گزارش« مشعل» از اردوی جهادی – درمانی بهداشت و درمان صنعت نفت تهران
محرومیت نشانه قطع درمان نیست
سميه راهپيما-ساعت 9 صبح يکي از روزهاي زمستان وارد مدرسه پسرانه سيدالشهداي منطقه مرتضي گرد واقع در منطقه 19 تهران مي شوم تا گزارشي از اردوي جهادي – درماني بهداشت و درمان صنعت نفت تهران تهيه کنم. هنگام ورود با استقبال تعداد زيادي از مراجعه کنندگان مواجه مي شوم. پسربچه ها شيطنت هاي خاص خود را دارند و گاهي اوقات وسط سالن يا حياط مدرسه با يکديگر کشتي مي گيرند ، فارغ از هرگونه کمبود در محيط اطراف خود.يک روز قبل از برگزاري اين اردوي جهادي پزشکي، خانواده هاي دانش آموزان طي فراخواني از خدمات درماني ارائه شده مانند پزشک عمومي، متخصص اطفال، روانشناس و مشاوره، بهداشت دهان و دندان، پرستاري، مامايي، متخصص زنان و داروخانه باخبر مي شوند و با مراجعه به مدرسه، نوبت دريافت مي کنند. براي تهيه گزارش از ارائه خدمات اردوي جهادي يک روزه بهداشت و درمان صنعت نفت تهران، هفته نامه «مشعل» هم همراه مي شود که مشروح آن را در ادامه مي خوانيد:
به طبقه دوم مدرسه سيدالشهدا که در آن بخش هاي مختلفي چون پرستاري، روانشناسي، مشاوره و اطفال دارد، مي روم و با برخي از کساني که براي دريافت خدمات درماني آمده اند، هم صحبت مي شوم. يکي از آنها ليلا حسن زاده با 35 سال سن است که دو فرزند به نام هاي ريحانه و اميررضا دارد. به چهره اميررضاي 12 ساله نگاه مي کنم، غمي در چشمان و صورت او ديده مي شود. مي خواهد با روانشناس صحبت کند. از او مي پرسم، چرا مي خواهي پيش مشاور بروي؟ در پاسخ مي گويد: «يکسري حرف ها را نمي توانم به مادرم بگويم. نياز دارم کسي حرف هايم را بشنود. وقتي با روانشناس صحبت مي کنم، سبک مي شوم و اعتماد به نفسم بالا مي رود.» مادرش به ميان صحبت ما مي آيد و مي گويد: «پسرم نياز داشت تا با کسي درددل کند. به همين خاطر پيش روانشناس آمديم.»
برگزاري سالانه 30 اردوي جهادي
با علي جزايري، پزشک و متخصص تغذيه بهداشت و درمان صنعت نفت تهران به گفت و گو مي نشينم. او مي گويد: «بر اساس سنت قديمي، يکي از کارهايي که بسيج انجام مي دهد، ارائه خدمات اجتماعي است، همانند اردوي جهادي که سالانه حدود 30 اردو به مناطق مختلف کشور داريم. انتخاب محلي که براي اردوي جهادي در نظر مي گيريم، با توجه به اعلامي است که به ما مي شود. قبل از رفتن گروه جهادي، همکاران ما يکي دو بار به منطقه مراجعه مي کنند و بر اساس نيازشان پزشکان را چيدمان مي کنيم. تيمي که به روستاي مرتضي گرد آورده ايم، شامل پزشک عمومي، متخصص زنان و ماما، متخصص اطفال، بهداشت کار دهان و دندان، مشاور خانواده و روانشناس مي شود.»
