گفت وگو با رئيس پژوهشگاه صنعت نفت درباره حمايت از شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ هاي فعال در صنعت نفت
کار ما وصل کردن است
مشعل- بدون شک يکي از حوزه هاي مهمي که مي توان در آن نيروي انساني جوان و خلاق را به آينده اميدوار کرد و زمينه هاي متناسب با تحصيل و علايق و مهمتر از همه در شان جوان ايراني فراهم آورد، حوزه فناوري هاي جديد است. جوانان زيادي با خلق انديشه و خلاقيت خود زمينه هاي کارآفريني، رشد صنعت و کسب وکارهاي متنوع و جديد و ظهور شکل جديدي از تجربه اقتصادي را در قالب شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها فراهم کرده اند. اين عرصه در سال هاي گذشته، پنجره جديدي را روي کشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه، از جمله ايران باز کرده تا اينگونه بتوانيم با بهره مندي بيشتر از نيروي انساني نخبه، از توسعه در حوزه اقتصاد دانش بنيان بهره مند شويم. آنچه به عنوان شرکت هاي دانش بنيان، فناورانه و استارت آپ ها معرفي شده اند، مرجعي مهم براي سرمايه گذاري هاي جهاني کشورها به شمار مي روند، به طوري که مي توان گفت در بسياري از کشورها و حوزه هاي مشترک سرمايه گذاري و تجارت، در صدر برنامه ريزي هاي موسسات و نهادهاي سرمايه گذاري قرار گرفته اند.
در کشور ما نيز فرهنگ سازي و حمايت از توانمندي شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها و شرکت هاي خلاق و نوآور، طي چند سال اخير يکي از راهبردهاي اصلي دولت بوده و قانون حمايت از شرکت هاي دانش بنيان، سرفصل هاي گوناگوني را براي حمايت و توسعه هرچه بهتر شرکت هاي فناور نوپا در نظر گرفته است. از سوي ديگر، رويدادهاي قابل توجه استارت آپي براي معرفي شرکت هاي نوپا و جوان در سال هاي گذشته در بخش هاي مختلف صنعت از جمله صنعت نفت اتفاق افتاده است. بيشتر اين حمايت ها معطوف به شرکت هايي است که با توانمندي داخلي، به توليد کالا و ارائه خدمات اقدام مي کنند و توانسته اند بسياري از خدمات، کالاها و اختراعات جديد را به ثبت برسانند. اين حمايت ها به شکل ظاهري، خود را در بسياري از قراردادهاي جديد و برنامه ريزي هاي زيرمجموعه هاي صنعت نشان مي دهند. در عين حال برگزاري جشنواره ها، رويدادهاي استارت آپي همچون دمو صنعت گاز و زمينه سازي هاي برخي بخش هاي مهم همچون پژوهشگاه ها و دانشگاه ها مي تواند اين اميدواري و اهتمام را بيشتر از قبل به بخش دانشگاهي و دانشجويان منتقل کند.
