيني مي کنيم که با راه اندازي کارخانه ان جي ال خارگ در يکي، دو سال آينده، گاز سوزانده شده در اين ميدان هاي نفتي نداشته باشيم. با راه اندازي پالايشگاه هنگام در يک سال و نيم گذشته، شاهد کاهش 10 درصدي گازهاي سوزانده شده هستيم.

يکي از پروژه هاي مورد بحث ما که به نتيجه رسيده، کارخانه ان جي ال در جزيره سيري است. در اين پروژه عمده گازهايي که پيش از اين در فلر سوزانده مي شد، اکنون به بوتان، پروپان و ميعانات تبديل شده و بخشي از آن که 20 ميليون فوت مکعب است، به نيروگاه کيش فرستاده مي شود.

در زمينه پساب نيز اگر تزريق به چاه هاي دفعي در ميدان ابوذر راه اندازي شود، کاهش 10 درصدي پساب دورريز را در شرکت خواهيم داشت. همچنين در صورت تامين اعتبار لازم، با طراحي و اجراي تصفيه هاي تکميلي در واحدهاي پساب صنعتي موجود به عنوان يک راه حل در برخي ميدان ها و در نظر گرفتن چاه هاي دفعي براي تزريق بخشي ديگر از پساب ها در ميادين ديگر، اميدواريم در حوزه مديريت پساب صنعتي به سطح استاندارد برسيم.

 چه اقدام هاي پيشگيرانه اي را در چند سال گذشته در دستور کار داشته ايد؟

به جرات مي توانم بگويم که در دو يا سه موضوع، از بسياري شرکت هاي تابع نفت جلوتر هستيم که يکي از آنها موضوعات جديد و نوين ايمني است. در اين باره استقرار مديريت ايمني فرايند (PSM) را دنبال مي کنيم و نخستين شرکتي هستيم که از چند سال گذشته، شرکت هاي معتبر و صاحب سبک را براي مميزي وضعيت موجود فرايند ايمني به کار گرفته ايم. با همکاري دانشگاه صنعتي شريف، نرم افزار سامانه مديريت بحران را پايه گذاري کرده ايم که به صورت پايلوت در منطقه سيري انجام خواهد شد و از اين طريق با ستاد، ارتباط آنلاين خواهد داشت. اين سامانه قابليت هاي زيادي از جمله پيش بيني شرايط آتي حادثه، شبيه سازي آن و شرايط دسترسي به افراد درگير در بحران را خواهد داشت.

مديريت بحران، بخش نرم افزار و سخت افزار دارد. سخت افزار، تجهيزات است و بايد سيستم ها و تجهيرات ايمني آتش نشاني به روز و نوسازي شود و قابليت مقابله با حوادث را داشته باشد. از اين رو در سيستم هاي ثابت تجهيزات آتش نشاني تعميرات، بازسازي و نوسازي را اجرا مي کنيم و شناسنامه پروژه هاي مربوط تدوين شده و در مراحل مختلف يا تامين اعتبار شده يا در کميته هاي فني در حال بحث و بررسي است . براي تهيه اعتبار تجميعي مورد نياز در اين شناسنامه، تقريبا 900 ميليارد تومان هزينه نياز است که از اين ميزان 400 ميليارد تومان تامين اعتبار شده و مابقي نيز در آينده محقق مي شود.

 براي کاهش و مقابله با حوادث چه اقدام هاي ديگري در دستور کار داريد؟

تمام حوادث مهم خود را طي چند سال گذشته بازخواني کرده ايم و از روي آنها انيميشن آموزشي ساخته ايم. مديريت اچ اس اي پيمانکاران را نيز داريم و هيچ پروژه اي بدون نظارت اچ اس اي راه اندازي نخواهد شد. بر اساس قانون مصوبه گرفته ايم تا اچ اس اي در کميته هاي فني و بازرگاني عضو باشد و بتواند در تعيين انتخاب پيمانکار و شرح وظايف از مرحله تصويب تا اجرا نظارت کند.

در زمينه راه اندازي پلنت ها نيز يک سال و نيم گذشته مدل PSSR يا بازنگري شرايط ايمني پيش از راه اندازي را در پالايشگاه هنگام، پيگيري کرديم. بر اساس اين مدل، مجريان پروژه ها بايد در تمام مراحل راه اندازي با اچ اس اي همکاري داشته باشند تا از اين طريق، شرايط ايمني لحاظ شوند. علاوه بر آموزش اچ اس اي پيمانکاران بهتر است براي مديران ارشد نيز دوره هاي آموزشي کپسولي و فشرده داشته باشيم تا با موضوع اچ اس اي بيشتر آشنا شوند.

