بررسي آخرين وضعيت پتروشيمي لردگان به عنوان يکي از پروژه هاي اقتصاد مقاومتي
رویشی در دامنه دنا
معصومه اصغري- پتروشيمي لردگان به عنوان يکي از پروژه هاي مهم اقتصاد مقاومتي در صنعت نفت و يکي از 9 پروژه مهم هلدينگ پتروشيمي خليج فارس با پيشرفتي قابل توجه درحال تکميل است. اين مجموعه با ارزش براي کشاورزي در جنوب و غرب کشور، با وجود مشکلات و محدوديت هاي بسيار، در سه ماه نخست سال 98 فاز اول آن آماده بهره برداري خواهد شد. پس از بهره برداري از طرح هاي جديد توليد اوره مانند پتروشيمي لردگان و چند پتروشيمي ديگر مانند مسجدسليمان و هنگام، نياز داخل به طور کامل برطرف مي شود و مي توان بيش از قبل به چشم انداز فروش محصول خارجي فکر کرد. توليدکنندگان اوره و مصرف کنندگان آن در دنيا پراکنده هستند، به همين دليل قيمت هاي اين محصول به طور منطقه اي متفاوت است و در بازارهاي جهان قيمت هاي متفاوتي براساس آن اعلام مي شود. لازم است از هم اکنون براي اين محصول در بازار جهاني به دنبال موقعيت هاي مناسب بود. مجتمع پتروشيمي لردگان در زميني به مساحت100هکتار در 55 کيلومتري شهر لردگان استان چهارمحال و بختياري و منطقه «فِلارد» قرار گرفته است. اين مجتمع به دليل دسترسي مناسب به منابع آبي و خوراک گازي (نزديکي به سه خط لوله گاز کشوري)، همچنين دارا بودن زمين مناسب از نظر تسطيح و کارهاي زيربنايي، از موقعيت مکاني مناسبي برخوردار است. ظرفيت توليد سالانه مجتمع پتروشيمي لردگان 1073 هزار تن اوره و 677 هزار تن آمونياک است که بخش عمده اي از آمونياک توليدي براي توليد اُوره در داخل مجتمع مصرف مي شود و 74 هزار تن به صورت مازاد براي عرضه مستقيم به بازار در نظر گرفته شده است.
اين مجتمع که دور از سايت هاي تخصصي پتروشيمي و زيرساخت هاي صنعتي، در دامنه قله زيباي «دنا» جاي گرفته، اين روزها شاهد جنب و جوشي مضاعف است و بازديدي کوتاه از آن گوياي تلاش براي رسيدن به قول هاي داده شده است. با محسن محمودي، مديرعامل جوان اين مجتمع و تيم همراهش که بيشتر زمان در سايت حضور دارد و تنها براي کارهاي اداري به تهران مي آيد، همراه مي شويم و او از صفر تا صد اين شرايط سخت حرف مي زند. اجراي اين پروژه در سال 87 آغاز شد و تا سال 94 تنها 15 درصد پيشرفت داشت.
محمودي درباره جانمايي پتروشيمي در شهرستان لردگان مي گويد: درباره اينکه اين پتروشيمي در لردگان، بروجن يا سميرم اجرا شود، اختلاف هايي بود و قبل از آن هم قول هايي براي احداث پتروشيمي اوره و آمانياک در سميرم اصفهان داده شده بود، اما تصميم مي گيرند کار در لردگان انجام شود. علت اين انتخاب هم نزديکي به رودخانه هاي «قره» و «خرسان» و دسترسي به منابع آب کافي در آن سال بوده است و درنهايت اين پتروشيمي با ظرفيت يک ميليون تن اوره در سال طراحي مي شود. مديرعامل پتروشيمي لردگان با اشاره به بودجه اختصاص يافته در سال شروع اين پروژه تصريح مي کند: در اين مدت با احتساب حضور سهامداران، حدود 130 ميليون يورو هزينه مي شود و تا سال 94 پيشرفت پروژه به حدود 15 درصد مي رسد. ابتداي شروع کار همزمان با دوره اي است که هنوز NPC مسئوليت پتروشيمي ها را به عهده داشته است، اما از زماني به بعد کار متوقف مي شود، زيرا بودجه ديگر تخصيص نمي يابد. در سال 94 با تلاش مديران پتروشيمي، فاينانسي 500 ميليون يورويي از چين فعال و پروژه دوباره آغاز مي شود و از همين دوران هم من به عنوان مدير سايت همراه اين پروژه شدم.