جزايري ادامه مي دهد: «بخشي از داروهايي که به صورت رايگان مي دهيم، از سوي بهداشت و درمان صنعت نفت تهران و بخشي ديگر نيز با کمک هاي مردمي جمع آوري مي شود و وجوهات آنها را به دارو تبديل مي کنيم.» او مي گويد: «ماهيت اردوهاي جهادي داوطلبانه است. کساني در تيم ما هستند که بازنشسته شده اند؛ اما به دليل علاقه اي که به اين امر خير دارند، شرکت مي کنند. پيشنهاد مي کنم به جاي اينکه به مناطق مختلف برويم، يک منطقه را مشخص کنيم و چند بار به آنجا برويم؛ زيرا وقتي آزمايشي براي بيمار مي نويسيم، مي گويند که جوابم را کجا به شما نشان دهم؟ وقتي يکبار به يک منطقه مي رويم، ماندگاري کمي دارد؛ اما وقتي شش بار مراجعه مي کنيم، ناخودآگاه به سيستم هاي بهداشت و درمان لينک مي شويم و مي توانيم مشکلات درمان آنها را برطرف کنيم.» جزايري در پايان مي گويد: «زماني که به يک منطقه مي رويم، درگير مسائل اجتماعي آنجا نيز مي شويم، از اين رو اگر کسي علاقه مند به همکاري و کمک در اردوي جهادي باشد، مي تواند با بسيج بهداشت و درمان صنعت نفت تماس بگيرد.»
مشکلات مالي و نرفتن به دکتر
سکينه مظفري نيز 38 سال سن دارد و سختي روزگار باعث شده تا بيشتر از سنش ديده شود. او دو پسر 9 و 10 ساله دارد. آنها به قدري پرجنب و جوش هستند که زمان مصاحبه يکي دو بار از بينمان عبور و صحبت هايمان را قطع مي کنند و گاهي هم با يکديگر کشتي مي گيرند.
او مي گويد: «بسياري از خانم هايي که مي شناسم، مريض هستند؛ اما به علت مشکلات مالي يا دسترسي نداشتن به پزشک، نمي توانند بيماري خود را درمان کنند.»
اطلاع از سلامت دندان
مادري، دختر بچه خود را که بيشتر از دو سال ندارد، در آغوش گرفته و پشت ميز يکي از کلاس هايي که براي بهداشت دهان و دندان در نظر گرفته شده، نشسته است. هرازگاهي با لبي خندان به فرزندش نگاه مي کند. او خود را فرشته حسيني معرفي مي کند و مي گويد: «نزديک به يک ماه است که پسرم سرما خورده، چون توان مالي نداشتيم تا به دکتر مراجعه کنيم، به دليل ويزيت و داروي رايگان به اينجا آمدم. از اينکه ويزيت رايگان است و از وضيعت دندان فرزندانمان باخبر مي شويم، بسيار راضي هستم و اميدوارم اين اردوها ادامه داشته باشد.»
تاثير آموزش و پيشگيري بر سلامت دندان
ندا شکاري، بهداشت کار دهان و دندان است. بچه ها براي دريافت مسواک، خميردندان و آموزش چگونه مسواک زدن دور او حلقه زده اند. صبر مي کنم تا کمي سرش خلوت شود تا با او گفت وگو کنم. او مي گويد: « آموزش بهداشت دهان و دندان براي بچه ها بسيار مفيد است، حتي برخي از مادران نيز روش صحيح مسواک زدن را نمي دانند.»
او مکثي مي کند و ادامه مي دهد: «در کشورهاي ديگر به دليل هزينه هاي بالاي دندانپزشکي، به تربيت بهداشت کار دهان و دندان اهميت مي دهند، چون کار او پيشگيري است. متاسفانه بيشتر کودکاني که به اين اردوي جهادي مراجعه کرده اند، پوسيدگي دندان دارند و آگاهي شان بسيار پايين است و بايد آموزش ببينند. از اين رو علاوه بر آموزش براي تشويق، مسواک، خميردندان و آينه به کودکان داده ايم.»