همچنين به دنبال نرم افزارPM براي تعميرات پيشگيرانه و نگهداري تجهيزات آتش نشاني هستيم که در قرارداد آتي ايمني و آتش نشاني به صورت پايلوت دو تا سه سايت را براي بحث تامين و نگهداري سيستم ها و تجهيزات آتش نشاني در نظر خواهيم گرفت.

کار بزرگي که از 16-15 سال پيش در شرکت نفت فلات قاره ايران انجام شد، سيستم هاي مجوز کار است. اين سيستم به فرهنگ هاي کاري در مناطق نظم مي دهد و همه واحدها مانند بهره برداري، تعميرات و اچ اس اي يا متناسب با شرايط عملياتي واحدهاي عمليات دريايي و واحدهاي اداري درگير مي شوند تا سيستم هاي مجوز کار بر مبناي ارزيابي ريسک صادر شود. يکي از دلايلي که باعث شده تعداد حوادث منجر به فوت ما کاهش يابد، به توسعه، استقرار، تمرکز و افزايش حساسيت روي سيستم هاي مجوز کار (PTW) بازمي گردد.

بخشي از فعاليت ما شامل نظارت بر عمليات هوانوردي است. اکنون مسؤوليت ايمني فرودگاه هاي ملکي بهرگان، لاوان و سيري و پروازهاي هلي کوپتري را داريم، ايمني شناور، سکوهاي خشکي و ايمني بارگيري، کمپ مسکوني نيروها نيز با سازمان اچ اس اي شرکت نفت فلات قاره ايران است. اين امور به نوبه خود تنوع ريسک، فعاليت ها و حجم کار نظارتي سازمان اچ اس اي مناطق عملياتي را نشان مي دهد. به عبارت ديگر، عمليات صنعتي، غيرصنعتي، بارگيري و فعاليت هاي هوايي و دريايي را انجام مي دهيم و خوشبختانه تا کنون مشکل خاصي نداشته ايم.

فقدان حوادث با توجه به شاخص هايي که در ابتداي بحث عنوان شد، نشان مي دهد که روند برخورد، نظارت و فرهنگ سازي اچ اس اي با وجود محدوديت ها، توانسته رشد قابل توجهي در تمام زمينه ها داشته باشد و همکاران ما در مناطق عملياتي بويژه در سازمان اچ اس اي به صورت شبانه روزي در تلاش براي نظارت بر اين امور هستند.

 تا کنون چه برنامه هايي براي اطفاي حريق داشته ايد؟

در زمينه حريق تاکنون دو کار انجام شده است، به طوري که سيستم RBC و هم بندسازي مخازن (سيستم هاي ايمني مقابله با صاعقه) را با همکاري واحدهاي مختلف عملياتي پياده کرده ايم. همچنين پروژه خريد و تجهيز سيستم هاي پمپاژ آب حريق با ظرفيت و دبي (MEGA FLOW) بالا را تعريف و تدوين کرده ايم که مطالعات پايه آن هم اکنون از سوي مديريت مهندسي ساختمان در حال انجام است تا اگر مخزني با مشکل اساسي يا حريق تمام سطح (FULLSURFACE FIRE) مواجه شد، به سمت اطفاي حريق کارآمد، پيشرفته و به روز برويم.

تهيه شناسنامه تجهيزات ايمني و آتش نشاني هلي دک سکوهاي عملياتي و پيگيري خريد آنها با مديريت تدارکات را نيز در دستور کار داريم. سازمان هواپيمايي کشوري روي هلي دک هاي ما براي استانداردسازي سختگيري مي کند و ما نيز به دنبال استانداردسازي هستيم تا خريد تجهيزاتمان بر اساس استانداردهاي روز دنيا باشد.

