آگاهی هايی كه گروه های خونی به ما می دهند
شناخت رنگ زندگی
گروه خوني براي اولين بار در دهه 1900 ميلادي از سوي کارل لندشتاينر، ايمونولوژيست اتريشي به چهار گروه اصلي تقسيم بندي شد. بر اساس اين تقسيم بندي خون انسان ها به چهار دسته A ،B ،AB و O که براساس تقسيم بندي ديگر گروه خوني O به گروه هاي مثبت و منفي تقسيم مي شود. به طور طبيعي هر انساني يکي از اين چهار گروه خوني را دارد، اما جالب توجه اين است که بيشترين افراد جهان، گروه خوني O دارند. گروه هاي خوني بر اساس بود يا نبود آنتي ژن هاي موروثي خاصي روي سطح گلبول هاي قرمز خون تعيين مي شود. هر کدام از گروه هاي خوني، ويژگي هاي منحصر به فرد و خاصي دارند، همچنين نسبت به برخي بيماري ها حساسيت پذيرتر هستند. بنابراين دانستن گروه خوني، بسيار مهم و ضروري است. آگاهي از نوع گروه خوني در بسياري از مواقع مي تواند جان افراد را نجات دهد و ديگران را از شرايط خاص آنها آگاه کند.
گروه خونيA +:همانطور که مي دانيد بعد از گروه خوني O، که شايع ترين گروه خوني است، گروه خوني A + در رتبه دوم قرار دارد.
افراد که داراي اين گروهي خوني هستند، مي توانند به کساني که گروه خوني AB+ و A + دارند، خون بدهند و از گروه هاي خوني A +، A-، O وO - خون دريافت کنند.
گروه خوني A-:افرادي که گروه خوني شان A- است، تنها 6.3 جمعيت را تشکيل مي دهند. دارندگان گروه خوني A- مي توانند به کساني که گروه خونيAB +، AB-، A + و A- دارند، خون اهدا کنند. اين گروه خوني تنها مي تواند از گروه هاي خونيA - وO - خون دريافت کنند.
گروه خوني B+:اين گروه خوني8.5 درصد جمعيت را به خود اختصاص داده است. افرادي که گروه خوني B+ دارند مي توانند به گروه هاي خوني
خوني خود AB+ خون بدهند و از گروه هاي خوني خود و O+ و O- خون دريافت کنند.
گروه خونيAB+: اين گروه خوني سومين گروه خوني نادر در دنياست، به اين دليل که تنها 3.6 درصد جمعيت اين گروه خوني را دارند. گروه خونيAB+ تنها مي تواند به همين گروه خون اهدا کند، اما از تمام گروه هاي خوني ديگر خون دريافت مي کند.
گروه خوني AB-:کم ياب ترين گروه خوني AB- است، چراکه تنها 0.6 درصد جمعيت اين گروه خوني را دارند. افرادي که گروه خونيAB- دارند مي تواند به کساني که گروه خوني شانAB +، AB- دارند، خون اهدا کند و از گروه هاي خوني O، A-، B- و AB- خون دريافت کنند.
گروه خوني O
رايج ترين گروه خوني جهان O+ است، به طوري که 37 تا 53 درصد از افراد در جوامع و قوميت هاي مختلف را شامل مي شود.
نکته قابل توجه درباره گروه خوني O اين است که اين گروه، اهداکننده هاي جهاني به شمار مي روند.
کساني که گروه خونيO+ دارند، مي توانند به هر چهار گروه خوني خون بدهند. البته فقط به افرادي که RH خونشان مثبت است.
سلول هاي خونيO- را مي توان به تمام گروه هاي خوني اهدا کرد. به همين دليل است که هميشه و همه جا اين گروه براي انتقال خون مورد توجه قرار مي گيرند و در مواقع ضروري و اورژانسي بدون آزمايش هاي تطبيق گروه خوني، خونشان به بيماران يا مصدومان تزريق مي شود. به خاطر امنيت بالاي اين گروه خوني حتي مي توان آن را به نوزادان هم تزريق کرد. اما مشکل افرادي که گروه خوني Oدارند، اين است که تنها از کساني مي توانند خون دريافت کنند که گرو ه خوني O داشته باشند.
گروه خوني O+، فقط مي تواند از گروه هاي O-، O+ خون دريافت کنند و کساني که گروه خونشان O- است، تنها مي توانند ازO- خون بگيرند.
در مواقع اضطراري و اورژانسي هم وقتي خون O- کم است، O+ را مي توان جايگزين آن کرد.
بيماري هاي گروه هاي خوني
با اينكه نمي توان گروه خوني را تغيير داد، اما مي توان تغييرات پيشگيرانه متناسب با آنها در سبک زندگي ايجاد کرد.