در همين حال، بيژن زنگنه، وزير نفت چندي قبل و در آيين افتتاح بيست وچهارمين نمايشگاه بين المللي صنعت نفت در تشريح راهکارهاي کسب و کار و رونق توليد، يکي از اين برنامه ريزي ها را ورود جدي به حمايت از شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها عنوان کرد و گفت: سعي داريم همگام با ديگر شرکت هاي بزرگ توليدکننده نفت، به همکاري با استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان ادامه دهيم و اين نمايشگاه ها مي توانند فرصت بسيار مغتنمي براي اعلام حضور و فعاليت آنها باشند. با اين وجود قصد داريم محلي را براي آغاز به کار شرکت هاي تازه تاسيس در زمينه هاي فناورانه، دانش بنيان و استارت آپ هاي موفق به منظور همکاري با صنعت نفت ايجاد کنيم. يکي از مجموعه هاي صنعت نفت که مي تواند بيشترين همکاري را براي فعاليت مشترک فناورانه با شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها داشته باشد، پژوهشگاه صنعت نفت است که هم از شرايط بهتري برخوردار است و هم اشتياق و اهتمام بيشتري براي همراهي با جوانان خوش فکر دارد. جعفر توفيقي، رئيس پژوهشگاه صنعت نفت به عنوان فردي با پايه علمي و دانشگاهي، به اين مقوله اهتمام بيشتري داشته و معتقد است که با اين برنامه ريزي وزارت نفت و تاکيد وزير نفت، دست آنها براي همکاري هاي جديد بازتر خواهد بود. او در گفت وگو با «مشعل»، با بيان اينکه حمايت از شرکت هاي دانش بنيان و استارتآپ ها در دنياي امروز به عنوان يکي از اولويت ها شناخته شده است، درباره مرکز نوآوري که براي همکاري با مجموعه ها پيش بيني شده است، افزود: پژوهشگاه، پروژه ها را تا مرحله توسعه فناوري و تجاري سازي پيش مي برد که در اين مسير به همکاري شتابدهنده ها و شرکتهاي دانش بنيان نياز دارد و تاسيس يک مرکز نوآوري در پژوهشگاه صنعت نفت، به منظور گسترش شبکه همکاري و تکميل زنجيره توليد، تجاري سازي و عرضه فناوري در همين راستا بوده است.
توفيقي با اشاره به سابقه پژوهشگاه و برخورداري از سرمايه هاي فکري و تجهيزات پيشرفته و برنامه هاي راهبردي که اين مجموعه در دست اقدام دارد، گفت: پژوهشگاه صنعت نفت تاکنون در توسعه دانش فني مورد نياز صنعت نفت خدمات مثمرثمري ارائه کرده و با فعاليت در بخش بزرگي از زنجيره ارزش صنعت نفت اعم از بالادست و پايين دست، آمادگي دارد به عنوان مرکز تحقيق و توسعه و پيشرو در همکاري با صنعت نفت، توانمندي هاي خود را بيش از پيش به عرصه بياورد و مشکلات اين صنعت را حل کند.
رئيس پژوهشگاه صنعت نفت با بيان اينکه در مرکز نوآوري، از شرکت هاي استارت آپ در حوزه نفت و گاز و شتاب دهنده هاي فعال در اين حوزه کمک مي گيريم، اظهار کرد: آنچه وزير در آيين گشايش نمايشگاه صنعت نفت مطرح کرد، سياستي درست و فراگير و کلي در کل کشور است و تنها شامل پژوهشگاه نمي شود و بسياري از مراکز علمي مي توانند در اين زمينه با صنعت نفت همکاري داشته باشند.
او با بيان اينکه اين سياست و مواضع وزارت نفت که ناشي از سياست کلي دولت است، کمک زيادي به ادامه فعاليت ما مي کند و نشان دهنده اهتمام وزارت نفت است، افزود: پژوهشگاه صنعت نفت از قبل کار خود را در زمينه همکاري با شرکت هاي دانش بنيان و استارت آپ ها شروع کرده و مي توانيم در اين مسير کمک خوبي براي ديگران در صنعت نفت باشيم.
توفيقي با اشاره به فعاليت ساير مراکز در همکاري با استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان گفت: برخي دانشگاه ها با عناوين مختلف «منطقه» يا «مرکز نوآوري»، «پرديس» و «پارک علم و فناوري» از قبل فعاليت هايي را در اين عرصه مهم شروع کردند که البته فعاليت اين گروه ها کاملا متنوع است و محور اصلي آن هم استفاده از نيروهاي جوان و ايده هاي خلاق و حمايت از حوزه هاي فناورانه است.