توقف 5 ساله و پاره شدن فنس ها
در اين دوران به دليل توقف طولاني مدت کار و از بين رفتن هماهنگي هاي داخلي حتي فنسهاي محدوده پروژه هم پاره شده بود و مرتع داران که خودشان را مالک اين زمين مي دانستند، وارد محدوده کارگاهي مي شدند. پس از رها شدن 5 ساله اين پتروشيمي، مردم منطقه به اين فکر افتاده بودند که قرار نيست پروژه ادامه يابد و مرتع داران دام خود را داخل محدوده عملياتي مي آوردند. لوله آب انتقالي به مجتمع بريده شده بود و تا مدت ها درگيري هاي محلي داشتيم. برخي مردم محلي براي گرفتن پول زمين هاي خود از منابع طبيعي اعتراض داشتند، اما بعد از رايزني ها معلوم شد اين گونه نبوده است و به جز برخي موارد با همه مرتع داران به شکل تعاملي پيش رفتيم. وي با اشاره به جذب تعداد زيادي از جوانان بومي اين منطقه در پروژه تاکيد مي کند: براي ارتباط بيشتر با مردم اين منطقه با توجه به شرايط محروميتي که در منطقه شاهد بوديم، تعداد زيادي از نيروهاي سطوح مختلف خدماتي و فني پتروشيمي را از افراد بومي و خانواده همين مرتع داران جذب کرديم. در ادامه با برگزاري آزمون و کلاس هاي آموزشي باز هم با اولويت منطقه و استان به جذب نيرو اقدام کرديم. طبق گزارش هاي اداره کار منطقه در چند سال اخير بيش از 85 درصد نيروهاي ما بوميان منطقه هستند. شروع جذب نيرو با 300 و 400 نفر بود و امروز به حدود 2 هزار و 500 نفر رسيده است و 1800 نفر از اين کارکنان براي همين منطقه لردگان، حدود 300 نفر براي استان چهارمحال و بختياري و حدود 300 نفر هم غير بومي هستند که تخصص آنها در استان نبوده است.
همه مسئولان استان همراه ما هستند
اين اقدام ها سبب شد آرامش در منطقه ايجاد شود و در اين مدت هم فرماندار و استاندار و ساير مسؤولان استاني با مشاهده اين اهتمام در جذب نيروهاي بومي، از ما حمايت کردند و انگيزه و آرامش زيادي ايجاد شد.
محمودي با بيان اينکه منطقه ساخت پتروشيمي، بافت بومي و غير صنعتي دارد و اين شرايط براي بخش هاي مختلف اجرايي شرايط را بسيار سخت مي کرد، مي گويد: ايجاد يک مجتمع پتروشيمي در ماهشهر و عسلويه در اين سال ها مشکل يا مقاومت محيطي نداشته است و مردم اين صنعت و شرايط و خدمات آن را مي دانند و با آن ارتباط برقرار مي کنند، اما کوچکترين موضوع هاي مجتمع لردگان، مقاومت و سختي محيطي داشت. به عنوان مثال فرآيند 12 ساعته شدن کار اين مجتمع در زمان ساخت و ساز، زمان زيادي برد و کارگران بومي قبول نمي کردند، در حالي که همه مجتمع هاي عسلويه و ماهشهر 12 ساعته هستند و کارگران حتي با اعلام قطعي پرداخت اضافه کار، باز هم متقاعد نمي شدند. محمودي درباره مشکلاتي که در جذب نيرو و برگزاري آزمون و حواشي آن داشته اند، يادآور مي شود: براي جذب 124 نفر، آزموني از سوي دانشگاه پلي تکنيک برگزار شد که طبق آن متقاضيان لردگان حدود 50 درصد و استان چهارمحال و بختياري 30 درصد سهميه داشتند و در نتيجه حدود 100 نفر از اين تعداد از نخبگان استان چهارمحال و بختياري و 24 نفر نيز از ساير استانها جذب شدند، اما ما همچنان تحت فشار بوديم. در عين حال براي اجرا، راه اندازي و تحويل اين مجتمع بايد استانداردهايي در نيروي انساني رعايت مي شد و اگر کسي اين حداقل استانداردهاي ما را نداشته باشد، نمي توانستيم آنها را قبول کنيم. حتي در جلسه اي در واکنش به اين فشارهاي بيروني، اتمام حجت کردم که اگر روي جذب فردي اصرار شود، بايد خودشان تعهد کتبي کيفيت کار اين فرد را بدهند، نه من!