در اين زمينه بهتر است به موارد زير توجه داشته باشيد:
لخته خون: به گفته متخصصان، در گروه خوني O خطر ايجاد لخته خون کمتر است. به عنوان مثال، افراد با گروه هاي خوني A، B و AB، 30 درصد بيشتر در معرض بيماري فون ويلبراند(اختلال خونريزي مادام العمر) قرار دارند. براساس تحقيقات، گروه خوني AB خطر لخته شدن خون را تقريبا 20 درصد افزايش مي دهد.
سرطان معده: داشتن گروه خوني O منفي يا مثبت مي تواند فرد را از برخي بيماري ها معاف کند. همچنين در گروه خوني O خطر ابتلا به سرطان معده به ميزان چشمگيري پايين تر از ديگر گروه هاي خوني است، در حالي که گروه خوني A بيشتر در معرض اين بيماري قرار مي گيرد.
زخم معده: افرادي که گروه خوني A دارند، نبايد زياد نگران باشند، چراکه تحقيقات نشان داده، احتمال ابتلا به زخم معده در گروه هاي خوني A يا AB کمتر از گروه خوني O است. علت آن هم به طور دقيق مشخص نيست، اما متخصصان هماتولوژي ـ آنکولوژي احتمال مي دهند که عامل اين مساله، تفاوت در واکنش هاي ايمونولوژيک به عفونت در گروه هاي خوني مختلف باشد.
بيماري هاي قلبي: طبق تحقيقات دانشکده سلامت عمومي هاروارد، خطر ابتلا به بيماري هاي قلبي- عروقي در گروه خوني O، 23 درصد نسبت به ديگر گروه ها کمتر است. براساس اين مطالعه، افرادي که گروه خوني شانB وAB است، در بالاترين سطح خطر قرار دارند. فراتر از استعداد ژنتيک، مکانيزم دقيق ديگري براي اين موضوع شناخته نشده است.
سرطان پانکراس: اما براساس تحقيقات انجام شده، خبر خوب ديگر براي گروه هاي خونيO، کاهش ريسک ابتلا به سرطان پانکراس است. مطالعات منتشر شده در ژورنال موسسه ملي سرطان نشان مي دهد که احتمال ابتلا به سرطان پانکراس در گروه خوني A 32 درصد، در گروه AB 51 درصد و در افرادي که گروه خوني Bدارند، 72 درصد بيشتر است.
گروه خوني نادر
در تعريف اين گروه خوني، اين توضيح را مي توان داد: افرادي که گروه خوني آنها در ميان 5 تا 10 هزار نفر مشابهي نداشته باشد، گروه خوني نادر دارند.
اين افراد نمي توانند خونشان را به گروه هاي خوني شناخته شده اهدا کنند. آنها فقط مي توانند خونشان را در اختيار افراد مشابه خود قرار دهند. گروه خوني اين افراد با نام بمبئي شناخته مي شود، چراکه براي اولين بار در بمبئي هندوستان شناسايي شد. همچنين در بررسي ها مشخص شد، افرادي که گروه خوني بمبئي دارند، آنتي ژن H ندارند. از گروه هاي خوني نادر مي توان از چلانو، لوترن B منفي، گروه خونيRH NULL و KPB منفي که نادرترين گروهي خوني کشور است، نام برد. سازمان انتقال خون ايران براي رفع مشکلات احتمالي افرادي که گروه خوني نادر دارند، بانک ملي خون هاي نادر را ايجاد کرده که در کشورمان بيش از 700 نفر عضو اين بانک خون هستند.
بيشترين و کمترين گروه هاي خوني ايران
در ايران فراوان ترين گروه خوني O+ است و گروه خوني AB- هم با داشتن جمعيت يک درصدي اهداکنندگان خون، کمياب ترين گروه خوني کشور محسوب مي شود.
در حال حاضر نزديک به 90 درصد اهداکنندگان خون در کشور داراي گروه خوني مثبت هستند و فقط 10 درصد اهداکنندگان، گروه خوني منفي دارند.
ويژگي گروه هاي خوني
گروه خونيA ؛ اين گروه آنتي ژن نوع A را روي سطح گلبول قرمز خود دارند و در پلاسماي خونشان نيز آنتي کور B (ضد آنتي ژنB) وجود دارد.
گروه خونيB؛ افرادي که آنتي ژن نوع B را در سطح گلبول هاي قرمز خود دارند و پلاسماي خونشان آنتي کور A (ضد آنتي ژنA ) دارد.
گروه خونيAB؛ اين گروه از افراد آنتي ژن نوع A و B را در سطح گلبول هاي قرمز خود دارند و در پلاسماي خونشان هم هيچ يک از آنتي کورها وجود ندارد.
گروه خوني O؛ اين گروه هيچ يک از آنتي ژن ها را در گلبول هاي قرمز خود ندارند، اما هر دو آنتي کور را دارند.
علاوه بر آنتي ژن هاي A وB، پروتئيني به نام عامل Rh هم وجود دارد که وجودش بسيار مهم است.
در واقع با وجود Rh، هشت گروه خوني؛ AB، O-، O+، B-، B+، A-، A+ و AB- در جهان وجود دارد.