بررسي شرايط و استانداردهاي شناورهاي آتش خوار در دريا و برنامه خريد ماشين هاي آتش نشاني در خشکي را نيز داريم. در حال حاضر استانداردي براي تعيين تعداد و نوع شناورهاي آتش خوار به صورت شفاف و روشن وجود ندارد و بايد استانداردهايي در اين زمينه تدوين شود تا بر اساس آن متناسب با حجم سکو و توليد آن و ميزان هيدروکربوري که روي سکو وجود دارد، شناور آتش خوار در نظر گرفته شود. در کشور توان ساخت شناورهاي آتش خوار را داريم که در شرايط بحران بويژه دريا، د ر کنترل اطفاي حريق و نشت گاز بسيار موثر است. به همين منظور مقرر شده، جلسات فني مشترکي با سازمان بنادر و دريانوردي براي تدوين استانداردهاي شناورهاي آتش خوار در تاسيسات نفت و گاز دريايي برگزار شود.

 آموزش، يکي از ارکان مهم در هر سازماني به شمار مي رود. چه برنامه هايي در حوزه اچ اس اي داريد؟

اکنون دوره هاي آموزشي از حالت سنتي که در حد آتش نشاني بوده، به ايمني، آتش نشاني و اچ اس اي تغيير کرده است. شعار ما در اين مقطع آن بود که يک نيروي ايمني، بايد سيستم هاي فرايندي و عملکرد ايمني مرتبط با خود را بشناسد. از سوي ديگر نفرات بهره برداري بايد ايمني را کامل بدانند که براي حصول اين امر، براي نفرات بهره برداري نيز دوره هاي ايمني برگزار کرديم تا با نکات ايمني در حوزه کاري خود آشنا شوند. از سوي ديگر دوره هاي فرايندي و عملياتي را نيز بايد براي نفرات ايمني برگزار کنيم. تاکنون دوره هاي آموزشي با سيستم F&G، آشنايي با سيستم هاي اطفا و آموزش هاي چهارگانه دريايي را برگزار کرده ايم.  يکي از مشکلات ما در آموزش اين است که افراد بايد براي اين کار از محيط کارشان خارج شوند، از اين رو تمهيداتي در نظر گرفته شد تا در مناطق عملياتي آموزش ها، کاربردي باشد. همچنين آموزش مجازي را نيز در تيرماه امسال راه اندازي خواهيم کرد.

ضمن آنکه آموزش مجازي را در کميته سلامت راه اندازي کرده ايم تا همه اعضاي اين کميته بتوانند از بهداشت حرفه اي و عمومي استفاده کنند، از اين رو چند سرفصل را معرفي کرديم که در سيستم بارگذاري خواهد شد.

تاکنون 5 دوره از کميته سلامت تشکيل شده و در آن مباحث نيروي انساني، اچ اس اي، زيرمجموعه منابع انساني و... مطرح شده است.

 وضعيت ايمني در شرکت نفت فلات قاره ايران چگونه است؟

بر اساس آخرين بازرسي ايمني صورت گرفته، مشخص شد که 30 درصد مناطق از نظر ايمني، تيم ها، تجهيزات و سيستم هاي اعلان و اطفاي حريق، طبق استانداردهاي جهاني هستند، 55 درصد در ناحيه زرد قرار دارند که اگر حفظ و نگهداشت نشوند، به ناحيه قرمز خواهند رفت و حدود 15 درصد هم در ناحيه قرمز قرار دارند که بايد در يک واکنش فوري، به سمت بازسازي و نوسازي بروند.

اکنون براي بازسازي و نوسازي حدود 900 ميليارد تومان اعتبار نياز داريم که تاکنون 400 ميليارد تومان آن اخذ شده است .

 سخن آخر؟

با توجه به فرهنگ سازي هاي صورت گرفته، نگاه به اچ اس اي گسترده تر شده و در بخشنامه وزارت نفت نيز بخش هزينه کرد اچ اس اي مستثنا بوده است. بنابراين در اين مسير، نيازمند حمايت و پيگيري بيشتر هستيم.

بايد حساسيت مديران به رعايت استانداردهاي اچ اس اي زياد شود؛ زيرا با جان مردم در ارتباط است. از اين رو به شرکت هاي بيمه گفته ايم که قبل از قرارداد، ارزيابي ريسک داشته باشند .

متاسفانه موضوع اچ اس اي تا رسيدن به ايده آل و استانداردهاي جهاني فاصله زيادي داشته و هنوز نهادينه نشده است که اميدوارم با تغيير نگاه مديران ارشد و آموزش هايي که داريم، اين مشکلات برطرف شود.