اردوي جهادي، صدقه آموزش
زهرا ورمزيار از جمله بازنشستگاني است که با عشق به هم نوع خود، هرگاه اردوهاي جهادي اعلام نياز کند، بي وقفه پاسخ او مثبت است. او مي گويد: «اردوهاي جهادي بسيار تاثيرگذار است و مي توانم صدقه مطالعات و صدقه آموزش هايي را که ديده ام، اينگونه پرداخت کنم.» او در پاسخ به چگونگي ورود به صنعت نفت مي گويد: «سال 59 با آزمون ورودي، بورسيه نفت در رشته بهياري قبول شدم و در طول خدمت خود، کار باليني انجام داده ام و با بيماران ارتباط مستقيم داشته ام و به اين کار افتخار مي کنم. اين شغل من را راضي مي کند و از همان سال هاي اول، عضو انجمن پرستاري بودم و زماني که ارتش 20 ميليوني تشکيل شد، عضو بسيج شدم و از همان بدو ورود عضو فعال بسيج بودم و هيچ جا حضورم علني نبود؛ زيرا مي خواستم کاري که انجام مي دهم، در راه رضاي خدا باشد. به همين دليل هيچ سابقه اي نشان نمي دهد که در کدام يک از فعاليت ها بوده ام و به صورت جهادي اگر سازمان نياز داشته باشد، آماده خدمت هستم.»
ضرورت آموزش مهارت هاي زندگي
خانم فلاح يار، مشاور خانواده و روانشناس، يکي از کساني است که بيرون از صنعت نفت کار مي کند و هرگاه اردوي جهادي درماني برگزار شود، در آن حضور دارد. او مي گويد: «بيشترين مساله در منطقه مرتضي گرد، تحصيلات کم مردم اين منطقه است و بيشتر آنها تا کلاس پنجم درس خوانده اند و اطلاعات عمومي زيادي ندارند. از اين رو اطلاع رساني، يکي از ارکان مهم براي افزايش آگاهي است. با آموزش مي توان هزينه هاي درمان را کاهش داد.» او ادامه مي دهد: «مشاوره، مقطعي است و به صورت مسکن عمل مي کند. با آموزش مهارت هاي زندگي مي توان تفکر خلاق داشت و خشم خود را کنترل کرد. متاسفانه تکنيک هاي شنيداري و گفتاري ما در سطح پاييني قرار دارد. خانواده، محل امن پاسخگويي به نيازهاي ثانويه نيست.»
اطلاع رساني، رکن اصلي ارائه پيگيري درمان
در ادامه با آمنه مولايي، مسؤول هماهنگ کننده اردوي جهاد درماني تهران همراه و هم صحبت مي شوم. او مي گويد: «مدرسه سيدالشهدا دو شيفت 450 نفره دارد که بر اساس برآورد مدير مدرسه 700 نفر ثبت نام داشته اند.»
به اعتقاد او «اردوهاي جهادي کمک کننده است. ويزيت ها به صورت سرپايي انجام مي شود؛ اما برخي مراجعه کنندگان، پيگيري آزمايش و سونوگرافي دارند که نمي توانيم آنها را پيگيري کنيم. اميدوارم با اطلاع رساني بتوانيم هزينه اي را جمع آوري کنيم تا مبلغ پيگيري درمان را به آنها بدهيم.»
آموزش، مهمتر از درمان
سهيلا طاوسيان، متخصص زنان، يکي ديگر از پزشکاني است که در اين اردوي جهادي حضور دارد. او علاوه بر فعاليت در بهداشت و درمان صنعت نفت، با هلال احمر و... نيز در اردوهاي جهادي شرکت مي کند. او مي گويد: «آنچه بيش از بيماري اهميت دارد، آموزش است. از اين رو بهتر است در کنار اردوهاي جهادي - درماني، برنامه هاي کوچک آموزشي نيز داشته باشيم، زيرا خانم ها از بسياري از مسائل اطلاع ندارند.»
متخصص زنان نداريم
شيما شکري، 18 سال سن دارد و يکي از کساني است که به متخصص زنان مراجعه کرده است. او مي گويد: «متاسفانه پزشک زنان در منطقه مرتضي گرد نداريم و از اينکه اردوي جهادي – درماني به منطقه ما آمده، بسيار خوشحالم؛ زيرا برخي از کساني که در اين منطقه زندگي مي کنند، به پزشک دسترسي ندارند.»