رئيس پژوهشگاه صنعت نفت با اعلام اينکه در اين مسير، از معاونت علوم و فناوري رياست جمهوري هم کمک مي گيريم، تصريح کرد: مجموعه هاي شتاب دهنده براي ما تامين سرمايه مي کنند؛ چرا که ما در اين حوزه ها از اعتبارات دولتي استفاده نمي کنيم؛ بلکه مجموعه اي از استارت آپ ها و شتاب دهنده هاي فعال هستند و سرمايه گذار پيدا مي کنند و به اين ترتيب، وابستگي اين مجموعه ها به دولت در حداقل ممکن است. توفيقي با تاکيد بر اينکه محور اين اقدام ها و همکاري با مجموعه هاي دانش بنيان و استارت آپ ها تمرکز بر نيازهاي صنعت نفت است، اظهار کرد: روش کار اين است که از يک سو با مديران صنعتي در ارتباط هستيم تا نيازهاي صنعت نفت، بخصوص در شرايط امروز بررسي و اعلام شود و همزمان رويدادهاي استارت آپي را برگزار و گروه هاي خلاق و ايده پرداز را دعوت مي کنيم تا دوباره آن نيازها براي ما راهکار به دست بياورند.
او با يادآوري اينکه پژوهشگاه صنعت نفت در هر سه حوزه پايين دست و بالادست، انرژي و محيط زيست فعال است، افزود: در حوزه ازدياد برداشت و روش هاي مختلف آن، متناسب با سياست هاي اصلي وزارت نفت، قراردادهايي روي تعدادي از ميدان ها منعقد شده و در حال پيگيري است. در عين حال موضوع بومي سازي تعداد زيادي از کاتاليست ها و جاذب هاي حياتي براي صنعت نفت را از سال ها قبل شروع کرديم و در اين چند سال، فعاليت موفق زيادي در اين زمينه داشته ايم و تعداد زيادي از مطالعاتمان تاييد و در ادامه تجاري شده است.
او خاطرنشان کرد: اين مجموعه در حوزه محيط زيست و موارد مهمي همچون روش هاي رفع آلودگي از آب ها و خاک هاي آلوده نفتي و کاهش مصرف آب در صنعت که از بحث هاي جدي و بحراني است در ارتباط با استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان همکاري هاي خوب و سازنده اي دارد و در حال حاضر موضوع مهم کاهش مصرف انرژي در صنعت نفت را دنبال مي کنيم.
رئيس پژوهشگاه صنعت نفت تاکيد کرد: با توجه به اهتمام جدي دولت و توجه وزير نفت به مقوله استارت آپ ها و شرکت هاي دانش بنيان و مهمتر از همه با توجه به نيروي کار خوبي که در دانشگاه ها داريم، اين حوزه مي تواند زمينه اشتغال بسيار خوب و سازنده اي را رقم بزند و در عين حال حوزه اي موفق و قابل اعتماد براي سرمايه گذاري و اهداف اقتصادي باشد.
به نظر مي رسد، صنعت نفت بايد متناسب با نياز روز جهاني و اهميت همراهي با شرايط بين المللي ، در حوزه فعاليت هاي فناورانه و شرکت هايي که در اين حوزه ها فعال هستند، بيش از قبل همکاري داشته باشد. اگر چه ورود اين فناوري در بسياري از حوزه هاي فناورانه بالادستي صنعت نفت هنوز چشمگير نيست؛ اما همين ورود موفق ولي حداقلي از طريق شرکت هاي کوچک دانش بنيان، اميدواري زيادي را به همراه دارد و به نظر مي رسد استارت آپ ها در آينده مي توانند در توسعه حوزه بالادستي صنعت نفت، اثرگذاري بيشتري داشته باشند؛ اما مسأله مهم اين است که کارهاي بزرگ از تجربه هاي کوچک به دست مي آيند و اين شرکت ها بايد هر چه زودتر زمينه مناسب براي تجربه هاي بيشتر را داشته باشند و بايد اميدوار بود فضايي که وزير نفت قول داده، خيلي زود براي شرکت هاي مشتاق در اين حوزه ايجاد شود و خبرهاي خوب آن به گوش برسد.