او مي گويد: در اين مسير استاندار چهار محال و بختياري همراهي زيادي کرد، اما بازهم فشارهايي وجود داشت؛ بعد از آزمون همه ما را قضاوت کردند.
تلاش براي بيمه بيکاري کارگران
محمودی نسبت به آینده این پروژه و تغییرات ماه های آینده هم حساسیت دارد و با اشاره به اتمام فعالیت برخی از کارکنان این پروژه پس از تحویل و بهره برداری می گوید: پس از بهره برداری بخشی ازنیروی این مجتمع باقی می مانند و مابقی باید این پروژه را ترک کنند. درست مثل ساخت یک خانه که بعد از اتمام کار، بنا و نقاش و لوله کش و بقیه در خانه نمی مانند و سراغ کار دیگری می روند. البته مذاکراتی با شورای تامین استان و مدیرکل اداره کار و تعاون اجتماعی داشته ایم و قبول کرده اند که در صورت امکان، برای حمایت از کارگرانی که از ما جدا می شوند، بیمه بیکاری در نظر بگیرند تا به پروژه یا کار دیگری ملحق شوند. این موضوع را نماینده استان و اداره کار دنبال می کنند؛ برای این منطقه و این پروژه به مساعدت خاص از وزارتخانه است، زیرا این کارگران از خانواده های بی بضاعتی هستند و پر کردن این فاصله می تواند کمک بزرگی باشد.
شکوفايي لردگان در سال 98
مديرعامل پتروشيمي لردگان در عين حال از جذب و به کارگيري 15 نخبه جوان خانم به عنوان کارشناسان برق و شيمي در اين مجتمع خبر مي دهد و تاکيد مي کند: با توجه به رايزني هاي انجام شده و خريدهايي که از قبل داشته ايم، تقريبا منابع مالي تامين، اجناس اصلي خريداري و وارد شده و تنها در اعتبار ريالي اندکي کسري دارند، ضمن آنکه استاندار چهارمحال و بختياري در حال رايزني با بانک هاست و تا پايان پروژه، ديگر نگراني مالي نداريم. محمودي با اعلام اينکه از زمان شروع مجدد پروژه تاکنون با کمک پيمانکاران بومي و در مواقع لزوم آموزش و همراهي با آنها پيش رفته اند و به جز يک پيمانکار که سهامدار پروژه است، همه پيمانکاران اين پروژه در همه بخش ها بومي هستند، مي گويد: در جريان اين پروژه چند رکورد داشته ايم؛ 18 ميليون نفر - ساعت کار بدون حادثه با توجه به سابقه و تجربيات نيروهاي بومي اين منطقه بسيار قابل توجه است. يکي از دستاوردهاي خوب ما انتقال دو برج co2 (تقطير) با ارتفاع 60 متري بود که صفر تا صد در همين پتروشيمي با وجود محدوديت هاي بسيار ساخته، تست و نصب شد. اين پروژه در سه فاز راه اندازي مي شود؛ فاز اول يعني يوتيليتي تا خرداد 98، فاز دوم يعني واحد توليد آمونياک در سه ماه دوم 98 و فاز سوم و نهايي که توليد اوره است، در سه ماه سوم 98 اجرايي مي شود. محمودي مي گويد: توليد سالانه يک ميليون تن اوره در اين پتروشيمي مي تواند خوراک کافي و مناسبي براي چهار استان چهارمحال و بختياري، خوزستان، اصفهان و کهگيلويه و بوير احمد باشد که قطب کشاورزي کشور هستند؛ خواسته ما از استاندار و اداره راه و شهرسازي استان اين است که جاده هاي منتهي به پتروشيمي را بهبود دهند که البته اين خواسته در حال تحقق است و جاده شهرکرد به لردگان در حال دوبانده شدن است. خواسته ديگر اين است که ريل راه آهن تا نزديک پتروشيمي بيايد تا وضعيت فروش و انتقال فرآورده براي صادرات بهبود يابد.